Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2001, Qupperneq 26

veikist öðru hverju.
Veikindi henda alla í
einni eða annarri
mynd.
Fleiri sjálfsmorð
en umferðarslys
John Bowish, fyrrum heilbrigðis-
ráðherra Breta, ræddi þá staðreynd að
í Bretlandi féllu fleiri fyrir eigin
hendi en færust í umferðarslysum.
Hann vakti því næst athygli á að búist
væri við að árið 2025
ættu 10% jarðarbúa
við geðræna sjúkdóma
að stríða og gert væri
ráð fyrir að þeir yrðu
algengari orsök fötl-
unar en hjarta- og æða-
sjúkdómar.
Búast má við því að
þriðji til fimmti hver
maður þurfi einhvern
tíma ævinnar að
glíma við geðræn
vandamál og helm-
ingur okkar þekki
einhvern eða eigi ætt-
ingja sem verði fyrir
barðinu á slíkum
sjúkdómum. Því Ögmundur Jónasson stjórnar pallborðsumræðum.
hljótum við að óska þess að fyrir
hendi sé öflugt heilbrigðiskerfi þar
sem hlynnt verði að ættingjum okkar
og vinum á mannsæmandi hátt - án
fordóma og með virðingu fyrir ein-
staklingnum að leiðarljósi. Sérhver
stjómmálamaður verður að gera sér
grein fyrir því að hann getur orðið
fórnarlamb geðrænna sjúkdóma. Því
er nauðsynlegt að byggja upp þríþætt
kerfi forvarna, meðhöndlunar og
endurhæfingar þar sem tengd verði
saman sú þjónusta sem einstaklingur
þarf á að halda.
Þarf fólk að fremja sjálfsmoró til
þess að þoka málum áleiðis?
Stjórnmálamenn hafa hingað til
ekki haft mikinn áhuga á geðheil-
brigðismálum; þeir eru uppteknari af
hversdagslegri hlutum svo sem flóð-
um, styrjöldum, stórslysum, eyðnifar-
aldrinum o. s. frv. John Bowish hélt
því fram að í Bret-
landi hefðu meiri
framfarir orðið í mál-
um geðsjúkra en mörg
undanfarin ár þegar
maður kastaði sér fyr-
ir ljón í dýragarðinum
í Lundúnum og annar
stakk vegfaranda til
bana í jarðlestastöð.
Þessir tveir atburðir
urðu til þess að meira
fé var veitt til geðheil-
brigðismála. En traust
almennings á þjónust-
unni beið hnekki og
fordómar urðu til þess
að fólk dró í efa
mannúðlegri aðferðir
en áður höfðu tíðkast.
Sem ráðherra sagðist John Bowish
stundum hafa fært rök fyrir auknum
útgjöldum til geðheilbrigðismála með
því að benda á afleiðingar óbreyttra
útgjalda þrátt fyrir versnandi ástand.
Þau rök taldi hann oft duga betur en
umræður um kosti endurhæfingar og
fræðslu; erfitt væri að nefna ákveðnar
tölur um árangur eða hagnað í því
sambandi en staðreyndir væru oft hið
eina sem stjómmálamenn skildu.
Megin rök gegn útgjöldum til heil-
brigðismála er kostnaður vegna fleira
starfsfólks, fleiri sjúkrahúsa o. s. frv.
Blaðamenn á hinn bóginn taka oft
mið af öfgunum á sviði heilbrigðis-
mála sem kalla á sterk viðbrögð al-
mennings. Slík viðbrögð beinast gegn
mannúðlegum aðferðum. John
Bowish benti á að ef fleiri borðuðu
hollan mat og stunduðu einhvers
konar heilsurækt, færri reyktu,
drykkju eða stund-
uðu ofát myndi
dauðsföllum af völd-
um hjartasjúkdóma
fækka og hjúkrunar-
kostnaður minnka;
hið sama væri upp á
teningnum á fleiri
sviðum: minni öku-
hraði myndi leiða til
færri umferðarslysa
og örkumla, sveigj-
anlegri vinnutími,
rétt starfsmanna-
stefna og aðstoð við
fjölskyldur í vanda
myndi draga úr lík-
unum á því að fólk
yrði geðrænum
Hættum að telja
eingöngu upp
mistökin
Sjúklingar eru oft
spurðir hvað hafi
farið úrskeiðis í
starfi þeirra. í stað-
inn ætti að spyrja þá
hvers virði fyrra
starf hafi verið og
hvað hafi gengið
einna best. Nauðsyn-
legt er að huga að
getu og löngunum
sjúklinganna þegar hugað er að
starfsvali.
Að lokum drap hún á nauðsyn opin-
skárrar umræðu um vanda þess sem
stríðir við geðræn vandamál, sam-
starfsfólk þarf að þekkja til aukaverk-
ana lyfja sem geta virkað truflandi
eins og aukna þörf fyrir vökva, eins
mismunandi túlkun fólks á hvað eru
persónulegar samræður og hvað dæg-
urþras. Þannig væri hægt að koma í
veg fyrir vandræði sem geta orðið
vegna samskipta við aðra starfsmenn
á vinnustað.
Vinnuhópur að störfum.
26