Hvöt - 30.04.1949, Side 55

H V ö T
53
/. A. Æ>.:
Hienningarplágan mikla
Þcssi gagnmerka l)ók fjallar um
tvær meginplágur mannlegs lífs.
Hún varpar skæru ljósi á þann hel-
veg spiltra lifnaðarhátta, sem ráð-
vilt mannkyn reikar nú um.
Bókin, Menningarplágan mikla, er
bjartur kyndill ])ess ódauðlega sann-
leika, sem leitast við að beina mann-
kyninu inn á braut bjartara og
betra lífs.
Meginhluti bókarinnar fjallar um
tóbaksnautnina, þessa seigdrepandi
plágu, sem hneppt hefur mikinn
hluta mannkynsins í þrældóm. —
Snemma í bókinni er fjallað um
hinn djöfullega töframátt tóbaksins.
Reykingar voru í upphafi helgi-
athöfn lijá fornþjóðum. Ilmandi
jurtum var brennt i reykelsiskerun-
um. Það þótti þægilegt að anda að
sér ilmi logandi jurta. Imrfæddir
menn í Vesturálfu notuðu tóbaks-
jurtina i þessu skyni „Altariseldar
bins nýja heims voru annars eðlis.“
Jurtir nýja heimsins gáfu frá sér
deyfandi reyk. Hinir frumstæðu
íbúar Vesturheims töldu tóbaksjurt-
ina hafa lækningamátt og guðlegt
eðli og nefndu hana því „Jurtina
helgu“, „eina af ástgjöfum guðanna“.
„Jurtin helga“ breiddist út, „með
hraða vindsins“. Deyfiáhrif tóbaks-
ins tóku mannskepnuna heljartökum.
Það stoðaði lítið, þótt háleitir
hugsuðir vöruðu við hinum „ó-
þekktu“ eiginleikum tóbaksins, nautn
])ess breiddist óðfluga út. Menn
neyttu tóhaksins í því augnamiði að
firra sig áhyggjum og þjáningum,
„menn ljúga sig frá þjáningunni“,
sem er óhjákvæmileg til verndar
heilbrigðu lífi, að dómi höfundar.
„I tóbakinu býr gleymskan“, sögðu
menn. Hin sálfræðilega orsök skýtur
upp kollinum. Tóhakssvíman sló
striki yfir slæma atburði liðins tíma,
meðan hennar gætti. Þegar áhrif
hennar fjöruðu út, sóttu skuggar
fortíðarinnar á að nýju, og aftur var
gri])ið til tóbaksins. Þannig gekk
koll af kolli, unz mannkindin lá
hundflöt og fjötruð á altari „Jurtar-
innar hclgu“.
Bókin varpar skæru Ijósi á upp-
runa og orsakir reykinganna. Það er
einnig rætt mjög ýtarlega um af-
leiðingar nautnarinnar: „Lífsloginn
ósar“. Líf reykingamannsins leikur
á bláþræði, þótt hann haldi sig fil-
hraustan. Hann vaknar einn góðan
veðurdag með lungnaberkla cða ann-
an lungnasjúkdóm, en af þeim er heil
hersing. Hann hefur áður cn varir
fengið krahbamein í vélindi, munn,
lungu eða tungu. Og ])á er of
seint að iðrast. Hinn eyðandi efni tó-
baksreyksins, einkum tóbakstjaran,
hafa unnið skemmdarstarf sitt árum
saman í skjóli fávizku, þekkingar-
leysis og þverlyndis.