Fjölrit RALA - 10.05.1988, Qupperneq 53

49
Notkun Rusitec (Rumen Simulation Techniaue) í fóðurrannsóknum (RL 3941
Bragi Líndal Ólafsson
Á árinu 1983 hófst samvinna milli Rannsóknastofnunar landbúnaðarins og Alþjóða
kjarnorkumálastofnunarinnar í Vín (IAEA) um að koma upp hjá Rala aðstöðu til in vitro
fóðurrannsókna með Rusitec (IAEA verkefni: ICE/5/004 - Radioisotopes in Animal Science).
IAEA greiddi öll tæki og útbúnað og voru þau valin og sett upp í samráði við dr.
Julian Czerkawski frá Hannah Research Institute i Skotlandi en hann er frumkvöðull að
notkun þessa tækjabúnaðar. Dr. Czerkawski hefur komið nokkrum sinnum til íslands í
tengslum við þetta verkefni og til dæmis dvaldi hann hér vikutíma sumarið 1986 og vann
að rannsóknum með starfsfóiki stofnunarinnar.
í útbúnaði þessum felst eftirlíking af vömb jórturdýra og hægt er að halda
örverugróðri vambarinnar gangandi svo vikum og mánuðum skiptir utan líkama skepnunnar.
Þannig er hægt að skapa gerjun við mjög fjölbreytilegar aðstæður, jafnvel þær sem ekki
kæmu til greina í skepnunni sjálfri, og rannsaka ýmsa þætti meltingar, t.d. innlendra
fóðurefna, með meiri afköstum en hægt væri með notkun skepna.
Til þessa hefur tækjabúnaðurinn verið notaður til að rannsaka ýmsar fóðurtegundir
sem líka hafa verið notaðar í tilraunum með mjólkurkýr, holdanaut og kýr með vambaropi
og þannig hefur verið stuðlað að betri samtengingu tilrauna.
Tréniseieinleikar oe notagildi nokkurra íslenskra fóðuriurta fvrir iórturdvr ÍRL 3481
Bragi Líndai Óiafsson
Verkefnið felst í því að rannsaka efna- og gerjunareiginleika trénis, gjarnan við
breytilegar aðstæður, þar sem líkt er eftir mismunandi fóðrun. Rannsóknir þessar eru liður
í því að styrkja grundvöllinn fyrir mati á fóðurvirði og stuðla að aukinni nýtingu á
trénisríku fóðri.
Tréni, skilgreint sem frumuveggur plöntunnar, nemur 45-70% af þurrefni hjá flestum
grastegundum. Tréni nýtist jórturdýrum eingöngu vegna örverugerjunar í vömb, botnlanga
og fremsta hluta ristils. Meltanleiki og fóðurgildi ræðst því mjög af magni og
gerjunareiginleikum trénisins í plöntunni. Sömuleiðis ræðst lyst skepnunnar á fóðrinu
verulega af trénisinnihaldi, hraða niðurbrots trénisins og flæði gegnum meltingarfærin.
Ýmsar aðstæður í meltingarfærum, sérstaklega I vömbinni, geta haft mikil áhrif á gerjun
og niðurbrot trénis hverju sinni. Til dæmis skipta aðrar fóðurtegundir, svo sem
kolvetnaríkt kjarnfóður og eggjahvítufóður, miklu máli.
í þessu verkefni er tréni skilgreint og efnagreint samkvæmt aðferðum Van Soest.
Gerjunareiginleikar trénisins eru ákvarðaðir in vilro (t.d. Rusitec) eða in situ (sýnishorn af
fóðrinu í polyesterpokum sett í vömb á kúm um vambarop).
Verkefni þetta hefur af ýmsum ástæðum farið hægt af stað en unnið hefur verið að
ýmsum mikilvægum þáttum í sambandi við aðferðir. Sýni af fóðri úr fóðurtilraunum hafa
verið rannsökuð með þessum hætti og þannig aflað mikilvægra upplýsinga og tilraunir
tengdar betur saman. Mörg sýni af ýmsum toga liggja fyrir og verða þau rannsökuð eftir
því sem tími vinnst til.