Fjölrit RALA - 10.05.1988, Side 59

55
Kiötaæði svínakiöts (RL 431)
Pétur Sigtryggsson
Markmið þessa rannsóknaverkefnis er að afla upplýsinga um fituþykkt, gæðamat og
heilbrigði sláturgrísa i sláturhúsum um allt land, að stuðla að betri samræmingu á kjötmati
hjá sláturleyfishöfum og fá hugmynd um fóðrun og aðbúnað á einstökum svínabúum út frá
upplýsingum um gæði og magn innleggs hjá einstökum bændum. Yfirlit um fjölda
fitumældra og skoðaðra grísa i sláturhúsum er gefið í 29. töflu.
Á árinu 1987 voru fitumældir og skoðaðir 3590 grísir hjá hinum ýmsu
sláturleyfishöfum. Gerðar voru sýru- og hitastigsmælingar á 2290 grisum af þessum 3590.
Tekin eru 4 fitumál: fituþykkt yfir bóg, á miðjum hrygg, á lend og í síðu. Sýrustig og
hitastig er mælt á tveimur stöðum, í læri og í vöðva á lend. Auk þess er vaxtarlag
grísanna athugað og gerðar athugasemdir við þá grísi sem eru eitthvað afbrigðilegir, svo
sem með kláða, brjósthimnubólgu, snúðtrýni o.s.frv. Fitumælingar sýna hvernig fóðrun er
háttað á hverju einstaka búi. Þannig á að vera auðvelt að bæta rekstur viðkomandi bús ef
mikið er um verðfellingu vegna offóðrunar. Einnig er rétt að benda á að arfgengi fyrir
fitusöfnun er mjög hátt hjá svínum, yfir 50%. Með því að minnka fitusöfnun sláturgrísa
er ekki einungis verið að koma til móts við kröfur neytenda um fituminna kjöt þar sem
framleiðsla á fituminni grísum lækkar mjög mikið fóðurkostnaðinn hjá svínabændum. Það
þarf 5-6 sinnum meira fóður til að framleiða 1 kg af fitu (8000 kcal) en 1 kg af kjöti
(1300-1400 kcal), ef nægileg vaxtargeta er fyrir hendi. Minni fitusöfnun og aukinn
vaxtarhraði gæti orðið til þess að íslenskir svínabændur gætu slátrað grísunum 90-100 kg
þungum þannig að fallþunginn yrði 65-70 kg í stað 50-55 kg eins og nú er. Erlendar
rannsóknir sýna að hagkvæmasta framleiðslan á svínakjöti er þegar lifandi þungi grísanna
er á bilinu 60-100 kg. Ef byrjað verður á svínasæðingum hér á landi verður að leggja enn
meiri áherslu á skýrsluhald ásamt fitumælingum og sýrustigsmælingum en gert hefur verið.
Lítill vaxtarhraði og mikil fitusöfnun er eitt aðalvandamálið í íslenska svínastofninum en
þrátt fyrir það eru grísir í íslenska svínastofninum sem ná 90 kg þunga á 180-190 dögum
með fituþykkt á miðjum hrygg undir 20 mm. Þessa grísi þarf að finna og nota til kynbóta.
Upplýsingar um tíðni kláða, brjósthimnubólgu og snúðtrýnis eru einnig mjög mikilvægar þvi
þær gefa til kynna að einhverju sé áfátt hvað varðar húsakost, umhirðu og loftræstingu.
29. tafla. Fjöldi fitumœldra og skoðaöra grisa í sláturhúsum á árunum 1980-1987.
Ár Fiöldi mældra grísa
1980 598
1981 1314 Mælingar 1 sláturhúsi Kristins
1982 1857 Sveinssonar, Hamri, Mosfellssveit.
1983 1757
1984 1445
1985 2581 Mælingar í sláturhúsum viðs vegar
1986 3357 um land.
1987 3590
16499
Sláturleyfishafar, kjötiðnaðarmenn og einstaka svínabændur hafa sýnt mikinn áhuga á
þessum fitumælingum og sýrustigsmælingum. f allmörgum tilfellum hefur tekist að bæta
framleiðslu allmargra svínabænda á grundvelli niðurstaðna þessara mælinga. Svipað samstarf
milli ráðunauta, sláturleyfishafa og svínabænda, sem hér hefur verið lýst, hefur verið í
áratugi á Norðurlöndum og gefist mjög vel og á án efa mikinn þátt í að svínaræktin í