Milli mála - 2019, Blaðsíða 115

Milli mála 11/2019 115
ÁSDÍS RÓSA MAGNÚSDÓTTIR
og vann árum saman að þýðingu Biblíunnar á rómísku.13 Maximoff
lést árið 1999 og í París er nú að finna menningarmiðstöð Rómafólks
sem ber hans nafn: Médiathèque Matéo Maximoff.14
Matéo Maximoff gekk ekki í skóla en pabbi hans kenndi honum
að telja upp að tíu og að þekkja stafina. Svo lærði hann sjálfur að lesa
og skrifa. Fyrsta tungumál hans var rómíska, en franskan var honum
einnig mjög töm og hann skrifaði langflest verka sinna á frönsku þar
sem meiri líkur voru á að þau vektu áhuga útgefenda og þeirra les-
enda sem Maximoff hafði í huga við skrifin. Hann samdi um eitt
hundrað ljóð, flest prósaljóð skrifuð í stílabók á tímum síðari heims-
styrjaldar og hafa fæst þeirra verið gefin út; skáldsögur, smásagna-
safn, endurminningabækur og ljósmyndabók, Les Gens du voyage eða
Flökkufólk, enda ferðaðist hann víða með myndavélina, festi á filmu
það sem fyrir augu bar og safnaði myndum.15 Einnig hélt hann dag-
bók þar sem hann skrásetti bæði verð á brauði, ferðir sínar og fundi
með frægu fólki; hann skrifaði fjölmargar greinar í tímaritið Études
tsiganes, sem hann tók sjálfur þátt í að stofna árið 1955.16
Maximoff var í senn sagnamaður, rithöfundur og ötull baráttu-
maður fyrir viðurkenningu á Rómafólki og flökkufólki, tungumáli
þeirra og menningu. Þangað sótti hann iðulega innblástur og í
mörgum verka hans er að finna alls kyns upplýsingar og fróðleik um
siði og menningu Rómafólks sem fléttast inn í söguþráð verka hans
án hiks eða truflunar. Samfélagsleg útilokun, ásakanir og andúð í
garð Rómafólks í gegnum aldirnar var honum hugleikin og í sjálfs-
ævisögulegu frásögninni Dites-le avec des pleurs (Segið það með tárum)
segir hann frá örlögum hundruð þúsunda Sígauna í síðari heimsstyrj-
13 Um prestinn Matéo, sjá Patrick Williams, „Le Pasteur Matéo“, Études Tsiganes 60(1)/2017, bls.
142–158. Um útbreiðslu kristni meðal Rómafólks í Frakklandi, sjá: „La mission évangélique
tzigane en France“, Le musée protestant, https://www.museeprotestant.org/notice/la-mission-evan-
gelique-tzigane-de-france/.
14 Frekari upplýsingar má finna á vefsíðu Fnasat (Fédération nationale des associations solidaires
d’action avec les Tsiganes et les Gens du voyage), http://www.fnasat.asso.fr, skoðað 20. desember
2019.
15 Matéo Maximoff, Les Gens du voyage, Romainville: Chez l’auteur, 1995; Antoine Le Roux, „Matéo
Maximoff, écrivain et photographe“, Études Tsiganes 60(1)/2017, bls. 96–114.
16 Cécile Kovácsházy, „Matéo Maximoff, romancier. Une vie pour la littérature“, Études Tsiganes
60(1)/2017, bls. 72–95, hér bls. 76.