Milli mála - 2019, Blaðsíða 116

116 Milli mála 11/2019
SJÁLFSMYND, FRAMANDLEIKI OG TUNGUMÁL Í VERKUM MATÉOS MAXIMOFF
öld í fanga- og útrýmingarbúðum nasista.17 Fangabúðir Rómafólks í
Frakklandi í styrjöldinni eru einnig sögusvið skáldsögunnar La sept-
ième fille (Sjöunda dóttirin) frá árinu 1969, þar sem ellihrum galdra-
kona reynir á nokkrum dögum að miðla aldagamalli visku sinni til
kornungs arftaka síns – sjöundu dóttur sjöundu dóttur – til þess að
hún glatist ekki. Hér fellir Maximoff fumlaust hjátrú og galdra inn
í lýsingar á sögulegum atburðum eins og ekkert sé eðlilegra.18 Hann
lýsir einnig lífsmáta sem einkennist af sífelldum ferðalögum og, oftar
en ekki, fátækt í samfélagi sem hefur horn í síðu flökkufólks en
neyðir það engu að síður í sífellu til þess að taka sig upp og leita að
nýjum áfangastað. Sorg og gleði koma saman í ljóðinu „Je vous vend
mes larmes“ (Ég sel ykkur tár mín) 19:

Ég sel ykkur tár mín.
Þótt ég sé enn lítill,
er hjarta mitt stórt.
Þótt ég sé enn barn,
finn ég til eins og fullorðinn maður.
Jafnaldrar mínir una glaðir við leik.
En ég verð að gráta.
Og þar sem ég á ekkert
sel ég ykkur tár mín.
Ég horfi á börnin í kringum mig,
þau hafa engin tár til sölu,
aðeins tár sársaukans
sem falla til jarðar
og blandast eðjunni.
Ég strýk tárin af kinnunum
og sel þau fólki sem kann ekki að gráta.
17 Sjá t.d. Emmanuel Filhol, „L’exclusion et la tragédie des Tsiganes dans l’histoire: « Dites-le avec
des pleurs » de Matéo Maximoff, Versant : revue suisse des littératures romanes 57/2010, bls. 125–147;
Ulrich Baumann, „From the Gypsy’s Point of View: Politique et mémoire au travers de la vie et
l’œuvre de Matéo Maximoff“, Études Tsiganes 60(1)/2017, bls. 115–133.
18 Umfjöllun um þessa skáldsögu og trú Rómafólks má t.d. finna í Kathy Comfort, Refiguring Les
Années Noires: Literary Representations of the Nazi Occupation, Lanham, Boulder, New York, London:
Lexington Books, 2019, sjá einkum 4. kafla: „Matéo Maximoff’s La Septième fille. A Roma
Testimony of Internment“, bls. 81–106.
19 Matéo Maximoff, „Je vous vends mes larmes“, 1. febrúar 1983. Ég þakka Nouku Maximoff fyrir
að veita leyfi fyrir birtingu og þýðingu á þessu ljóði.