Bændablaðið - 19.11.2020, Blaðsíða 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. nóvember 20206
Riðuveiki hefur nú greinst á fimm bæjum
í Skagafirði. Eina ráðið til þess að bregðast
við er niðurskurður á smituðu fé. Hugur
okkar allra eru hjá þeim bændum og fjöl-
skyldum þeirra sem eru í þessari ömur-
legu stöðu. Ég vil treysta því að þeir aðilar
sem lenda í þessum hremmingum leiti til
Bændasamtakanna ef eitthvað er sem við
getum aðstoðað þá með.
Búið er að ræða við sveitarfélögin á svæðinu
um aðkomu Kristínar Lindu Jónsdóttur
sálfræðings til að gefa út leiðbeinandi
efni um viðbrögð fyrir þá sem lent hafa í
þessum ömurlegu aðstæðum. Þetta verkefni
er unnið í samstarfi ráðuneytis landbúnaðar,
Bændasamtakanna, Sveitarfélagsins
Skagafjarðar og Akrahrepps. Ég vona að þetta
geti veitt aðstoð í þeim aðstæðum sem uppi eru.
Eins vil ég hvetja aðra sem þetta hefur áhrif á
varðandi andlega líðan að leita til viðkomandi
sveitarfélags eða Bændasamtakanna.
Nauðsynlegt er að endurskoða reglugerð nr.
651/2001 um útrýmingu á riðuveiki og bætur
vegna niðurskurðar. Þetta hefur verið ítrekað
við ráðuneytið og vonum við að brugðist verði
skjótt við.
Af grænmeti
Talsverð umræða hefur verið í fjölmiðlum
undanfarnar vikur vegna skorts á íslenskum
agúrkum. Þannig er að margir framleiðendur
fóru í að endurnýja og laga húsnæði á sama
tíma og fyrir bragðið varð tímabundinn skortur
á afurðinni, sem var frekar óheppilegt. Nú er ný
uppskera að taka við sér þannig að framboð á
gúrkum ætti að verða eðlilegt á næstu dögum.
Það sem er athyglisvert í þessari stöðu er að
kallað var ítrekað eftir íslensku framleiðsl-
unni þótt enginn tollur eða aðrar takmarkanir
væru á innflutningi á þessum vörum. Þetta
sýnir okkur að við sem neytendur viljum ís-
lenskt og verðum frekar fúl ef við getum ekki
verslað þessa vöru á hverjum degi. Við getum
kannski hugsað þetta sem hvatningu til annarra
afurða sem við teljum svo sjálfsagt að við
getum gengið að á hverjum degi. Það kannski
segir okkur að við þurfum að hlúa betur að
framleiðslunni hér heima en ekki drepa hana
í stundargleði innflutnings af því að það er svo
miklu einfaldara.
Merkingar matvæla
Mikið hefur verið rætt og ritað í gegnum
tíðina um merkingu íslenskra matvæla. Og
þá erum við að tala um öll matvæli unnin
og fersk, í mötuneytum, á veitingastöðum
og í verslunum. Ég tel nauðsynlegt að við
bændur drögum sem flesta að borðinu og
komum okkur saman um hvernig merkið á
að vera og hvaða skyldur framleiðendur þurfa
að uppfylla til að geta notað það og standa
svo heilshugar á bak við eitt skilgreint merki
íslenskra matvæla. Því þannig er eina leiðin
fyrir okkur að aðgreina okkar frábæru vöru frá
þeirri innfluttu. Það er með ólíkindum hvernig
umræðan getur orðið undarleg en bara nýjasta
dæmið er frétt Ríkisútvarpsins á ruv.is þann
17. 11 síðastliðinn en þar er fyrirsögn einnar
fréttar „Ítalskur fuglsvængur fannst í íslensku
salati“. Hvernig eigum við að skilja svona
hluti? Það er kannski vegna þess að varan
heitir „Veislusalat“ og er pakkað á Ítalíu. Það
hefur bara ekkert með íslenskar afurðir að
gera. Enn og aftur, okkar stærsta sóknarfæri
í íslenskum landbúnaði er að merkja okkar
vörur og aðskilja frá innfluttum svo fólk viti
hvað það er að kaupa.
Íslenskt, já takk …
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári. Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum
á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu. Árgangurinn kostar þá kr. 11.200 með vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar 7.200 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Forsendur byggðar á Íslandi byggja á
því sem náttúran gefur af sér og þeim
mannauði sem hér býr. Þá skiptir máli
að nýting náttúru og mannauðs sé með
þeim hætti að fólk sjái sér einhvern hag í
því að búa hér á landi fremur en í öðrum
löndum. Forsendur þess eru m.a. sterkir
innviðir og skynsamar leikreglur.
Þegar rætt er um innviði verða menn að
horfa á Ísland í heild sinni og sem hluta af
alþjóðasamfélaginu. Ef litið er á nýtingu
sjávarauðlinda einar og sér, þá liggur
ákveðin arðsemi í því að ekki þurfi að sigla
skipum langar leiðir til og frá fiskimiðum.
Lega landsins með öll sín fiskimið allt um
kring er því afar verðmæt og það hlýtur að
auka enn á verðmæti ef hægt er að nýta
hafnir allt í kringum landið sem liggja næst
fiskimiðunum. Í þessu sambandi er tíminn
líka verðmætur og hver klukkutími sem fer
í siglingu á orkufreku fiskiskipi með fullri
áhöfn skiptir líka miklu máli.
Góð nýting landfræðilega hagkvæmra
aðstæðna er því afar mikilvæg fyrir þjóðina
alla og hefur mikil áhrif á framleiðni
þjóðfélagsins. Það á líka við um nýtingu
lands til landbúnaðar. Það vill nefnilega oft
gleymast í umræðunni að til að þjóðin geti
staðið undir kostnaði af eigin rekstri verður
heildin að skila vinnu og vörum sem hægt
er að nýta í skiptum fyrir það sem við getum
ekki framleitt hér á landi.
Öll sóun sem skapast af óþarfa kostnaði
kemur á endanum niður á heildinni.
Til að hægt sé að nýta hagkvæmustu
hafnirnar með tilliti til nálægðar við
fiskimiðin og landbúnaðarland allt í kringum
landið, þurfa innviðir á þeim stöðum líka að
vera í lagi. Aðgengi að orku og fjarskiptum
m.a. í formi ljósleiðara eru þar hluti af
grunnþörfunum í nútímasamfélagi, fyrir utan
samfélagsþætti, eins og heilbrigðisþjónustu
og skóla. Góðar samgöngur eru líka afar
mikilvægur hlekkur í keðjunni, því án þeirra
hverfur sá hagur sem nálægðin við fiskimiðin
og ræktarland skapar viðkomandi samfélagi.
Til að tryggja heildarhagsmuni þjóðarinnar
verða allir þessir þættir að ganga upp. Það
skýtur því skökku við að Íslendingar séu að
berjast hatrammri innbyrðis baráttu um þætti
eins og samgöngumál.
Árið 2020 er að renna sitt skeið og það var
fyrst á þessu ári sem Austfirðingar upplifðu
að geta ekið á sæmilegum vegi með samfelldu
bundnu slitlagi um fjórðunginn og til annarra
landshluta. Hvað mega síðan Vestfirðingar
segja? Þar horfir fram á að enn líði mörg
ár þar til boðlegar vegasamgöngur verði
komnar í lag, sem þó eru lífsnauðsynlegar
fyrir byggðarlögin sem liggja þó næst
verðmætustu fiskimiðum landsins.
Ástæður þess að ekki hefur gengið betur
að koma á boðlegum vegasamgöngum á
Vestfjörðum er mannlegur harmleikur.
Þar hafa samtök fólks sem vissulega
byggja tilveru sína á fallegri hugsjón barist
ítrekað gegn þeim leiðum í vegagerð sem
sérfræðingar hafa talið hagkvæmastar í
þjóðhagslegum skilningi. Þar má nefna
þverun Gilsfjarðar og vegagerð um lágreist
nes í Þorskafirði. Heimamenn hafa harðlega
gagnrýnt að þar sé fólk að nýta út í ystu æsar
það vald sem lög og meingallaðar leikreglur
heimila til að halda hluta þjóðarinnar í
gíslingu.
Samkvæmt rannsóknum sem byggðar
eru á viðurkenndum alþjóðlegum stöðlum,
þá hefur hvert einasta ár í töfum á því að
ráðast í þessa einu þjóðhagslega hagkvæmu
vegaframkvæmd á Vestfjarðavegi kostað
þjóðina minnst 100 til 200 milljónir króna.
Hagurinn sem þjóðfélagið hefur orðið af
vegna tafa frá því fyrst var farið að ræða
þessa vegagerð er því kominn í 4.000 til
5.000 milljónir króna. Einhvern tíma hefði
þetta verið kallað ábyrgðarlaus sóun.
/HKr.
Gunnar Þorgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
gunnar@bondi.is
ÍSLAND ER LAND ÞITT
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 − Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is – Blaðamenn: Erla Hjördís Gunnarsdóttir ehg@bondi.is –
Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is – Auglýsingastjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir ghp@bondi.is – Sími: 563 0303 –
Netfang auglýsinga: augl@bondi.is − Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Anna Kristín Ólafsdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Hafursey er einstaklega fallegt móbergsfell á norðanverðum Mýrdalssandi skammt austan við Mýrdalsjökul. Vestan við eyjuna rennur Múlakvísl
en í hana fer gjarnan hlaupvatn úr Kötluöskjunni. Hér er horft norð-norðaustur með norðanverðri Hafursey af veginum inn í Þakgil. Mikið fýlavarp
er í Hafursey og undirhlíðarnar á austurhluta eyjarinnar eru vaxnar kjarri, en þar var skógur áður fyrr. Eyjan var áður nýtt til beitar og bændur
í Hjörleifshöfða létu meðal annars fé sitt ganga þar sjálfala allt árið og höfðu í seli á sumrin til ársins 1854. Selið í Hafursey er ein af merkum
söguminjum Íslands en í Kötlugosinu 1755 höfðust þar við sex menn meðan á goshlaupinu stóð. Þeir rituðu dagsetningu, ártal og fangamörk
sín skýru letri í bergvegginn sem blasa við þegar inn er litið. Mynd / Hörður Kristjánsson
Þjóðhagsleg sóun Riðuveiki
Hlynur Gauti Sigurðsson, framkvæmdastjóri
Landssamtaka skógareigenda, rissaði upp
þetta merki fyrir íslensk matvæli á örtíma
fyrir formann Bændasamtakanna. Tíminn
verður síðan að leiða í ljós hvort þetta merki
eða annað verður notað á umbúðir íslenskra
matvæla. Íslenskt, já takk!