Bændablaðið - 19.11.2020, Blaðsíða 8

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. nóvember 20208
FRÉTTIR
Aðalfundur Geitfjárræktarfélags Íslands:
Rannsóknir skorti á nauðsyn þess að skera
niður geitahópa á riðusmituðum sauðfjárbúum
– segir Anna María Flygenring, endurkjörinn formaður félagsins
Nýlega hélt Geitfjárræktarfélag
Íslands aðalfund. Anna María
Flygenring var kjörin til áfram­
haldandi formennsku. Meðal
umfjöllunarefna á fundinum
voru riðutilfellin á sauðfjárbúum í
Skagafirði og niðurskurður í geita­
hópum þar af þeim sökum, sem
er högg fyrir hinn smáa íslenska
stofn. Riðusmit hefur aldrei verið
staðfest í íslenskum geitum og ekki
sannað að smit geti borist á milli
geita og sauðfjár.
Formaður félagsins sagði að í
skýrslu stjórnar hafi verið farið yfir
verkefni ársins 2019 til 2020. Halda
átti fundinn í mars en honum var
frestað vegna COVID-19. Úr stjórn
fór Anna María Lind Geirsdóttir og
úr varastjórn Guðmundur Freyr
Kristbergsson, en í þeirra stað komu
Sif Matthíasdóttir í varastjórn og
Þorsteinn Þorsteinsson í aðalstjórn.
„Verkefni félagsins hafa verið
allmörg og ber þar fyrst að nefna
að koma upp varanlegu húsnæði
fyrir hafra og aðstöðu til sæðinga.
Það tókst, í september var komið
starfsleyfi og hafrar fluttu inn
skömmu síðar. Að mestu leyti sáu
þau Birna K. Baldursdóttir og Guðni
Ársæll Indriðason um verkið, þau
eru bæði stjórnarmeðlimir. Birna
og Jóhanna B. Þorvaldsdóttir sóttu
hafra sem höfðu verið fóstraðir
hjá þeim og einnig tvö hafurskið
á Norðausturland,“ sagði Anna
María.
Riðuveikin á Tröllaskaga
Talsverð umræða spannst á
fundinum um nýuppkomin tilfelli
riðu í Tröllaskagahólfi. Í því hólfi
eru allmargar geitur og m.a. á
bænum Grænumýri er stór hjörð
geita. Ástæða sé til að hafa miklar
áhyggjur af stofni, sem telur einungis
1.470 geitur, og er í útrýmingarhættu
ef skera þarf þann hóp.
Riðusmitin í Skagafirðinum eru
alvarleg tíðindi fyrir geitabændur
„Þetta eru stór bú og mikið áfall fyrir
þessa bændur að missa lífsviðurværi
sitt. Okkar samúð er með þeim. Nú
liggur fyrir að það eru á fjórða tug
geita á einum af þeim fjórum bæja
sem búið er að staðfesta riðusmit
á, en við höfum ekki fengið
upplýsingar um hvort það þarf að
skera allt niður.
Það hafa hingað til gilt sömu
reglur um niðurskurð og um sauðfé
í þessum aðstæðum. Staðreyndin
er þó sú að það hefur aldrei verið
staðfest riða í íslenskum geitum,
þó að slík smit hafi komið upp í
útlöndum. Við teljum að það verði
að skoða þetta alvarlega, þar sem
geitastofninn er mjög viðkvæmur
og enn í útrýmingarhættu. Geitur eru
öðruvísi en sauðfé, genasamsetning
þeirra er öðruvísi.“
Öflugt starf Jóhönnu á Háafelli
hefur lagað stöðuna
Íslenski geitastofninn hefur stækkað
lítillega á síðustu árum, telur nú
1.470 vetrarfóðraðar að höfrum og
geldum höfrum meðtöldum. Anna
María segir að það sé aðallega vegna
þess öfluga starfs sem farið hefur
fram hjá Jóhönnu B. Þorvaldsdóttur
á Háafelli – einkum frá árinu 2014
þegar kvendýrin voru rúmlega 980.
Alþjóðleg viðmið til að stofn teljist
laus úr útrýmingarhættu er að vera
um fimm til sjö þúsund kvendýr
(huðnur). /smh
Anna María Flygenring, formaður Geitfjárrækarfélags Íslands og bóndi í Hlíð
í Skeiða- og Gnúpverjahreppi.
Á undan aðalfundi Geitfjár­
ræktarfélags Íslands sem
haldinn var fyrir skömmu
var kynning á þeim verkefn­
um sem Matís hefur unnið að
í samstarfi við geitabændur,
þar á meðal að vöruþróunar­
verkefni.
Fyrir þremur árum fór
Geitfjár ræktarfélagið í samstarf
við Matís um verkefni sem heitir
Vöruþróun geitfjárafurða. Anna
María Flygenring, formaður
félagsins, segir að lokaskýrsla verk-
efnisins hafi verið kynnt fyrir aðal-
fundinum.
Hágæða hráefni
„Þetta hefur verið mjög gefandi starf
og nú er búið að gefa út bæklinga um
möguleika geitfjárafurða. Það er búið
að rannsaka eiginleika þessara afurða
og staðfesta að um hágæða hráefni er
að ræða til að vinna úr gæðavörur;
osta, kjöt, fiðu – sem flokkast sem
kasmír að gæðum – og stökur (skinn).
Einnig hafa geitabændur sýnt
meiri áhuga á að kemba geiturnar,
því það þarf að gera með höndunum
einum, og senda fiðuna til vinnslu
og spuna hjá spunaverksmiðjunni
Uppspuna.
Vinna á að útgáfu leiðbeininga
um matreiðslu geita- og kiðakjöts
Ákveðið var á fundinum að stofna
starfshóp, sem vinna skal að út-
gáfu uppskrifta og leiðbeininga um
matreiðslu geita- og kiðakjöts.
Á háborðið hjá Slow Food
Það er líka gleðiefni að íslenska
geitin hefur nú verið sett við nokkurs
konar háborð í verkefni á vegum
Slow Food-hreyfingarinnar, sem
kallast Presidia. Dominique Plédel
Jónsson, frá Slow Food Reykjavík,
leiðir hóp sem stofnaður var til að
koma þessu verki í höfn en strangar
kröfur eru gerðar af hálfu Slow
Food til að afurðir megi bera merki
þeirra.“
Misgóð þjónusta í sláturhúsum
Anna María segir að sláturhúsamál
hafi einnig borið á góma á fundinum,
en misgóð þjónusta virðist vera
í boði fyrir geitabændur hjá
sláturleyfishöfum.
„Verð á slátrun er mishátt.
Það er ljóst að slátrun geita
mætir sums staðar mótspyrnu,
þær hægja á sláturlínunni, það
er erfiðara að flá þær en lömb
sem allt er miðað við. Ekki fer
sögum af hvernig er að flá til
dæmis ungkálfa.“
Sútuð staka getur selst á
16–25 þúsund krónur
„Stökur hafa týnst í húsunum
og skemmst, þrátt fyrir að geita-
bændur hafi beðið um heimtöku.
Sútuð staka getur selst á 16–25
þúsund krónur stykkið og jafnast
það á við minnst tvo lambsskrokka.
Er ekki víst að sauðfjárbændur
væru glaðir ef reglulega týndust
tveir skrokkar úr hverju innleggi.
Fundarmenn ræddu hvort ekki sé
hægt að semja við sláturhúsin um
að slátra geitum á öðrum árstímum
eins og gert er með hross og naut-
gripi,“ sagði Anna María.
Geitfjárræktarélag Íslands
var stofnað 22. nóvember 1991 í
Bænda höllinni. Þá taldi geitastofn-
inn um 350 dýr. Íslenski geitastofn-
inn er búfjárstofn sem telst í útrým-
ingarhættu samkvæmt skilgrein-
ingu FAO, Matvæla- og landbún-
aðarstofnun Sameinuðu þjóðanna,
en til að vera utan hættu þurfa að
vera að lágmarki 4.200 kvendýr
en helst 7.800 til að stofninn sé
stöðugur. /smh/VH
Íslenska geitin komin á háborð verkefna
hjá Slow Food-hreyfingunni
– en misgóð þjónusta samt sögð í boði varðandi geitaslátrun hjá sláturleyfishöfum
Kristján Þór Júlíusson sjávarút­
vegs­ og landbúnaðar ráðherra og
Matís hafa undirritað tvo nýja
samninga, þjónustusamning til að
tryggja öryggisþjónustu á sviði mat­
vælarannsókna í þágu lands manna
og samning um eflingu starfsemi
Matís á landsbyggðinni.
„Með samningunum felum við
Matís að sinna uppbyggingu á
starfsemi sinni á landsbyggðinni í takt
við þá stefnu sem við höfum markað
okkur um að fjölga störfum og auka
verðmætasköpun á landsbyggðinni.
Með nýjum þjónustusamningi er settur
skýr rammi utan um það mikilvæga
verkefni að tryggja öryggisþjónustu
á sviði matvælarannsókna í þágu
landsmanna. Samningurinn er nú í
fyrsta sinn gerður til þriggja ára til
að auka stöðugleika. Matís sinnir
lykilhlutverki í matvælaöryggi
landsins og mikilvægt er að
tryggja þeirri starfsemi öruggan og
fyrirsjáanlegan rekstrargrundvöll,“
sagði ráðherra.
Uppbygging á landsbyggðinni
í samræmi við stefnumótun
ráðherra
Með samningi um eflingu þjónustu
Matís á landsbyggðinni fær Matís
80 milljónir króna á tveggja ára
tímabili til að styrkja starfsemi sína
og auka samvinnu við atvinnugreinar
í þróunar- og rannsóknarstarfi.
„Með þessu mun Matís
geta skapað tækifæri til aukins
samstarfs við fyrirtæki, stofnanir og
menntastofnanir. Við stefnum á að
a.m.k. 10% starfsgilda Matís verði
á landsbyggðinni,“ segir Oddur M.
Gunnarsson, forstjóri Matís, en þetta er
í samræmi við stefnu ríkisstjórnarinnar
um störf án staðsetningar.
Markmið samningsins er meðal
annars að færa starfsemi Matís
nær viðskiptavinum og bæta
verðmætasköpun til framtíðar með
aukinni nýsköpun, rannsóknar- og
þróunarvinnu.
Þjónustusamningur
um rannsóknir til þriggja ára
Ráðherra undirritaði einnig þriggja
ára þjónustusamning um rannsóknir,
rekstur tilvísunarrannsóknarstofu og
öryggis- og forgangsþjónustu á sviði
matvæla. Markmið samningsins er
að tryggja öryggisþjónustu á sviði
matvælarannsókna í þágu landsmanna.
Í samningnum er jafnframt kveðið á
um hlutverk Matís á sviði rannsókna
sem auka verðmæti íslenskrar
matvælaframleiðslu og stuðla að
öryggi og heilnæmi hennar.
Með samningnum tryggir
Matís aðgengi að öryggisþjónustu
rannsóknarstofu og lágmarks
viðbragðstíma við óvæntar uppákomur
sem geta ógnað matvælaöryggi og
heilsu neytenda. Þá sér Matís til þess
að nauðsynlegir rannsóknarinnviðir
séu til staðar svo hægt sé að fara með
öflugt matvælaeftirlit.
„Samningurinn er í samræmi við þau
markmið um að Ísland verði leiðandi
í framleiðslu á heilnæmum afurðum
úr sjó og af landi auk þess að stuðla
að aukinni nýsköpun í virðiskeðju
íslenskrar matvælaframleiðslu,“ segir
ráðherra. /HKr.
Ráðherra undirritaði nýjan
þjónustusamning við Matís
Kristján Þór Júlíusson sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra og Matís hafa
undirritað tvo nýja samninga. Var þetta kynnt í gegnum fjarfundarbúnað, en
á skjánum er Oddur M. Gunnarsson, forstjóri Matís.
Aðalfundur Sambands garðyrkjubænda:
Óbreytt stjórn situr fram
að næsta aðalfundi
Aðalfundur Sambands garðyrkju­
bænda fór fram á fjarfundi fimmtu­
daginn 12. nóvember sl. 65 ár eru
nú liðin frá stofnun Sambands garð­
yrkjubænda.
Vegna aðstæðna var aðalfundur-
inn nú einvörðungu boðaður til að
afgreiða lögbundin mál, en hefðbund-
in erindi gesta og umræður munu bíða
betri tíma.
Óbreytt stjórn fram að
næsta aðalfundi
Stjórn og aðrir trúnaðarmenn félags-
ins voru endurkjörin til næsta aðal-
fundar sem vonir standa til að fari
fram strax í kjölfar Búnaðarþings
næsta vor.
Í stjórn Sambands garðyrkju-
bænda sem kjörin var á aðalfundi 9.
apríl 2019 sitja:
Gunnar Þorgeirsson í Ártanga,
sem er formaður. Helga Ragna
Pálsdóttir, Kjarri í Ölfusi er varafor-
maður. Meðstjórnendur eru þau Óskar
Kristinsson, Dynskálum, Sigrún
Pálsdóttir á Flúðum og Þorleifur
Jóhannes son á Hverabakka á Flúðum.
Heiðursviðurkenningar
garðyrkjunnar
Árlega hefur Samband garðyrkju-
bænda haft fyrir sið að veita heiðurs-
viðurkenningu til garð yrkjufólks,
sem hvert á sinn hátt hefur stuðlað að
framförum í íslenskri garðyrkju með
framlagi sínu til ræktunar, félagsstarfa,
fagþekkingar og margvíslegra verkefna
á sviði garðyrkjunnar. Að þessu sinni
var ákveðið að veita tvær viðurkenn-
ingar. Annars vegar til framúrskarandi
ræktenda úr röðum félagsmanna og
hins vegar til aðila utan félags fyrir
mikilsvert framlag.
Heiðursviðurkenningu garðyrkjunn-
ar 2020 hlutu hjónin Sveinn Sæland og
Áslaug Svein björnsdóttir að Espiflöt í
Biskupstungum.
Heiðursverðlaun til aðila utan
garðyrkjunnar hlaut Bændablaðið sem
öflugur málsvari íslenskra bænda og
garðyrkju um árabil.
Verðlaunagripurinnn er útskorin
klukka úr tré eftir Hjört Ingason, húsa-
smíðameistara á Sauðárkróki. Hann er
með áralanga reynslu af hönnun og
smíði minjagripa.