Morgunblaðið - 12.12.2020, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 2020
Ekkert tilboð barst um leigu á skip-
um til loðnumælinga upp úr áramót-
um. Ríkiskaup auglýstu fyrir hönd
Hafrannsóknastofnunar eftir fjórum
skipum á leigu í samtals 49 daga í
janúar og febrúar og var miðað við
að farið yrði í tvo leiðangra. Sig-
urður Guðjónsson, forstjóri Haf-
rannsóknastofnunar, segir að nú
verði farið í beinar viðræður við ein-
stakar útgerðir uppsjávarskipa um
verkefnið.
Ráðgert er að rannsóknaskipið
Árni Friðriksson fari í forkönnun á
loðnugöngum í byrjun árs. Rann-
sóknaskipið fari síðan ásamt veiði-
skipunum fjórum í kjölfarið til nán-
ari mælinga.
Í vikunni lauk mælingum fjögurra
veiðiskipa á loðnu úti fyrir Norður-
landi og er niðurstaðna beðið. Út-
gerðirnar stóðu undir kostnaði við
leiðangurinn, sem farinn var í sam-
vinnu við Hafrannsóknastofnun.
aij@mbl.is
Ekkert tilboð í
loðnuleiðangur
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Rannsóknir Árni Friðriksson RE.
 Rætt við útgerðir
uppsjávarskipa
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Heildaratvinnuleysi á landinu í sein-
asta mánuði var 12%. Atvinnuleysið
fór vaxandi en jókst þó ekki eins
mikið og sérfræðingar Vinnumála-
stofnunar (VMST) höfðu gert ráð
fyrir. Almennt atvinnuleysi var
10,6% í nóvember en var til sam-
anburðar 9,9% í október.
Atvinnuleitendum í almenna at-
vinnuleysisbótakerfinu sem hafa
verið án vinnu í meira en heilt ár
fer enn fjölgandi. Þeir voru 3.919 í
lok nóvember, en voru 1.540 í nóv-
emberlok 2019. Hefur þeim því
fjölgað um 2.379 milli ára. Einnig
má sjá að þeim sem hafa verið án
vinnu í sex til tólf mánuði hefur
fjölgað um 2.334 frá því í ágúst sl.
og eru nú 5.961 talsins. Alls hafa því
9.880 einstaklingar verið atvinnu-
lausir í hálft ár eða lengur.
24% atvinnuleysi meðal
erlendra ríkisborgara
Erlendir atvinnuleitendur í al-
menna atvinnuleysiskerfinu voru
8.553 í lok nóvember sem sam-
svarar 24% atvinnuleysi meðal er-
lendra ríkisborgara.
Atvinnuleysi er sem fyrr hvergi
meira á landinu en á Suðurnesjum.
Þar mælist 21,4% atvinnuleysi í al-
menna kerfinu og 1,3% í hlutabóta-
kerfinu. Heildaratvinnuleysi á Suð-
urnesjum var því 22,8% í nóvember
samkvæmt yfirliti VMST og var
mun meira meðal kvenna en karla,
eða 25,6% hjá konum en 20,9% hjá
körlum.
Fleiri á hlutabótum
Atvinnuleysi tengt minnkuðu
starfshlutfalli jókst í nóvember og
var 1,4% og er nokkru meira en
spáð var.
„Hefðbundnir atvinnuleitendur,
þ.e. þeir sem ekki voru með minnk-
að starfshlutfall, voru 20.906 í lok
nóvember, 11.463 karlar og 9.443
konur,“ segir á yfirliti VMST.
Stofnunin birtir ekki spá um at-
vinnuleysið í yfirstandandi mánuði,
gerir ráð fyrir að almennt atvinnu-
leysi aukist í desember en að það
aukist þó nokkru minna en í nóv-
ember.
Af atvinnulausum voru 2.240
hefðbundnir atvinnuleitendur á
aldrinum 18-24 ára án atvinnu í lok
nóvember og hefur þeim fjölgað um
1.234 frá nóvember í fyrra.
Minni vöxtur
en spáð var
 12% atvinnuleysi í nóv.  Tæp 10
þúsund án vinnu í hálft ár eða lengur
Atvinnuleysi í nóvember
Þróun atvinnuleysis janúar til nóvember 2020 (%)
Heildaratvinnuleysi í nóvember eftir kyni og landsvæðum (%)
Heimild: Vinnumálastofnun
20%
15%
10%
5%
0%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
jan. feb. mars apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv.
4,8% 5,0%
9,2%
17,8%
13,0%
9,5% 8,8% 9,4%
9,8%
11,1% 12,0%
Höfuð-
borgarsv.
Suðurnes Vesturland Vestfi rðir Norðurl.
vestra
Norðurl.
eystra
Austur-
land
Suður-
land
4,8 5,0
3,5
5,7
10,3
7,5
5,6
7,4
2,1
7,5 7,9 8,5 9,0
9,9 10,6
Almennt atvinnuleysi
Vegna skerts starfshlutfalls
Karlar Konur
Allt landið:
Konur 12,2%
Karlar 11,7%
12,1
20,9
6,9
4,6 4,9
9,0
6,9
10,1
11,8
25,6
9,2
5,0 5,4
9,2 9,4
12,4
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Kórónuveirukreppan hefur haft gríð-
arlega alvarleg áhrif á flugrekstur og
alla þá sem starfa við flug. Þá hefur
hún varpað kastljósinu að djúptækum
breytingum sem hafa orðið á síðustu
árum, fjölgun ódæmigerðra ráðninga
flugáhafna svo sem í gegnum starfs-
mannaleigur, fjölgun sjálfstæðra
verktaka og fyrirkomulags þar sem
flugmenn þurfa að
greiða sjálfir fyrir
alla sína þjálfun.
Þetta kemur
fram í sameigin-
legri yfirlýsingu
samgönguráð-
herra átta Evr-
ópulanda um sam-
félagslega
ábyrgar flug-
samgöngur fram-
tíðarinnar. Skora
þeir á Evrópusambandið og aðildar-
ríki þess að hrinda í framkvæmd til-
lögum sérfræðingahóps fram-
kvæmdastjórnar ESB um félagsleg
réttindi flugáhafna.
Félag íslenskra atvinnuflugmanna
(FÍA) fagnar yfirlýsingunni og hvetur
í tilkynningu íslensk stjórnvöld til að
styðja aðgerðirnar og vinna gegn laga-
legri óvissu vegna skatta- og vinnu-
löggjafar, óvissu sem uppi er um
félagsleg réttindi og brenglaðri sam-
keppni á milli flugfélaga. Þessi atriði
geti öll hindrað eðlilega endur-
uppbyggingu flugsamgangna eftir að
kórónukreppan er yfirstaðin.
Án allra réttinda í öllum ríkjum
„Það eru nokkur Evrópuríki búin að
banna t.d. verktöku eða hindra hana
meðal flugmanna og vilja koma í veg
fyrir að flugfélög undirbjóði kjara-
samninga með ráðningu verktaka, oft
frá Austur-Evrópu,“ segir Sara Hlín
Sigurðardóttir, stjórnarmaður í FÍA.
Hún segir yfirlýsingu ráðherranna
átta stórmerkilega. Barist hafi verið
fyrir því í mörg ár að ESB grípi til að-
gerða og nú kalli þeir eftir því að
bandalagið og einstök Evrópuríki stígi
fram og komi í veg fyrir þessa verk-
töku í fluginu.
Gagnrýnt er að á sama tíma og fjöl-
mörg flugfélög róa lífróður í krepp-
unni koma önnur sér fyrir með opnun
starfsstöðva í einstökum ríkjum og nái
undir sig flugleiðum, jafnvel með fé-
lagslegum undirboðum. Sara segir að
komið hafi enn skýrar í ljós í Covid-
kreppunni að flugmenn sem eru verk-
takar standi uppi réttindalausir þegar
þeir missa vinnuna.
„Flugfélögin eru skráð í einu ríki,
þau eru með starfsstöð í öðru ríki og
flugmennirnir eru ráðnir í þriðja rík-
inu. Þetta er orðið svo flókið að menn
átta sig ekki á þessu umhverfi sem
þeir eru að ráða sig inn í og standa
uppi allslausir, hafa hvergi rétt til at-
vinnuleysisbóta og eru ekki með nein
réttindi í neinu ríki. Oftar en ekki hafa
skattgreiðslur farist fyrir og menn eru
jafnvel að lenda í því að hafa skatta-
yfirvöld á bakinu af því að ekki hefur
verið greitt tryggingagjald og skattur
af laununum. Menn lenda því í að vera
fórnarlömb þessara flugfélaga,“ segir
hún.
Sara segir viðbúið að þetta ástand
vari áfram eftir að kreppan verður yf-
irstaðin verði ekki gripið til aðgerða.
Flugmenn séu ákafir að fljúga á ný því
þeir þurfi að viðhalda réttindum sínum
og keppt sé um þau störf sem eru í
boði. Því sé brýnt að Evrópulöndin
grípi til aðgerða til að tryggja sann-
gjarna og óbrenglaða samkeppni og
tryggð verði félagsleg réttindi starfs-
fólks í fluginu.
Eins og hrægammur
Nokkur lönd, þ.á.m. Danmörk, hafa
nú þegar bannað verktöku meðal flug-
manna og að sögn Söru er norska
þingið að skoða möguleika á að setja
lög í Noregi sem stöðvi framgang ung-
verska flugfélagsins Wizz Air þar í
landi.
„Í Noregi er Norwegian að berjast í
bökkum og á leiðinni á hausinn og
Wizz Air, sem er frá Austur-Evrópu,
er bara mætt á staðinn eins og hræ-
gammur tilbúið að taka allt flugið frá
Norwegian. Þeir eru t.d. með pólskar
áhafnir sem eru ráðnar á þriggja vikna
samningum í gegnum starfsmanna-
leigu. Við getum alveg eins átt von á að
þetta gerist hér á landi, ef Wizz Air
kæmi hingað með pólska starfsmenn
og færi að fljúga til og frá Íslandi, þá
er ekki hægt að keppa við það.“
Morgunblaðið/Ómar
Flug Talið er mjög brýnt að tryggja félagsleg réttindi flugáhafna.
Vara við undirboðum
og verktöku í fluginu
 Ráðherrar átta Evrópuríkja hvetja til ábyrgra flugsamgangna
Sara Hlín
Sigurðardóttir
Leigufélagið Bríet óskar eftir
byggingaraðilum til að taka þátt
í uppbyggingu íbúða víðsvegar
um landið
briet. is
Leigufélagið Bríet
Leigufélagið Bríet stefnir á uppbyggingu á hagkvæmum
leiguíbúðum og auglýsir því eftir byggingaraðilum til samstarfs.
Byggingaraðili skal vera aðalverktaki og annast framkvæmd
verkefnis í samráði við sveitarfélagið og Leigufélagið Bríeti.
Gögn fyrir samstarfsaðila er hægt að nálgast með því að senda
tölvupóst á soffia@briet.is og skal gögnum skilað fyrir
mánudaginn 21. desember 2020.
Við val á byggingaraðilum til samstarfs verður tekið tillit til
reynslu aðila ásamt hagkvæmni og gæðum lausna.
Upplýsingar veita Soffía Guðmundsdóttir
framkvæmdarstjóri Bríetar (soffia@briet.is) og
Elmar Erlendsson (elmar.erlendsson@hms.is).
Nánari upplýsingar eru að finna á briet.is