Morgunblaðið - 12.12.2020, Blaðsíða 58

58 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 2020
Þjóðleikhúsið býður upp á aðventu-
gleði á tröppum leikhússins síðustu
tvær helgarnar fyrir jól, en fyrsta
sýningin fer fram í dag kl. 14.
„Nokkrar ástsælar persónur úr
Kardemommubænum, þau Bastían
bæjarfógeti, Soffía frænka og
yngsti ræninginn, hann Jónatan,
bjóða leikhúsgestum að hitta sig á
torginu framan við Þjóðleikhúsið,
ásamt öðrum skemmtilegum leik-
persónum eins og Mikka ref og
Ronju ræningjadóttur. Og það er
eins gott að hafa varann á, því hver
veit nema sjálf Grýla láti sjá sig!“
segir í tilkynningu frá leikhúsinu.
Höfundur og leikstjóri gleðinnar er
Guðjón Davíð Karlsson og leikarar
eru Örn Árnason, Ólafía Hrönn
Jónsdóttir, Oddur Júlíusson, Hildur
Vala Baldursdóttir, Þröstur Leó
Gunnarsson og Sigríður Eyrún
Friðriksdóttir. Aðventugleðin verð-
ur sýnd í dag, laugardag, og á
morgun, sunnudag, kl. 14, 15 og 16
báða daga og á sama tíma næstu
helgi. Í tilkynningu frá leikhúsinu
eru væntanlegir áhorfendur hvattir
til að að fylgja gildandi nándar-
takmörkunum.
Ástsælar Þekktar persónur í tröppunum.
Aðventugleði á tröppum Þjóðleikhúss
Eftir rúmlega mánaðarlanga lokun
vegna hertra sóttvarnareglna hafa
salir Listasafnsins á Akureyri verið
opnaðir að nýju. Þrjár nýjar sýn-
ingar hafa verið opnaðar: Arna Vals-
dóttir – Staðreynd 6 – Samlag;
Kristín K.Þ. Thoroddsen – KTh –
Málverk og ljósmyndir; og Úrval –
annar hluti. Ókeypis verður inn í
desember og í gildi eru tíu manna
fjöldatakmarkanir.
Verk sitt „Staðreynd 6 – Samlag“
segist Arna Valsdóttir hafa unnið
sérstaklega fyrir sýninguna Stað-
reynd – Local Fact árið 2014. „Það
er einfaldlega staðreynd að 13 ára
var ég sumarstarfsmaður í ostagerð
Mjólkursamlags KEA, sem nú hýsir
Listasafnið á Akureyri. Síðar vann
ég í nýja samlaginu, þegar starfsem-
in flutti, fyrst við að einangra mjólk-
urrör í kjallaranum og síðar í osta-
gerðinni. Í hvert sinn sem ég geng
um Listasafnið finnst mér ég finna
örlitla mysulykt í loftinu og þekki
hljóðið í flísunum. Í verkinu tengi ég
gamla samlagið við það nýja og flyt
þau bæði inn í Listasafnið.“
Kristín Katrín Þórðardóttir Thor-
oddsen (1885-1959) ólst upp í
Reykjavík og fékk þar tilsögn í tón-
list og myndlist. Hún nam síðan
myndlist í Edinborg og New York.
Kristín bjó á Akureyri 1907-1932
ásamt manni sínum Steingrími
Matthíassyni héraðslækni og börn-
um. Þau slitu samvistum 1932 og
hélt Kristín ásamt yngstu dóttur
sinni til Indlands til að starfa fyrir
Alþjóðamiðstöð Guðspekihreyfing-
arinnar í Adyar.
Kristín færði Akureyrarkirkju ár-
ið 1942 tvö málverk sem síðan þá
eiga sinn sess í skipi kirkjunnar.
Bera verkin skýrt vitni um faglega
skólun í myndlist. Hún átti um
margt sérstæðan feril og var vel
heima í framsæknum hugmyndum
síns samtíma. Verk Kristínar hafa
ekki áður verið sýnd opinberlega,
fyrir utan málverkin tvö í kirkjunni.
Á sýningunni má sjá valin málverk
ásamt ljósmyndum frá ferðinni til
Austurlanda. Sýningarstjóri er Þóra
Sigurðardóttir myndlistarmaður.
Á sýningunni Úrval – annar hluti
er sýndur hluti listaverka safnsins.
Salir Listasafnsins á
Akureyri opnir að nýju
 Þrjár nýjar og ólíkar sýningar hafa verið settar upp
Staðreynd Stilla úr verki Örnu Valsdóttir Staðreynd 6 – Samlag.
Myndlistarmaðurinn Jón Sæmund-
ur opnar í dag, laugardag, sýn-
inguna Jónsmessu í Gallerí Kúpu.
Sýningarsalurinn er í bakhúsi á
Laugavegi 29. Opnunin verður frá
kl. 14 til 20 og farið eftir sóttvarna-
reglum. Sýningin stendur til 31.
desember. Í tilkynningu segir að
fljótlega eftir að Covid-veiran hafi
dreifst um heiminn hafi Jón Sæ-
mundur ákveðið að draga sig í hlé
og sýna varkárni. „Einbeita sér að
listsköpun í næðinu. Leyfa hug-
anum að fara á flug meðan allt flug
lá niðri. Leika sér og mála. Kær
leikur.
Úr þessu listakófi komu ný mál-
verk og eitt stykki nýtt gallerí –
Gallerí Kúpa. Enn einn angi frá því
frjósama fyrirbæri sem Dead-kon-
sept Jóns Sæmundar hefur verið.“
Nú opnar hann dyrnar upp á gátt
og býður fólki að „skyggnast inn í
kúpuna – í dauðaþögnina – þar sem
verkin tala.“ Sýnd verða ný mál-
verk, lágmyndir og skúlptúrar. Listamaðurinn Jón Sæmundur málar.
Jón Sæmundur sýnir í Gallerí Kúpu
Þetta er snoturlega útgefinbók af hálfu forlags, kápan ímildum brúntóna jarðlitumog minnir á jóladagatal frá
bernskuárum þar sem einn gluggi
var opnaður fyrir dag hvern. Þetta er
dagbók höf. fyrir árin 2018-19, alls
730 færslur, mislangar eftir því sem
dagarnir líða með
sínu lagi hver.
Sviðið er annars
vegar Reykjavík,
einkum mið-
borgin, hins vegar
Íslendingaslóðir á
Kanaríeyjum.
Veðurlýsing er
leiðarhnoða gegn-
um alla bókina,
sem og frásagnir af íþróttum, einkum
enska boltanum, og dylst engum að
höf. heldur með Liverpool og fagnar
því oft góðum úrslitum þessi árin. Því
er ekki að neita að veðurlýsingin og
fótboltinn verða stundum að stagli í
huga lesenda. Ýmsir koma við sögu,
vinir og vandamenn, forleggjarar,
listamenn og „Anna mín“ er í brenni-
depli, sambýliskona höf. Margar
færslur eru fleygaðar með pólitískum
pistlum sem hann skrifar fyrir
Herðubreið. Þeir eru allir undir
sjónarhorni manns sem stendur
býsna langt til vinstri í litrófi stjórn-
mála, í raun til vinstri við VG, a.m.k.
þessi dægrin þegar flokkurinn er í
ríkisstjórn. Í samræmi við það skýtur
hann pólitískum skotum á ýmsa and-
stæðinga á hinum vængnum. Hann
fer nú samt á landsfund VG og líður
þar vel! Hér er skemmtilega sagt frá
ættarflækjum sem teygjast norður í
Skagafjörð þar sem höf. hefur eign-
ast bróður á gamals aldri. Höf. er
mikill lestrarhestur og bækur sem
hann kemst yfir þessi ár skipta tug-
um. Sjálfur gefur hann út bók og
fylgir henni eftir, vinnur líka í hand-
ritum sínum. Margt fleira ber á
góma. Hann á marga kunningja sem
hann hittir oft, lífið er í traustum
skorðum reglusemi; AA-fundir eru
oft á dagskrá, bæði í Reykjavík og
suður í höfum. Í Stéttarkaffi eru
mörg mál brotin til mergjar að
morgni dags.
Dagbókar- og bréfaform á bókum
býður upp á fjölbreytni. Í dagbók er
hver og einn að tala við sjálfan sig,
orða hugsanir sínar í bland við dag-
læti hverju sinni. Bréf skrifa menn af
ýmsum ástæðum, til yfirvalda, til
skattstjóra o.s.frv., formleg bréf með
ópersónulegu orðafari, en í kunn-
ingjabréfum skrifa (skrifuðu?) menn
fréttir af sjálfum sér og láta oft vaða á
súðum. Hvort tveggja formið, dag-
bækur og bréfabækur, býður þannig
upp á tækifæri til að fara út og suður í
textanum. Sem dæmi má nefna Dag-
bók í Höfn eftir Gísla Brynjúlfsson og
Bréf til Láru eftir Þórberg. Hitt er
síðan annað mál að Gísli skrifaði dag-
bókina fyrir sjálfan sig eingöngu en
Úlfar heldur sína dagbók með útgáfu
í huga og er þó býsna einlægur.
Margar skondnar sögur segir hann af
samferðamönnum, lífs og liðnum.
Úlfar skrifar læsilegan stíl á góðu
máli, er þó full tilgerðarlegur í póli-
tískum pistlum sínum. Þessi at-
hugasemd hans fannst mér góð:
„Las; gæti verið að munurinn á því að
lesa „góða“ frásögn og síðri sé sá að
við lestur á þeirri góðu starfar hug-
urinn, fylgist með öllu og finnur til, en
í hinum lakari líður hann áfram eins
og maður í áralausum pramma í lygn-
um straumi og leiðir ekki hugann að
því hvert stefnir?“ (92) Dæmi um
skot: „Horfði á Loga Bergmann í
sjónvarpi Símans þar sem hann
ræddi við Ólaf Ragnar; ef tegundin
maður er 87% vatn, hvað ætli mörg %
séu loft?“ (111) Dæmi um spurningu
til lesenda: „Ef Guð er ekki til, gæti
þá ekki verið þörf fyrir hann?“ (158)
Það sem á dagana drífur
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Úlfar „Margar skondnar sögur seg-
ir hann af samferðamönnum, lífs og
liðnum,“ skrifar gagnrýnandinn.
Dagbók
Fyrir augliti – Dagatal
bbbnn
Eftir Úlfar Þormóðsson.
Veröld 2020. Innbundin, 340 bls.
SÖLVI
SVEINSSON
BÆKUR
Leikarinn Ólafur Darri Ólafsson les
Aðventu eftir Gunnar Gunnarsson
á morgun, sunnudag, en í ljósi að-
stæðna sjá Gunnarsstofnun og Rit-
höfundasamband Íslands sér ekki
fært að bjóða fólki til sín en færa
landsmönnum í staðinn upplest-
urinn heim í stofu gegnum netið.
Ólafur Darri sást síðast á sjón-
varpsskjám landsmanna í hlutverki
forsætisráðherrans Benedikts í
þáttaröðinni Ráðherrann en í þeim
þáttum var óspart vísað í sögu
Gunnars, eins og segir í tilkynn-
ingu.
Lesturinn hefst kl. 13.30 á morg-
un, sunnudag, og verður hlekkur á
hann aðgengilegur á facebook-
síðum Skriðuklausturs og Rithöf-
undasambands Íslands.
Ólafur Darri les Aðventu á aðventu
Morgunblaðið/Ásdís
Lesari Ólafur Darri Ólafsson.
Alþjóðleg kvikmyndahátíð í
Reykjavík, RIFF, býður upp á bíla-
bíó í tilefni aðventunnar og sýnir
jólamyndina National Lampoon’s
Christmas Vacation í kvöld kl. 20 á
bílastæðinu hjá Samskipum, á horn-
inu á Holtavegi og Barkarvogi.
Myndin fjallar um fjölskyldu-
föður sem leggur mikið á sig til
þess að gera jólin sem hátíðlegust
fyrir fjölskyldu sína en hefur ekki
erindi sem erfiði.
Bílabíó RIFF er eitt stærsta bíla-
bíó sem haldið hefur verið hér-
lendis, segir í tilkynningu og hefur
starfsfólk RIFF, í góðu samstarfi
við Samskip, reist gríðarstórt sýn-
ingartjald á fyrrnefndum stað.
Miðasala á bílabíóið fer fram á vef-
síðu Alþjóðlegrar kvikmyndahátíð-
ar í Reykjavík, riff.is.
Christmas Vacation í bílabíói RIFF
Sígild Jólamyndin National Lampoon’s
Christmas Vacation er góð skemmtun.
Gugusar, Ingibjörg Turchi, Sal-
óme Katrín, Skoffín, Ultraflex og
Volruptus eru handhafar Kraums-
verðlaunanna í ár en þau voru af-
hent í gær á Laugavegi en í stað
hefðbundins verðlaunahófs innan-
dyra voru verðlaunin veitt undir
berum himni í tengslum við tón-
leikaseríuna Talið í tónum – Jóla-
dagatal sem fer fram allan desem-
ber fram að jólum. Í henni koma
fram íslenskir listamenn úr öllum
áttum, m.a. fjölmargir verðlauna-
hafar og listamenn sem tilnefndir
eru til Kraumsverðlaunanna í ár.
Kraumsverðlaunin eru veitt
fyrir þær íslensku hljómplötur
sem þykja hafa skarað fram úr á
árinu hvað varðar gæði, metnað
og frumleika. Segir í tilkynningu
að dómnefnd hafi farið yfir og
hlustað á 439 hljómplötur og út-
gáfur sem komu út á árinu. Það
er Aurora velgerðarsjóður sem
stendur að Kraumsverðlaun-
unum.
Kraumsverðlaunin veitt í 13. sinn
Verðlaunahópurinn Listamennirnir sem hlutu Kraumsverðlaunin í ár.