Morgunblaðið - 12.12.2020, Qupperneq 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 2020
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Í upphafi desembermánaðar sendu
Veitur út neyðarkall til viðskiptavina
sinna þar sem óskað var eftir því að
þeir drægju úr heitavatnsnotkun að
því marki sem þeim væri unnt.
Ástæðan fyrir áskoruninni var sögð
yfirvofandi kuldakast á suðvestur-
horni landsins sem yrði það svæsn-
asta frá árinu 2013.
Þann 8. desember sendu Veitur frá
sér tilkynningu þar sem greint var frá
að hitaveitukerfið hefði staðist kulda-
kastið, sem reyndar varð minna úr en
spár gerðu ráð fyrir. Þar var áréttað
að „betri nýting heita vatnsins skilar
sér með ýmsum hætti; í hagkvæmari
rekstri hitaveitunnar, í buddum við-
skiptavina og ekki síst í enn ábyrgari
notkun á þeirri dýrmætu auðlind sem
jarðhitinn er“.
Morgunblaðið lagði fyrirspurn fyr-
ir Veitur um stöðu heitavatnskerfis-
ins á höfuðborgarsvæðinu en það
byggist annars vegar á heitavatns-
borholum í Reykjavík og Mosfellsbæ
og hins vegar grunnvatni sem hitað er
upp með orkunni frá Nesjavöllum og
á Hellisheiði.
Þrjár holur óvirkar
Þar kemur fram að Veitur nýti 53
borholur á höfuðborgarsvæðinu, 12 í
Reykjavík, 22 á Reykjum í Mos-
fellsbæ, 9 í Elliðaárdal og 10 á svæð-
inu í kringum Laugarnes. Af þessum
holum eru 50 virkar. Óvirku holurnar
eru RG-29 í Elliðaárdal og RG-15 og
RG-20. Unnið hefur verið að endur-
bótum á síðastnefndu holunni sem
stendur við Bolholt en hún var lengi
ein gjöfulasta borholan sem Veitur
hafa aðgang að. Endurbæturnar á
henni lúta að endurborun sem losa á
um þrengingar vegna uppsöfnunar
steinefna og einnig vegna hruns sem
orðið hefur í henni en það hefur allt
haft neikvæð áhrif á afkastagetu
hennar. Meðalaldur borholnanna sem
Veitur notast við er 49 ár. Í svari
Veitna kemur fram að fyrirtækið hafi
ekki ráðist í samskonar endurnýjun
og þá sem nú á sér stað við RG-20 á
neinni þeirra síðasta áratuginn. Hins
vegar sé reglulega ráðist í upptekt á
dælubúnaði sem aftur hafi langan
endingartíma eða allt að 30 ár. Síðast-
liðinn áratug hafa að jafnaði 2,2 slíkar
upptektir verið framkvæmdar á ári
hverju.
Minnkandi afkastageta bor-
holna
Veitur segja í svari sínu að með
aukinni eftirspurn eftir heitu vatni
hafi vatnsborð í jarðhitasvæðum á
höfuðborgarsvæðinu farið smám
saman lækkandi á síðustu árum.
„Lækkandi vatnsborð veldur
minnkandi afkastagetu eftir því sem
líður á hvern vetur en vatnsborð á
svæðunum jafnar sig á sumrin.“
Þá bendir fyrirtækið á að sumar
holurnar hafi einfaldlega kólnað með
tímanum, ekki síst þær sem eru í Ell-
iðaárdal, og það valdi minnkuðu afli.
„Takmörk eru fyrir því hvað jarð-
hitasvæðin á höfuðborgarsvæðinu
geta gefið mikið af heitu vatni og því
hefur uppbygging kerfisins undan-
farna áratugi miðað við að auka afl-
getu kerfisins með vatni frá virkjun-
um á Hengilssvæðinu.“
Til þess að mæta hinu þverrandi
afli svæðisins tóku Veitur í notkun
borholuna RV-41 fyrr á þessu ári en
hún er í Elliðaárdal. Hún hefur ekki
verið nýtt áður. Þá hefur afkastageta
Hellisheiðarvirkjunar þegar kemur
að framleiðslu heitavatns einnig verið
aukin. Í sumar jókst hún t.a.m. úr 600
lítrum á sekúndu í 925 lítra við stækk-
un varmastöðvar.
Þá gerðist það í fyrsta sinn í sumar
sem leið að lághitasvæðin á höfuð-
borgarsvæðinu voru hvíld og var hita-
veitan nær eingöngu rekin með vatni
frá virkjununum á meðan. Segir fyrir-
tækið að þannig sé stuðlað að enn
ábyrgari nýtingu auðlindarinnar sem
heita vatnið er. „Þetta skilaði þeim ár-
angri að vatnsstaða þeirra [lághita-
svæðanna] fyrir veturinn hefur ekki
verið betri í áratugi,“ segir í svarinu.
Afkastagetan fer minnkandi
 Meðalaldur borholna hjá Veitum er 49 ár  RG-20 er fyrsta holan sem boruð er út í meira en áratug
 50 af 53 vinnsluholum fyrirtækisins virkar  Enginn heitavatnsskortur að sögn fyrirtækisins
Borun Mikið hefur staðið til í Bolholti í haust þar sem RG-20 hefur fengið
nauðsynlegt viðhald. Hafa framkvæmdir tafist meira en vonir stóðu til.
Heitavatnsnotkun hjá Veitum er
nú um 11% meiri en í fyrra en
sögulega hefur aukningin num-
ið 1,5 til 4% á ári. Við þessu
reyna Veitur að bregðast og eitt
þeirra skrefa var endurnýjun
borholunnar í Bolholti. Hún var
boruð árið 1963, þremur árum
eftir að Geir Hallgrímson tók við
embætti borgarstjóra.
Borhola þessi er engin smá-
smíði og er um 764 metrar á
dýpt en það jafngildir u.þ.b. tí-
faldri hæð Hallgrímskirkju.
Hitastig vatnsins sem úr henni
kemur er 125° og getur varma-
afl hennar við full afköst hitað
upp um 2.000 hús á ári og
benda Veitur á að það sé svip-
aður fjöldi húsa og er í Vest-
mannaeyjum. Endurborun hol-
unnar er nú lokið en til verksins
var notaður borinn Nasi sem er
einn sjö bora í eigu Ræktunar-
félags Flóa og Skeiða. Hann er
13 ára gamall og getur komist
niður á 2.000 metra dýpi.
Eins og tíu
Hallgríms-
kirkjur
GRÍÐARLEGAR HOLUR
Opið alla daga fram að jólum
Verslun | Snorrabraut 56, 105 Reykjavík | 588 0488 | Vefverslun á Feldur.is
HLÝJAR JÓLAGJAFIR