Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Síða 117

og frá aðferðum til að auðvelda lífið og styrkja tengsl meðal
fólks. Bæði er leitast við að efla öryggi heimilisfólks og frelsi
þess til athafna þó þetta tvennt geti unnið hvort gegn öðru. Eins
var rætt um hvernig heimilið getur orðið íþyngjandi og tak-
markað daglegt líf. Slíkt kallar á breytingar, annaðhvort á heim-
ilunum sjálfum eða flutning í nýtt húsnæði eða stofnun. Það
skiptir miklu að hjúkrunarfræðingar þekki þessar ólíku að -
stæður vel, geti tekið þátt í samræðum um kosti og galla heimila
og bent á lausnir sem gagnast íbúum (Gregory o.fl., 2017).
Fram kom að í fræðilegri umræðu og í daglegu tali hefur
heimilið oft verið sveipað ljóma og sterkum tilfinningum um
að tilheyra, ásamt minningum sem mikilvægt er að rækta. Hug-
takið staðtengsl hefur verið notað til að skýra þetta. Þó hefur
líka verið bent á að það sem raunverulega skiptir máli er að
finnast maður „eiga heima“ eða að tilheyra og að hús næðið sem
slíkt skiptir ekki höfuðmáli heldur þeir möguleikar sem felast í
aðstæðunum til að líða vel og tengjast öðrum (Latimer, 2012).
Grundvallarhugmynd sem tengist heimilum er að varðveita
einkalíf. Rannsóknir hafa sýnt að hjúkrunarfræðingar líta á sig
sem gesti á heimilum þeirra sem njóta heimahjúkrunar og það
endurspeglar væntanlega þá afstöðu að heimilisfólk leggi lín-
urnar um inntak og fyrirkomulag þjónust unnar.
Af ofangreindri umfjöllun má draga ýmsar ályktanir um
uppbyggingu og framkvæmd heimahjúkrunar. Ástand og útlit
heimila endurspeglar oft færni, sjálfsskilning og gildi heimilis -
fólks sem mikilvægt er að taka mið af. Þessi atriði gefa mikil-
vægar upp lýsingar um lífssögu heimilismanna og það sem skiptir
þá máli. Þegar heimili fólks verða starfsvettvangur þurfa starfs-
menn oft að sýna mikið umburðarlyndi og sætta sig við erfiðar
vinnu aðstæður. Eins og rætt var um í upphafi greinarinnar er
það stefna stjórnvalda að fyrirbyggja flutning hrumra eldri borg-
ara á bráðasjúkrahús en það felur í sér að heilbrigðis þjónusta fer
í auknum mæli fram á heimili fólks. Til að sú stefnan gangi eftir
er áríðandi að huga að áhrifum hennar á líf og vellíðan íbúa.
Þó grein þessi byggist á áralangri kynningu höfundar á efn-
inu tryggði hin markvissa leit í gagnasöfnum að tekið væri mið
af breiðu sviði og að sem flestar hugmyndir og stefnur væru
kynntar. Vissulega er óheppilegt að fjalla ekki að neinu marki
um alla þá áhugaverðu og mikilvægu tækni sem fram hefur
komið til að aðstoða heimilismenn við að lifa góðu lífi og
starfs fólk heimaþjónustu við að vinna sín störf. Jafnframt má
benda á að ekki er fjallað um aðstæður aðstandenda sem um -
önnunaraðila og íbúa á heimilum. Hjúkrunarfræðingar í heima -
hjúkrun geta nýtt þessa samþættu framsetningu á fjölfaglegum
skilningi, kenningum og rannsóknum sem tengjast heimilinu
sem umhverfi sem mótar möguleika fólks til að líða vel. Hér
er bæði fjallað um heimilin sem efnislegt umhverfi og tilfinn-
ingar og reynslu heimilismanna sem móta möguleika þeirra
til að lifa góðu lífi heima.
Þakkir
Ég vil þakka Berglindi Indriðadóttur iðjuþjálfa fyrir góðar
ábendingar.
Heimildir
Andrews, G. J. (2016). Geographical thinking in nursing inquiry, part one:
Locations, contents, meanings. Nursing Philosophy, 17(4), 262–281.
Angus, J., Kontos, P., Dyck, I., McKeever, P. og Poland, B. (2005). The person -
al significance of home: Habitus and the experience of receiving long‐term
home care. Sociology of Health & Illness, 27(2), 161–187.
Baldursson, S. (e.d.). The nature of at-homeness. Birt á heimasíðunni: Pheno-
menological online: A resource for phenomenological inquiry. http://
www.phenomenologyonline.com/sources/textorium/baldursson-stefan-
the-nature-of-at-homeness/
Barry, A., Heale, R., Pilon, R. og Lavoie, A. M. (2018). The meaning of home
for ageing women living alone: An evolutionary concept analysis. Health
& Social Care in the Community, 26(3), e337–e344.
Bell, S. L., Foley, R., Houghton, F., Maddrell, A. og Williams, A. M. (2018).
From therapeutic landscapes to healthy spaces, places and practices: A
scoping review. Social Science & Medicine, 196, 123–130.
Brickell, K. (2012). ‘Mapping’ and ‘doing’ critical geographies of home. Pro-
gress in Human Geography, 36(2), 225–244.
Board, M. og McCormack, B. (2018). Exploring the meaning of home and
its implications for the care of older people. Journal of Clinical Nursing,
27(15–16), 3070–3080.
Buse, C., Nettleton, S., Martin, D. og Twigg, J. (2017). Imagined bodies: Ar-
chitects and their constructions of later life. Ageing & Society, 37(7), 1435–
1457.
Casey, E. I. (2001). Between geography and philosophy: What does it mean
to be in the place-world? Annals of the Association of American Geograph -
ers, 91(4), 683–693. doi:10.1111/0004-5608.00266
Coleman, T., Kearns, R. A. og Wiles, J. (2016). Older adults’ experiences of
home maintenance issues and opportunities to maintain ageing in place.
Housing Studies, 31(8), 964–983.
Cristoforetti, A., Gennai, F., og Rodeschini, G. (2011). Home sweet home:
The emotional construction of places. Journal of Aging Studies, 25(3), 225–
232.
DuBose, J., MacAllister, L., Hadi, K. og Sakallaris, B. (2018). Exploring the
concept of healing spaces. HERD: Health Environments Research & Design
Journal, 11(1), 43–56.
Dyck, I., Kontos, P., Angus, J. og McKeever, P. (2005). The home as a site for
long-term care: Meanings and management of bodies and spaces. Health
and Place, 11(2), 173–185.
Exley, C. og Allen, D. (2007). A critical examination of home care: End of
life care as an illustrative case. Social Science and Medicine, 65(11), 2317–
2327.
Foucault, M. (1986). Of other spaces. Diacritics, 16(1), 22–27.
Fæø, S. E., Husebo, B. S., Bruvik, F. K. og Tranvåg, O. (2019). “We live as good
a life as we can, in the situation we’re in”: The significance of the home as
perceived by persons with dementia. BMC Geriatrics, 19(1), 158.
Gregory, A., Mackintosh, S., Kumar, S. og Grech, C. (2017). Experiences of
health care for older people who need support to live at home: A system-
atic review of the qualitative literature. Geriatric Nursing, 38(4), 315–324.
Guirguis-Blake, J. M., Michael, Y. L, Perdue, L. A., Coppola, E. L. og Beil, T.
L. (2018). Interventions to prevent falls in older adults: Updated evidence
report and systematic review for the US preventive services task force.
JAMA, 319(16), 1705–1716. doi:10.1001/jama.2017.21962
Heidegger, M. (1971). Building dwelling thinking, in poetry, language,
thought (bls. 145–161). Þýtt úr þýsku á ensku af Albert Hofstadter. New
York: Harper & Row.
Heilbrigðisráðuneytið. (2019). Heilbrigðisstefna til ársins 2030. Sótt á:
https://www.stjornarradid.is/library/04-Raduneytin/Heilbrigdisraduney
tid/ymsar-skrar/Heilbrigdisstefna_4.juli.pdf
Heywood, F. (2005). Adaptation: Altering the house to restore the home.
Housing Studies, 20(4), 531–547.
Imrie, R. (2005). Disability, embodiment and the meaning of the home.
Housi ng Studies, 19(5), 745–763.
Iwarsson, S., Löfqvist, C., Oswald, F., Slaug, B., Schmidt, S., Wahl, H. W., …
og Haak, M. (2016). Synthesizing ENABLE-AGE research findings to sug-
ritrýnd grein scientific paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 96. árg. 2020 117