Blik - 01.04.1959, Page 62

60
B L I K
mörku. 1 því bréfi segir hann, að
starfsalvara prestanna í Vest-
mannaeyjum og ást þeirra á og
virðing fyrir nafni Guðs og sálu-
hjálp safnaðanna hafi knúið þá
fyrir nokkrum árum til þess að
stofna bamaskóla þar í Eyjum.
Nú óttist þeir, að stofnun þessi,
sem þeir hafi komið á legg með
miklum erfiðsmunum, breytist
mjög eða leggist alveg niður eft-
ir þeirra dag, og muni það valda
þverrandi þekkingu á guðsorði
í umræddum eyjum. Þessi ótti
hefir nú knúið þá í allri auðmýkt
sinni til þess að semja hjálagða
reglugerð, sem er mjög blátt
áfram að orðfæri og hugsun. En
sökum þess að peningarnir eru
voldugt afl þeirra hluta, sem
gera skal, ekki aðeins fyrir íbúa
Vestmannaeyja heldur og fyrir
seinni tíma kynslóðir, sem
kynnu að vilja fara að fordæmi
yðar og koma á fót slíkum
stofnunum, þá hefi ég ekki vilj-
að neita eða afsala mér að mæla
með þessari reglugerð, sem í
auðmýkt er orðuð og ég sendi
yður hér með. Ég bið hið háa
ráðuneyti í allri auðsveipni
minni að þekkjast þessa hug-
sjón og leggja þannig sitt til, að
hún megi hljóta náð og komast
til framkvæmda.*
Biskup mun aldrei hafa fengið
svar við málaleitan þessari. En
* Samkvæmt bréfabók Finns bisk-
ups Jónssonar í Biskupsskjala-
safni A, IV, 23, bls. 107.
áfram héldu Eyjabúar rekstri
hins fyrsta bamaskóla. Fyrstu
10 árin olli bókaskorturinn mikl-
um erfiðleikum við lestrar-
kennsluna. Lítið hafði rætzt úr
honum, þó að Eyjaprestar sendu
kvörtun til séra Harboes haust-
ið 1744, eins og áður er drepið á.
En nú vildi þar til nýtt happ.
Árið 1756 gaf danski kaupmað-
urinn frá Habro, Laurids Christ-
ensen Stistrup, 600 Biblíur og
1700 Nýjatestamenti til íslands
og fengu Eyjabúar sinn hlut af
þeirri gjöf. Bækur þessar voru
notaðar í barnaskólanum og
léttu mjög lestrar- og kristin-
f ræðikennsluna. *
* Laurids Christensen Stistrup var
fæddur í Ullits í Danmörku í
nóvember 1692. Faðir hans var
sóknarprestur og prófastur. Um
nokkurt skeið rak Laurids Stris-
trup verzlun í Habro, og græddist
honum þá mikið fé. Hann varð
fyrir trúarlegri vakningu.
Með því að þeim hjónum varð
ekki barna auðið, afréðu þau að
gef a mikinn hluta auðæf a sinna og
stofna með þeim sérstakan sjóð.
Vöxtum af honum skyldi varið til
kaupa á Biblíum, sem gefa skyldi
alþýðu manna í Danmörku og
Noregi, svo og þeim Slésvíkurbú-
um, sem mæltu á danska tungu.
Eftir fráfall konu sinnar, fluttist
Stistrup til Kaupmannahafnar.
Enn græddist honum fé. Afréð
hann þá (1755—1756 )að gefa ís-
lendingum 600 Biblíur og 1700
Nýjatestamenti. Allar líkur benda
til þess, að hér sé um biblíuútgáfu
Vajsenhuss að ræða frá árinu 1747
og útgáfu á Nýjatestamentinu
1750.
Vajsenhuss var munaðarleys-