Þjóðmál - 01.03.2018, Page 93

ÞJÓÐMÁL Vor 2018 91
Bókarýni
Í bók sem kom út í janúar á þessu ári fjallar
Bryan Caplan, prófessor í hagfræði við
George Mason University, um gagnsemi,
eða öllu heldur gagnsleysi, skólagöngu.
Niðurstaða hans er í stuttu máli að langskóla-
nám bæti oftast efnaleg kjör einstaklinga en
það sé í meirihluta tilvika á annarra kostnað
og þjóni ekki hag heildarinnar.
Bókin heitir The Case against Education: Why
the Education System Is a Waste of Time and
Money og er gefin út af Princeton University
Press.
Rökum Caplans er einkum beint gegn þeim
sem skoða formlega menntun svo að hún
auki mannauð („human capital“) og álíta að
hærri laun langskólagenginna skýrist af því
að vinna þeirra skapi meiri verðmæti. Gegn
þessum mannauðsfræðum teflir Caplan
merkjakenningu („signaling theory“), sem
sækir innblástur í skrif þekktra hagfræðinga á
borð við Michael Spence, Kenneth Arrow og
Joseph Stiglitz.
Merkjakenningar snúast um að skýra hegðun
fólks á markaði þegar það hefur takmarkaðar
upplýsingar og lætur því duga að nota
vísbendingar um líkur á að þetta eða hitt beri
með sér þau gæði sem sóst er eftir.
Hugsum okkur fyrirtæki sem þarf að ráða
margt fólk í vinnu. Fyrirtækið vill helst
starfsmenn sem a) geta lært til verka, b) eru
iðjusamir og c) þægir og láta vel að stjórn.
Það er of mikil fyrirhöfn að kynnast öllum
umsækjendum og kanna kosti hvers og eins.
Hvað gerir fyrirtækið? Það á varla annars
úrkosta en að kanna vísbendingar um að
umsækjendur hafi þessa þrjá kosti – velja þá
sem sýna sterkustu vísbendingarnar og taka
í viðtöl, en synja hinum um möguleika á að
koma inn fyrir dyr og sýna hvað í þeim býr.
Atli Harðarson
Getur gagnslaus
skólaganga verið
eftirsóknarverð?
The Case against Education:
Why the Education System Is a
Waste of Time and Money
Höfundur: Bryan Caplan
Útgefandi: Princeton University Press, 2018
416 bls.