Þjóðmál - 01.03.2018, Blaðsíða 83

ÞJÓÐMÁL Vor 2018 81
Hér var að dómi virtra og reyndra íslenzkra
sérfræðinga á sviði sýkla- og veirufræði um
heilsufar manna og dýra á Íslandi að tefla,
svo að ekki fór á milli mála, að svo mikið
vald framsal ríkisins til fjölþjóðlegrar stofnun-
ar hafði átt sér stað 12. janúar 1994, þegar
samningurinn um aðild Íslands að EES var
samþykktur á Alþingi, að jafngilti því, að
lífshagsmunum landsmanna hefði verið teflt
í tvísýnu. Þetta kom berlega fram í sviðsljós-
grein1, sem hófst þannig:
„Innflutningur á hráu, ófrystu kjöti og
öðrum búvörum, er miklu alvarlegra
mál en fólk almennt gerir sér grein fyrir.
Geta orðið óafturkræfar breytingar á
sjúkdóma stöðu landsins, vegna þess að
tíðni sýkinga í mönnum og dýrum eykst.
Þetta er mat tveggja sérfræðinga á áhrifum
niðurstöðu EFTA-dómstólsins, sem telur, að
innflutnings takmarkanir íslenzkra stjórn-
valda standist ekki EES-reglur, þeirra Karls
G. Kristinssonar, prófessors og yfirlæknis á
Sýkla- og veirufræðideild Landsspítalans,
og Vilhjálms Svanssonar, dýralæknis og
veirufræðings á Tilraunastöð Háskóla
Íslands í meinafræði á Keldum.“
Hitt málið, sem nú er komið í sviðsljósið
og veldur því að mati höfundar, að hvorki
Íslandi né Noregi verður vært innan vébanda
EES, er Þriðji orkumarkaðslagabálkur ESB frá
2009, sem felur í sér að ryðja úr vegi öllum
hindrun um „fimmta frelsisins“ á Innri markaði
ESB, þ.e. frjálsu flæði hvers konar orku á milli
landa ESB. Um þetta fyrirbrigði verður nánar
fjallað síðar í þessari grein.
Hvað sem í mun skerast á milli Íslands
og ESB, blasir við, hversu þýðingarmikil
viðskipta tengslin á milli Íslands og Bret-
lands munu verða fyrir hagsmuni Íslendinga
eftir út göngu Bretlands úr ESB, „Brexit“, árið
2019, e.t.v. með aðlögunartíma. Bretland er
og hefur lengi verið eitt aðalviðskiptaland
Íslands og aðalkaupandi íslenzkra sjávar-
afurða. Bretar hafa lengi þurft á íslenzku fisk-
meti að halda, ekki sízt eftir 1973, þegar þeir
misstu stjórn á fiskveiðilögsögu sinni utan
12 sjómílna, við inngöngu landsins í Efna-
hagsbandalag Evrópu, forvera ESB, og líklegt
er, að þörf verði áfram mikil fyrir fiskmeti
frá Íslandi, þótt nú séu umskipti að verða
um nýtingu brezku landhelginnar, er Bretar
endurheimta umráðarétt yfir henni. Í kjölfarið
kann framboð á brezkum fiskmörkuðum að
aukast, þegar Bretar sjálfir fara að veiða meira
á heimamiðum sínum.
Ljóst er, að Ísland hefur í sögulegu samhengi
lengi verið á áhrifasvæði Breta, þótt þeim
þætti ekki henta að taka hér völdin fyrr en í
óefni var komið fyrir þeim, og þeir urðu að
skáka Þriðja ríkinu með flotaveldi sínu vorið
1940 og girða fyrir valdatöku þýzka her aflans
á Norður-Atlantshafi frá og með Noregi
að Grænlandi og suður fyrir Færeyjar. Við
hernám Íslands varð hernaðarlegt mikilvægi
legu Íslands deginum ljósara, og frá þessum
tíma hefur Ísland þjónað hlutverki fyrir
varnar línu Vesturveldanna um s.k. „GIUK“-hlið
á milli Grænlands, Íslands og Bretlands. Segja
má Bretum til hróss, að hernámið hafi yfirleitt
farizt þeim þokkalega úr hendi.
Í þessari grein verður leitazt við að athuga,
einnig með skírskotun til sögunnar, hvort
Íslendingar eigi meiri samleið með megin-
landsríkjum Evrópu innan vébanda EES eða
utan EES og með fríverzlunarsamning við ESB
og Bretland.
Í samskiptum Íslands og ESB hafa orðið atburðir, sem að mati höfundar sýna
það svart á hvítu, að samþykki Alþingis á samninginum um EES samræmist ekki
óskoruðu valdi Alþingis til ákvarðanatöku um mikilvæg stjórnarfarsleg málefni,
er varða bæði hagsmuni íslenzkra ríkisborgara og ríkisins sjálfs.