Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.05.1957, Blaðsíða 12

10
frá Nefbjarnarstöðum með þessum leiðréttindum, og á sama hátt eru
fylltar eyður í hitaskýrslunum frá Eiðum á tímabilinu 1924—1932. Allar
þessar reiknuðu hitatölur eru settar á töfluna hér á eftir með skáletri.
Sá ljóður er á veðurathugununum frá Eiðum, að þær eru í nokkrum
molum. Hitamælingarnar eru fyllstar, og má telja þær nokkuð óslitnar
frá árunum 1910—1918. Þó fæst ekki alltaf rétt dagatala úr mánuðunum
síðustu árin, og getur þetta valdið nokkurri skekkju. Þannig er þetta í
maí 1917 og 1918, og fyrir ágúst og september 1917 hefur orðið að nota
meðaltöl hinna átta áranna, því þennan mánuð höfðu hitamælingar alveg
fallið niður. Þrátt fyrir þetta mun taflan um hitann á Eiðum sumarmán-
uðina apríl—sept. 1911—41 fara nærri réttu lagi. Meðalhitinn er aðeins
reiknaður út fyrir mánuðina maí—september, sem er það tímabil ársins,
er mestu ræður um gróðurfar og uppskeru. Ekki hefur verið lagt í að
reikna meðalhita fyrir allt árið. Bæði skiptir hann ekki svo miklu máli
í þessu sambandi, og svo er grundvöllurinn helzt til veikur, einkum er
þess er gætt, að mælingarnar vetrarmánuðina 1924—1932 eru ennþá glopp-
óttari heldur en sumarmælingarnar. Sá útreikningur hefði líka orðið mjög
tímafrekur, en vafamál, að árangurinn hefði svarað kostnaði og fyrirhöfn.
Hitasumman er summan af meðalhita mánaðanna margfölduð með
dagafjölda þeirra. Hún gefur nokkra hugmynd um ræktunarmörkin, hvað
hitamagnið áhrærir. Þannig telur Klemenz Kristjánsson, tilraunastjóri á
Sámsstöðum, að sexraða bygg þurfi að meðaltali hitamagn um 1240 á 123
dögum til þess að þroskast hér. Hitamagnið, sem þarf, getur sveiflazt frá
1110—1370 og tíminn frá 102—144 dögum, því aðrir gerendur heldur en
hitamagnið hafa áhrif, svo sem úrkoma, sáðtími og skipting hitans á mán-
uði. Hitasumman er ekki eins takmarkandi, þegar í hlut á gróður, sem
eigi þarf að ná ákveðnu þroskastigi til þess að verða nothæfur, en þannig
er það með gras, grænfóður, kartöflur o. fl. Þó hefur hitamagnið auðvitað
mjög mikil áhrif á uppskeruna, eigi sízt hér, þar sem hitinn er venjulega
sá gerandi, sem er mest takmarkandi. Hitamagnið um vaxtartímann hefur
mikil áhrif á gerlagróður jarðvegsins og öll efnaskipti, nýtingu áburðar
og margt fleira. Telja má, að hitasumman maí—sept. þurfi að vera um
1300 að meðaltali til þess að byggrækt sé líkleg og sæmilega árviss, en
1350—1400, eigi að rækta hafra til þroskunar. Kartöflur geta náð nokkr-
um þroska, þótt hitasumma þessara mánaða sé ekki nema 1200, ef eigi
koma frostdagar, sem hafa úrslitaáhrif. Þegar hitasumma þessara fimm
mánaða er orðin undir 1100 má gera ráð fyrir, að jafnvel grasspretta verði
rýr. Frá þessu eru þó auðvitað undantekningar, og eins geta aðrar orsakir
heldur en lítið hitamagn valdið uppskerubresti.
i