Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1970, Page 154
136
samningar nyrra rita og gerir kleifa sifellda endurnyjun og aukningu
Jaess bokakosts sem til var 1 landinu.
Skolar hafa sjaldnast verib starfræktir eftir 1200 vibar en å bisk-
upsstolum og klaustrum, en eftir a5 drjugur hopur leikmanna
var orbinn læs og skrifandi, Jaurfti ekki lengur a5 senda unglinga
i skola til Jaess eins a& læra lestur og skrift. Auk Jaess måtti læra
slikt af prestum og djåknum sem voru geysifjolmennir49. Hitt er
svo annab mål, a5 synir leikmanna hafa stundum notib menntunar
i klausturskolum an Jaess a5 Jaeim hafi endilega verib ætlab ab
verba prestar. Svo er t. a. m. um son Gubmundar Bjorgolfssonar
1443, sem Barbara abbadis å Reynistab skyldi taka “vpp at stad-
arens kosnat til skola klæda hann ok fæda Jaar til er hann mætti
vel vigiazt fyrer kvnnattv saker ef hann villde”50. Og svo vill
til um Bjorn Brynjolfsson å Okrum, sem talinn var liklegur boka-
gerbarmabur 1 V. kafla, ab varbveitt er heimild frå 1392, Jaar sem
hann handleggur Olaf i syni sinum nokkrar jarbeignir, en åskilur
sér åvoxt af Javi gossi “Jaar til sem fyrr næf ndur olafur væri af
åmagha alldri En saghdur olafur hafua Jaar imobt kost ok klædi
ok kennzslu sæmiligha”61. Um Jaennan son er ekki fleira kunnugt,
en trulegt virbist ab fabir sem slika forsjå veitir syni sinum hafi
sjålfur notib einhverrar uppfræbslu i æsku umfram lestrar- og
skriftarkennslu, ekki sxzt Jaegar Jaess er gætt ab fabir hans var
klausturråbsmabur, og ekki virbist heldur fjarstæba ab ætla ab
Jaessir menn hafi getab gert sér bækur sjålfir.
Eftir Jaessar vangaveltur skal ab lokum dreginn saman gamall
frobleikur og nyr um bokagerb i einni ætt, tengdri og ab nokkru
leyti skyldri Jaeim Akrafebgum.
Eins og å var drepib i 41. nmgr. åttu Jaeir Akrabræbur, Bene-
dikt og Bjorn, dætur Eiriks bc'anda Magnussonar å Svalbarbi.
Uribja dottir Eiriks, Soffia, var mobir Lopts hirbstjora Guttorms-
sonar å Mobruvollum i Eyjafirbi. Mebal sona Lopts utan hjonabands
voru Skuli, Ormur og Olafur, og voru tveir Jaeir fyrmefndu synir
49 Um 1430 åttu a6 vera 180 prestar og djåknar 1 Holabiskupsdæmi, ef allir
kirkjustaOir v6ru fullsetnir, sbr. Einar <5l. Sveinsson, SHrnir 1944, p. 185.
50 Islandske originaldiplomer indtil 1450, nr. 297. — Guømundur Bjorgålfsson
var bro5ir Illuga sem um skei5 var rå8sma5ur RejmistaSarklausturs.
51 Isl. originaldipl., nr. 88.