Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2021, Qupperneq 52

INNGANGUR
Parkinsonssjúkdómur (PS) er langvinnur taugasjúkdómur
sem skerðir hreyfigetu og vellíðan. Ófyrirsjáanleiki
einkenna gerir það að verkum að einstaklingar með PS eiga
það til að draga sig í hlé og taka síður þátt í félagslegum
athöfnum. Dansmeðferð getur verið bæði gagnlegt
og skemmtilegt meðferðarúrræði til að spyrna á móti
sálfélagslegum afleiðingum sjúkdómsins og til að viðhalda
hreyfigetu. Í þessari grein verður niðurstöðum fræðilegrar
samantektar 18 rannsóknargreina með mismunandi
rannsóknarsniði lýst; eigindlegu (n=3), megindlegu (n=9) og
fýsileikarannsóknir (n=6) þar sem skoðaður er ávinningur
og útfærsla dansmeðferðar til að bæta hreyfigetu og líðan
hjá einstaklingum með PS. Auk þess ætlum við að draga
fram þætti sem þarf að hafa í huga þegar dansmeðferð
er skipulögð til þess að hún sé fýsileg, örugg og skili sem
mestum ávinningi.
Parkinsonssjúkdómur og dans sem
einkennameðferð
Parkinsonssjúkdómnum (PS) fylgja ýmis einkenni svo sem
hægar hreyfingar, stirðleiki, hvíldarskjálfti og óstöðugleiki
og önnur einkenni sem eru ekki eins sýnileg s.s. verkir,
hægðatregða, vitsmuna- og hegðunarbreytingar og
svefntruflanir (Tysnes og Storstein, 2017). Með framþróun
sjúkdómsins upplifa einstaklingar með PS sívaxandi
erfiðleika við að sinna athöfnum daglegs lífs og standa
andspænis sálfélagslegum áskorunum (Lee o.fl., 2015). Enn
þann dag í dag er ekki til lækning við PS en notast er við
einkennameðferð þar sem áhersla er lögð á að auka vellíðan
(Lee og Gilbert, 2016).
Dansmeðferð hefur jákvæð áhrif á hreyfigetu auk þess að leiða
til bættrar vitrænnar getu og sálfélagslegrar líðanar (Aguiar
o.fl., 2016; Bek o.fl., 2020; Hidalgo-Agudo o.fl., 2020, Raje o.fl.,
2019). Enn fremur gerir dansmeðferð nánustu aðstandendum
og einstaklingum með PS kleift að stunda sameiginleg
áhugamál sem eykur nánd, samheldni og ánægju (Shanahan
o.fl., 2015).
Dansmeðferð til að efla
hreyfingu, vitræna færni
og sálfélagslega líðan
hjá einstaklingum með
Parkinsonssjúkdóm:
fræðileg samantekt
MARIANNE ELISABETH KLINKE
dósent í Háskóla Íslands og
forstöðumaður fræðasviðs
í hjúkrun tauga- og
taugaendurhæfingasjúklinga, LSH.
JÓNAS DAÐI DAGBJARTARSON
hjúkrunarfræðingur,
Taugalækningadeild B2, LSH.
SIGNÝ BERGSDÓTTIR
hjúkrunarfræðingur
mótttökugeðdeild 33A/C, LSH.
SNÆDÍS JÓNSDÓTTIR
Parkinsonsshjúkrunarfræðingur í
námi til sérfræðingsviðurkenningar,
Göngudeild taugasjúkdóma,
Taugalækningadeild B2, LSH.
JÓNÍNA H. HAFLIÐADÓTTIR
Sérfræðingur í hjúkrun einstaklinga
með taugasjúkdóma með áherslu
á Parkinsonssjúkdóm, Göngudeild
taugasjúkdóma, Taugalækningadeild
B2, LSH.
Höfundar