Gátt - 2010, Síða 30

30
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
g á T T – á R S R I T – 2 0 1 0
Markmið þessarar rannsóknar var
að varpa ljósi á ástæður sem lægju
að baki því að þátttakendur í rann-
sókninni hurfu frá námi eða hófu
ekki nám í framhaldsskóla og hvaða
þættir hefðu haft áhrif á að þeir fóru
í raunfærnimat í iðngrein og hvort
hindranir hafa orðið í vegi þeirra er
þeir hófu nám að nýju. Einnig að
skoða þátt náms- og starfsráðgjafa
í raunfærnimatinu og hvaða áhrif ráðgjöf og stuðningur,
sem veittur var í ferlinu, hafði á þátttakendur. Tekin voru sjö
hálfopin viðtöl við karlmenn á aldrinum 27–47 ára sem fóru
í raunfærnimat í iðngrein og eru nú í námi eða hafa lokið
sveinsprófi í húsasmíði eða málaraiðn. Þá var rætt við tvo
náms- og starfsráðgjafa sem eru ráðgjafar í raunfærnimats-
ferlinu.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýndu að námsörðugleikar,
persónulegir erfiðleikar og skortur á stuðningi voru helstu
ástæður þess að þátttakendurnir flosnuðu upp úr skóla og
áttu í erfiðleikum með að hefja nám að nýju. Helstu hindranir
á vegi þeirra við að hefja nám á nýjan leik voru öðru fremur
lítil trú á eigin getu og ótti við að mistakast enn og aftur í
námi. Löngunin til að klára námið og fá starfsréttindi voru
helstu ástæður þess að þeir fóru í raunfærnimat. Mikilvægi
stuðnings náms- og starfsráðgjafa í raunfærnimatsferlinu
virðist skipta sköpum fyrir þennan hóp sem og hópstuðningur
jafningja og hefur úrslitaáhrif á að þeir hefja nám eftir langt
hlé. Einnig kom í ljós að þátttaka í raunfærnimati gefur ein-
staklingum með litla formlega menntun aukna möguleika á
að hefja nám á nýjan leik og skiptir þátttakan miklu máli fyrir
sjálfsmynd þeirra. Þá kom fram að samvinna fræðslustofn-
ana og framhaldsskóla verði að vera meiri til að tryggja eftir-
fylgni og áframhaldandi stuðning náms- og starfsráðgjafa er
í framhaldsskóla er komið.
A Ð S T Í g A S K R E F I Ð – Í N á M á N ý j A N L E I K A Ð
L o K N U R A U N F Æ R N I M A T I
Rannsókn á upplifun einstaklinga sem fóru í raunfærnimat eftir brotthvarf úr námi í fram­
haldsskóla og hófu nám á nýjan leik. Rannsóknin var unnin í meistaranámi í náms­ og starfs­
ráðgjöf við Háskóla Íslands 2008–2010 og verða hér viðraðar helstu niðurstöður.
AUÐUR SIgURÐARdóTTIR
Þ Ö R F F Y R I R A U K I Ð A Ð g E N g I A Ð
M E N N T U N
Hinar miklu breytingar, sem orðið hafa í atvinnulífinu vegna
tækniframfara, hafa orðið til þess að margir fullorðnir, sem
hurfu frá námi eða hófu ekki nám í framhaldsskóla að loknum
grunnskóla, bæta við sig námskeiðum eða námi eftir óform-
legum og formlegum leiðum og sækja í enn meira mæli að
afla sér menntunar á einhverju sviði til að svara kalli atvinnu-
lífsins.
Staðreyndin er sú að á Íslandi eru um 37% vinnuafls á
aldrinum 25–64 ára einungis með grunnmenntun og brott-
hvarf úr framhaldsskóla mælist um 40% sem er í samræmi
við ástandið á vinnumarkaðnum og vekur það ugg á meðal
ráðamanna (Kristjana Stella Blöndal og Jón Torfi Jónas-
son, 2002; OECD, 2004, 2007). Þörfin fyrir aukið aðgengi
að menntun er til staðar og hafa ráðamenn beint sjónum
sínum að þessum hópi með markvissum hætti. Yfirlýst stefna
ríkisstjórnarinnar er að árið 2020 verði hlutfall þeirra sem
eingöngu eru með grunnmenntun úti á vinnumarkaðnum
um 10%, það er án viðurkenndrar starfs- eða framhalds-
skólamenntunar (Forsætisráðuneytið, 2008). Liður í því er að
bjóða fjölbreyttar leiðir til að auka aðgengi þeirra að námi
sem minnstu menntun hafa og er mat á raunfærni ein leið af
þeim (Forsætisráðuneytið, 2008; OECD, 2007).
Mikil vinna hefur verið lögð í það hjá Fræðslumiðstöð
atvinnulífsins og menntamála-ráðuneytinu að fylgja þeim
straumum sem eiga sér stað í nágrannalöndunum. Mat á
raunfærni er stór liður í því átaki. Raunfærnimati er ætlað
að koma til móts við þann hóp einstaklinga sem hvarf frá
námi í framhaldsskóla en hefur öðlast færni í gegnum óform-
legt nám á vinnustað eða á öðrum vettvangi. Allt nám skal
metið að verðleikum óháð því með hvaða hætti það hefur
farið fram en raunfærnimat er í flestum tilfellum framkvæmt
til styttingar á námi og hefur matið auðveldað aðkomu þessa
hóps að framhaldsskólanum á nýjan leik (Fræðslumiðstöð
atvinnulífsins, 2007; Menntamálaráðuneytið, 2006).
Auður Sigurðardóttir