Gátt - 2010, Side 34

34
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
g á T T – á R S R I T – 2 0 1 0
Þ á T T U R N á M S - o g S T A R F S R á Ð -
g j A F A Í F E R L I N U
Að mati viðmælenda minna var þáttur náms- og starfsráð-
gjafa í raunfærnimatsferlinu mjög mikilvægur. Náms- og
starfsráðgjafarnir leiddu þá í gegnum ferlið og unnu með
þeim á mjög persónulegum nótum. Viðmælendur mínir upp-
lifðu sterkt að þeir höfðu aðgang að mikilli ráðgjöf meðan á
matinu stóð. Þeir nefna allir að þeir hafi alltaf getað hringt,
leitað ráða og spurt um allt sem upp kom í ferlinu og einnig
þegar í skólann var komið. Þeir töldu einnig að hvatningin
hafi skipt máli og gert það að verkum að þeir náðu frekar
þeim markmiðum sem sett voru. Mikilvægt var fyrir þá að
finna að þeir hefðu þennan stuðning og allir nefndu að það
hafi verið sá þáttur sem einna mest hafi skipt máli í ferlinu,
að finna stuðninginn og hvatninguna hjá fagaðilum til að
halda áfram ásamt þeim stuðningi sem hópurinn veitti þeim.
Allir viðmælendur mínir voru sammála um að brúa þyrfti
bilið á milli fræðslustofnunar og framhaldsskóla hvað ráðgjöf
varðar. Þeir segja að sá stuðningur sem þeir fengu í matinu
hafi verið til fyrirmyndar og náms- og starfsráðgjafarnir hafi
stutt þá, ýtt á þá og fylgt þeim vel eftir í ferlinu. Hins vegar
er ekki sömu sögu að segja þegar inn í framhaldsskólann
er komið og virðist stuðningur náms- og starfsráðgjafa þar
ekki vera eins sýnilegur og lítil tenging við þá af hálfu raun-
færnimatsferlisins. Ef þeir voru í vafa um eitthvað í skólanum
sjálfum hringdu þeir umsvifalaust í náms- og starfsráðgjaf-
ana í raunfærnimatinu í stað þess að leita aðstoðar innan
skólans. Einn viðmælenda minna nefnir að hann hefði alveg
getað hugsað sér að hafa náms- og starfsráðgjafann sem
sína hægri hönd inn í skólanum og telur að hann með sína
námsörðugleika hefði fengið betri þjónustu og upplýsingar
ef hann hefði fengið sömu þjónustu í framhaldsskólanum líkt
og hann fékk í raunfærnimatsferlinu. Mætti túlka orð hans á
þá leið að hann hafi í raun týnst í fjölmennum skóla á meðan
að hann hafði náms- og starfsráðgjafa sem leiddi hann áfram
skref fyrir skref í fámennari hópi í raunfærnimatinu. Þar hafi
hann myndað traust við fagaðila sem vissi um hans erfiðleika
og sjálfsagt er erfitt fyrir marga sem hafa neikvæða upplifun
á skólakerfinu að hafa frumkvæði að því að mynda traust við
stuðningsaðila innan skólans.
A Ð L o K U M
Á síðustu árum hafa verið skrifaðar MA- ritgerðir hér á Íslandi
sem taka á málefnum fullorðinna einstaklinga með litla
menntun að baki sem huga að námi að nýju og margir þeirra
eiga brotna skólagöngu að baki líkt og viðmælendur mínir.
Niðurstöður þessa rannsókna eiga það sammerkt að einstak-
lingum, sem hurfu frá námi strax eftir grunnskóla eða eftir
stutta viðveru í framhaldsskóla, reynist erfitt að hefja nám
innan veggja framhaldsskólanna og finnst það fráhrindandi
kostur þar sem markhópurinn sé ungt fólk og námið sniðið
frekar að þeirra þörfum heldur en hinna fullorðnu (sjá t.d.
Rakel Steinvör Hallgrímsdóttir, 2008; Svanfríður Inga Jónas-
dóttir, 2005) líkt og Illeris (2003), Knowles (1990), og Jón
Torfi Jónasson og Kristjana Stella Blöndal, (2002) benda enn
fremur á í sínum rannsóknum. Í ljósi þessa er vert að athuga
hvort ekki þurfi að skoða betur þær aðstæður sem fullorðnum
einstaklingum er boðið í framhaldsskólum landsins. Fullorðnir
þurfa öðruvísi aðlögun og utanumhald í skóla en unglingar
og þá læra þeir einnig með öðrum hætti en þeir sem yngri
eru (Hróbjartur Árnason, 2005; Illeris, 2003; Knowles, 1990).
Ítrekað brotthvarf viðmælenda minna úr námi er í flestum
tilfellum af sama meiði þar sem erfitt reyndist fyrir þá að fóta
sig innan veggja skólanna meðal annars vegna slæms gengis
á fyrri skólagöngu og brotthvarf varð fyrir valinu og má ætla
að sú staðreynd eigi við stóran hóp einstaklinga sem huga að
námi eftir langt hlé. Vissulega bjóða margir framhaldsskólar
upp á kvöldskóla fyrir ólíkan hóp nemenda og Keilir, miðstöð
vísinda, fræða og atvinnulífs, býður 25 ára og eldri upp á
styttri námleiðir sem leiða til útskriftar. Vísar að aðgerðum,
sem koma til móts við fullorðna námsmenn, eru að verða að
veruleika í tilteknum skólum en ljóst er að betur má ef duga
skal. Auðvelda þarf aðgengi þessa hóps að námi og útlista
framboð til náms með þarfir fullorðinna í huga og eru miklar
vonir bundnar við hin nýju lög um framhaldsfræðslu.
Fræðslustofnanir bjóða upp á fjölbreytta fræðslu og er sú
leið mikilvæg fyrir einstaklinga með litla formlega menntun
þar sem stórir framhaldsskólar eru þeim fráhrindandi kostur.
Náms- og starfsráðgjafar sinna mikilvægu hlutverki hvað
varðar ráðgjöf til þeirra sem minnstu menntun hafa og auka
þyrfti ráðgjöf og eftirfylgni fyrir þennan hóp til muna þegar