Gátt - 2010, Síða 59

59
R á Ð g j Ö F o g R A U N F Æ R N I M A T
g á T T – á R S R I T – 2 0 1 0
tækjum gefi góða mynd af þekkingu þess sem fer í mat.
Færnimappa, sjálfsmat og matssamtal virðist því í flestum
tilvikum nægja til að meta stöðu viðkomandi. Ekki reynist
þörf á að viðkomandi sýni fram á þekkingu sína með fram-
kvæmd nema í undantekningartilvikum. Í mörgum tilvikum
er þó farið að blanda saman samtali og framkvæmd, þ.e.
hlutir sem tengjast starfsgreininni eru til staðar þegar sam-
talið fer fram og matsþegar m.a. beðnir um að sýna beitingu
verkfæra eða tækja.
Við framkvæmd raunfærnimats í nýjum greinum hefur
þörfin fyrir ný verkfæri komið í ljós. Í auknum mæli er farið að
meta það sem við í daglegu tali nefnum persónulega færni.
Þar nýtist vel sú reynsla sem varð til við þátttöku FA í Evrópu-
verkefninu „Value of work“ sem á Íslandi snerist um að meta
raunfærni þjónustufulltrúa í bönkum. Þar fólust færniviðmið
að hluta til í persónulegri færni.
Hér á eftir eru nokkur dæmi um verkfæri sem verið er að
vinna með, sum þeirra hafa verið notuð áður en önnur eru
ný af nálinni.
S K I M U N
Markmiðið með skimun er að auðvelda greiningu á því hverjir
eiga erindi í raunfærnimat í viðkomandi starfsgrein. Skimun fer
fram í fyrsta viðtali hjá ráðgjafa og byggist á almennum spurn-
ingum sem tengjast því raunfærnimati sem fyrirhugað er.
Gögnum úr skimun er bætt við framlögð gögn um starfs-
reynslu og aldur. Skimun gerir þær kröfur til ráðgjafa að hann
kynni sér lauslega þau færniviðmið sem miðað verður við í
raunfærnimatinu og geti í framhaldi af skimun og skoðun
gagna ráðlagt viðkomandi um hvort hann eigi erindi í raun-
færnimat. Ráðgjafi verður þó í öllum tilvikum ráðgefandi en
fer aldrei í hlutverk matsaðila.
R A U N d Æ M I
Með aukinni áherslu á að meta persónulega færni hefur
notkun raundæma færst í vöxt. Raundæmi felast í lýsingu
á aðstæðum þar sem viðkomandi þarf að lýsa og útskýra
viðbrögð sín og hvaða lausnum hann sjái fram á að geta
beitt. Raundæmi þurfa að vera sveigjanleg og þó dæmið
um erfiðan viðskiptavin geti átt við í öllum þjónustugreinum
þarf að aðlaga dæmin þeim aðstæðum sem eiga við í hvert
skipti. Því hefur í stöku verkefnum verið búinn til grunnur
að raundæmum sem matsaðilar sjá síðan um að breyta eftir
þörfum þeirra sem koma í mat.
Raundæmi nýtast vel sem tæki til að meta bæði faglega
þekkingu og persónulega færni. Einn helsti kostur þeirra er
að hægt er fá mynd af þekkingu á báðum sviðum með sama
raundæminu.
M Y N d I R
Myndir geta verið mjög lýsandi fyrir aðstæður. Þær nýtast því
vel sem hjálpartæki í raunfærnimati, bæði til að lýsa hlutum
sem vel eru gerðir og því hvað betur mætti fara. Til dæmis
getur mynd úr matvöruverslun verið tæki sem nýtist til að
styðja við umræður eða raundæmi. Einnig eru myndir notaðar
til að kanna orðaforða í erlendum málum og hjálpartæki til
að kanna þekkingu á vörum og merkingum á vörum.
V I N N U S T A Ð A H E I M S ó K N I R
Gert er ráð fyrir að hluti af raunfærnimati í Verslunarfagnámi
(verkefni í þróun hjá FA, Mími, Visku og Símey í samstarfi
við Fagráð verslunar- og þjónustugreina) fari fram með vett-
vangsheimsóknum í verslanir. Markmiðið með þessum vett-
vangsheimsóknum er að tengja samtal matsaðila og þess
sem er í mati við daglegar aðstæður í vinnu. Þannig er vonast
til að samtalið verði innihaldsríkara og auðveldi þeim sem fer
í mat að koma þekkingu sinni á framfæri.
F o R M T I L A Ð S K R á N I Ð U R S T Ö Ð U
M A T S A Ð I L A
Raunfærnimat hefur öðlast lagastoð með nýjum lögum um
framhaldsfræðslu. Þar með eykst krafan á matsaðila að halda
til haga niðurstöðum um árangur einstaklinga. Réttur ein-
staklings til að fá rökstuðning fyrir niðurstöðum er ótvíræður
og mikilvægt að auðvelda matsaðilum að halda utan um
gögn. Því er verið að gera prófanir með töflu í töflureikni þar
sem mismundi vægi er lagt á einstaka þætti. Eftir raunfærni-