Læknaneminn - 01.03.1980, Qupperneq 17

Díastólísk óldjóð
Skipta má díastólískum óliljóðum í óhljóð, sem
myndast við rangstreymi um aorta- eða púlmónal-
loku (regurgitatio), og óhljóð sem myndast vegna
flæðis um þrönga trícuspídal- eða mítralloku. Sem
dæmi um díastólísk óhljóð úr fyrri flokknum mun
ég ræða um óhljóð við leka á aortaloku og sem dæmi
um óhljóð úr seinni flokknum um óhljóð við
þrengsli á mitralloku.
Leki á aortaloku (insufficientia valvulae aortae)
Ohljóðið er hátíðnihljóð sem byrjar við annað
hjartahljóð, nær mestri hæð fyrst í díastólu en lækk-
ar eftir jrví sem á díastóluna líður (decrescendo).
Hljóð þetta heyrist hæst meðfram hægri rönd
bringubeins ofarlega eða meðfram vinstri rönd
bringubeins neðarlega. Sagt hefur verið, að sé um
aukna vidd (dilatatio) á aorta að ræða, eins og t. d.
við sýfilis, heyrist óhljóðið hæst meðfram hægri
rönd bringubeins, en sé hins vegar eðlileg vidd á
aorta, heyrist óhljóðið best meðfram vinstri rönd
bringubeins neðarlega. Þetta er þó ekki einhlítt.
Allgott samræmi er milli hæðar og lengdar óhljóðs-
ins og lekans á lokunni. Oft heyrist við leka á aorta-
loku díastólískt lágtíðnióhljóð yíir hjartatoppi
(Austin-Flint murmur). Þetta óhljóð líkist mjög ó-
hljóði sem heyrist víð þrengsli á mítralloku. Tvær
skýringar hafa komið fram um orsök þessa óhljóðs.
Onnur er að titringur á fremra blaði mítrallokunnar,
sem myndast vegna flæðis frá aorta og vinstra atri-
um, valdi óhljóðinu. Hin skýringin er að fremra
blað mítralloku loki að hluta til mítralhringnum
(relative stenosis) vegna þess að þrýstingur frá
aorta er hærri heldur en þrýstingur í vinstra atrium.
Þrengsli á mítralloku (mitral stenosis)
Ohljóð það sem heyrist við þrengsli á mítralloku
er lágtíðnihljóð sem heyrist yfirleitt langbest yfir
hjartatoppi. Þetta óhljóð kemur oft strax á eftir
srnellhljóði (opening snap), það lækkar um miðja
díastólu en hækkar oft aítur seint í díastólu. Þetta
stafar af því að flæðið er mest fyrst í díastólu,
mirmkar siðan en eykst aítur við samdrátt í vinstra
atrium. Sé atrial íibrillation, eykst óhljóðið ekki
seint í díastólu.
1 2
Mynd 7. Samanburður er sýndur á útjlœðisóhljóði (A) og
rangstreymisóhljóði (B). Takið ejtir að rangstreymisóhljóð-
ið byrjar við jyrsla hjartahljóð en ]iá hefst isovolumetriskur
samdráttur og þrýstingur í vinstri ventriculus verður hœrri
en þýstingur í vinstra atrium og flœði um lokuna hefst. Flæði
heldur ájram þar til isovolumetriskri relaxalion er lokið.
Smellhljóð (Clicks)
Þessi hljóð heyrast eingöngu í sýstólu. Þau stafa
af meðfæddum þrengslum í aorta- eða púlmónallok-
um eða sigi (prolapse) á mítralloku. Smellhljóðið
við þrengsli á aortaloku kemur 60-80 msek. á eftir
fyrsta hjartahljóði og rétt á undan óhljóðinu. Heyr-
ist smellhljóð, er víst að þrengslin eru í lokunni, og
þvi gefur það vísbendingu við mismunagreiningu,
en aortaþrengsli geta verið í lokunni (valvular sten-
osis), fyrir neðan (subvalvular) eða fyrir ofan
(supravalvular). Við jDrengsli á a. pulmonalis minnk-
ar bilið milli fyrsta hjartahljóðs og smellhljóðs eftir
því sem lokuþrengslin aukast og er þetta gagnlegt
við mat á því hve mikil jrrengslin eru. Smellhljóð
við sig á mítralloku kemur oftast í seinni hluta
læknaneminn
15