Læknaneminn - 01.03.1980, Qupperneq 70

ectopiska ADH myndun. Þá er það þekkt, að lithi-
um getur hindrað ADH verkun á nýrun og hefur það
lyf verið notað með árangri við SIADH vegna höf-
uðáverka og af völdum heilaæxla. - Umrædd kona
var meðhöndluð með vökvasvelti. Eftir að hún hafði
aðeins fengið 1000 ml. af vatni á sólarhring í 5 daga
var se. natrium orðið 133 mEq/1. og öll einkenni
gengin til baka.
Oeðlileg lungnamynd
En hvers vegna var þessi kona með SIADH?
Lungnamynd sýnir, auk áður þekktrar útbreiddrar
berklabreytingar, slóra æxlisgrunsamlega þéttingu
niður frá vinstra lungnahilus. Ekki síst í ljósi reyk-
ingasögu þótti strax sennilegast, að hér væri á ferð-
inni smáfrumuæxli í lunga og þess vegna vænlegast
að renna fyrir sjúkdómsgreiningu þar. Strax og se.
natrium var orðið eðlilegt var svo gerð berkjuspegl-
un og sást þá stórt æxli, sem lokaði nær alveg
berkjugrein til neðri hluta vinstra lunga. Vefjasýni
staðfestu síðan, að hér var um að ræða smáfrumu-
æxli (oat cell cancer).
Afdrif
Vegna þess að æxlið var mjög nálægt carina var
strax Ijóst, að það var óskurðtækt. Þess má og geta,
að margir læknar telja smáfrumuæxli ævinlega ó-
skurðtæk vegna þess hversu fljótt þau sá sér út um
líkamann. Þess vegna var hafin meðferð með frumu-
eyðandi lyfjum, Cyclophosphamid, Vincristine og
Methotrexate ásamt geislun á æxlið. Bt á þá svo við,
að átta vikum síðar voru öll merki æxlisins horfin.
Lyfjameðferð var svo haldið til streitu í sex mánuði
án áfalla. Sjö mánuðum eftir að meðferð var hætt
veiktist konan aftur, þá móð og með hita. Skoðun
þá sýndi eitlastækkun á hálsi og vökva í vinstri
brjóstholshelming. Á báðum þessum stöðum reynd-
ist sams konar æxlisvöxtur og áður. Konan neitaði
nú frekari meðferð og lést hún fimm mánuðum síð-
ar, 18 mánuðum frá greiningu.
SIADH
P.A.D.: Carcinoma anaplasticum pulmonum sin (oat
cell typa).
Um 2. ctiið
Framh. aj bls. 38.
Verklegar æfingar sem þessar eru mjög góðar og
markviss kennsluaðferð ef rétt er að farið. F'ram-
kvæmd og skipulagning tillraunanna var yfirleitt
mjög góð ásamt þvi að kennarar lögðu sig alla fram
svo góður skilningur fengist á viðfangsefninu.
Það sem miður fer í þessari kennslu er óþarflega
mikil skýrsluvinna, sem verður eftir stærstu tilraun-
irnar.
Vinnu Jjessa má sumpart skrifa á kostnað hæfi-
leikaleysis nemenda til að greina aðalatriði frá auka-
atriðum og sumpart á kennaranna sem krefjast ná-
kvæmrar útlistunar á hverum einstökum atburði til-
raunarinnar, hversu óraunhæfar sem forsendurnar
kunna að vera.
Til dæmis má nefna útskýringar á einstökum við-
brögðum hálfdauðrar rottu sem búið er að hamast
á í fimm klukkustundir og Jrar fram eftir götunum.
Skýrsluvinnan er metin til vorprófs sem 1,5 ef
nemandi fær 10 fyrir allar skýrslurnar. Liggja eink-
unnir yfirleitt á bilinu 8,5-10 þannig að þetta hefur
töluvert að segja á vorprófi.
Með Jdví að meta tilraunavinnuna á vorprófi
standa lífeðlisfræðikennarar kollegum sínum í líf-
efnafræði langtum framar. Sú hætta fylgir þó þess-
um metnu skýrslum að kröfurnar virðast verða sí-
fellt meiri gagnvart niðurstöðum og frágangi skýrsl-
anna með þeim afleiðingum að nemendur týni sér í
smásmugulegheitum og annarri fullkomnunaráráttu.
Það færi vel ef kennurunum tækist að koma i veg
fyrir þetta.
Eiríkur Jónsson.
64
LÆKNANEMINN