Læknaneminn - 01.04.1995, Blaðsíða 16

Mynd 5. Sjúklingum með vœgan astma var skipt í fjóra
hópa. Einn hópurfékk einungis berkjuvíkkandi lyf tveir
fengu mismunandi skammta af innúðasterum og einnfékk
lyfleysu. Bestur árangur fékkst hjá hópnum á stœrri
steraskammtinum. Það sem er áhugaverðast er 96. vika
rannsóknarinnar, þegar hópurinn á berkjuvíkkandi lyfjum
var settur á innúðastera (svört box verða að grœnum
hringjum). Þótt PC20 gildi hœkki smám saman hjá
þessum sjúklingum, nœst aldrei sami árangur af meðferð
eins og hjá hópnum sem settur var á innúðastera strax við
greiningu sjúkdóms (2).
múskarín viðtæki (M2, sjá Læknanemann 2 tbl.
1994 47. árg.), en í þessum viðtækjum liggur einmitt
verkun ipratrópíums (Atrovents). Því er talið að
andkólinerg lyf geti jafnvel magnað berkju-
þrenginguna, eða í besta falli gert lítið sem ekkert
gagn. Þetta gildir sem fyrr segir einungis um
sjúklinga með hreinan astma. Andkólinerg lyf
verkar hægar en B2 agonistar, þ.s. berkjuvíkkun á sér
ekki stað fyrr en eftir 30-60 mínútur. Þeir verka
hins vegar í allt að 8 klukkustundir.
Bólguevðandi lvf
Barksterar, dínatríum krómóglýkat (Lomúdal) og
Nedokrómíl (Tilade) eru lyf gegn bólgum í
öndunarvegi.
Innúðasterar eru að margra dómi mikilvægustu
astmalyfin sem völ er á í dag. Þó að berkjuvíkkandi
lyf geti slegið á einkenni samfara astma um
stundarsakir, hafa þau engin áhrif á bólgubreytingar
í öndunarvegi. Sýnt hefur verið fram á með sýnum
úr berkjuvef að flestir astmasjúklingar eru með
bólgubreytingar í berkjum. Þessar breytingar sjást
jafnvel hjá sjúklingum með vægan astma. Nútíma
astmameðferð beinist því að meðhöndlun allra
astmasjúklinga með innúðasterum, nema þeirra sem
Mynd 6. Smásjársýni úr öndunarvegi sjúklings. Til vinstri
sést öndunarvegur fyrir meðferð. Þar sést gífurleg íferð
bólgufrumna, eosinófíla (E), lymphocýta (L) og mast-
frumna (M). Einnig sést eyðing á yfirborðsþekju og
kollagen þykknun undir basement membrane (BM). Til
hœgri sést sýni úr sama sjúklingi eftir 3 mánaða meðferð
með innúðastera (8).
eru með vægan astma (sjá síðar). Nýlegar
rannsóknir benda til þess að því fyrr sem meðferð
með innúðasterum er hafin, því betri
langtímaárangur næst (Mynd 5). í framsýnni
rannsókn Haahtela (2,3), var sjúklingum með vægan
astma skipt í fjóra hópa. Tveir hópar fengu meðferð
með innúðasterum í mismunandi skömmtum auk 82
agonista eftir þörfum (hópur A, háskammta sterar),
en þriðji hópurinn fékk einungis B2 agonista (hópur
B). Fjórða hópnum var gefin lyfleysa (placebo) til
samanburðar. Hópunum var fylgt eftir í 4 ár. Þegar
rannsóknin hafði staðið yfir í 2 ár kom í ljós að
lungnastarfsemi hóps A var talsvert betri en hóps B.
Að þessum 2 árum liðnum var hópur B því settur á
sömu meðferð og hópur A fékk í upphafr (1600 ug
Budesonide). Lungnastarfsemi hóps B fór smám
saman batnandi, en náði hvergi nærri sama marki og
hópur A^ sem fékk innúðastera fljótlega eftir
greiningu sjúkdómsins. Niðurstöður þessarar
rannsóknar eru því þær að mikilvægt er að hefja
meðferð með innúðasterum fyrr en við höfum gert
hingað til. Hugsanlegt er að innúðasterar hindri
þráláta bólgu og þar með einhvers konar óafturkræfa
örvefsfmyndun í öndunarvegi, jafnvel hjá
sjúklingum með vægan sjúkdóm.
Svipaðar niðurstöður fengust úr framsýnni rann-
sókn Sören Pedersen (4), þar sem borin var saman
meðferð með innúðasterum og berkjuvíkkandi
lyfjum hjá 216 astmaveikum börnum. Rannsóknin
náði yfir 4 ára tímabil og reyndist lungnastarfsemi
14
LÆKNANEMINN 1. tbl. 1995 48. árg.