Læknaneminn - 01.04.1995, Blaðsíða 78

ÞRAHYGGJA OG ARATTA
SJÚKRATILFELLI
Margrét Valdimarsdóttir
Sjúklingurinn er þrjátíu og þriggja ára gömul
kona sem leggst inn á geðdeild vegna vaxandi þung-
lyndis. Hún er myndlistarkona, gift, á eitt barn og
vinnur sem myndmenntakennari.
Sjúkrasaga
Síðustu 5 vikur fyrir innlögn fór líðan sjúklings
versnandi. Hún varð mjög kvíðin og döpur en einnig
óþolinmóð og eirðarlaus. Svefninn truflaðist þannig
að hún átti erfitt með að sofna á kvöldin og vaknaði
eldsnemma á morgnana. Matarlystin minnkaði. Hún
varð framtakslaus og þreytt og hafði verkkvíða. Hún
átti erfitt með að fara út á meðal fólks og hélt sig að
mestu heima, fékk grátköst og kveið framtíðinni.
Hún hafði þó ekki sjálfsvígshugsanir. Þráhyggja og
árátta magnaðist einnig mikið (sjá síðar). Tíu dögum
fyrir komu leitaði hún til heimilislæknis og fékk T.
Fontex 20 mg x 1, T. Sobril 10 mg x 3 og T.
Rohypnol, 1 töflu að kvöldi. Þrátt fyrir þetta var
líðanin frekar versnandi. Að lokum kom hún að
eigin frumkvæði á bráðamóttöku til að leita sér
hjálpar og lagðist inn í kjölfar þess.
Undanfarið höfðu ýmsir erfiðleikar lagst þungt á
sjúklinginn. Hún var að gefast upp á kennarastarfinu
og vildi helga sig myndlistinni. Þetta hefði þó orðið
fjárhagslega of erfitt og stóð því til að hún kenndi
a.m.k. einn vetur í viðbót. Hún horfði til þessa með
hryllingi og óx þetta mjög í augum. Smám saman
varð það hrein kvöl að fara í vinnuna á morgnana.
Henni gekk æ verr að kenna og hafa stjórn á
nemendunum. Henni fannst kennslan niðurlægjandi
og þoldi illa ósvífnar athugasemdir krakkanna.
Annað sem hafði bagað sjúkling var að að þau
Höfundur er lœknanemi við Lœknadeild H.í.
hjónin voru að missa húsnæðið og fengu synjun
þegar þau sóttu um verkamannabústað. Maður
hennar var utan af landi og voru þau ósammála um
hvort þau ættu að búa í Reykjavík eða í dreifbýlinu.
Þetta allt hafði sótt mjög á huga hennar og sá hún
ekki fram úr þessum vandræðum.
Fyrri geðsaga
Hún hefur aldrei leitað til geðlæknis, eða legið á
geðdeild. Fyrir fimm árum var hún í viðtölum hjá
sálfræðingi sem hjálpaði henni m.a. til að minnka
þráhyggju-áráttu einkenni sem hún hefur haft sl. 10
ár.
Sjúklingur hefur fengið endurtekin geðlægðar-
köst sl. 10 ár. Köstin hafa þó aldrei verið eins slæm
og nú og hafa lagast af sjálfu sér á fáeinum vikum.
Þau koma helst þegar sjúklingur stendur frammi
fyrir áföllum eða breytingum af einhverju tagi. Þess
á milli hefur henni gengið ágætlega, bæði í vinnu og
heima.
Sjúklingur hefur átt við þráhyggju og áráttu að
stríða í rúman áratug og er þetta tengt ýmsum at-
höfnum og hugsunum. Einkennin versna í þung-
lyndisköstunum en lagast aldrei alveg á milli þeirra.
Þau valda henni miklu hugarangri og reynir hún eftir
mætti að ýta þeim frá sér. A morgnana fylgir hún
ákveðnu mynstri. Hún vaknar á ákveðnum tíma, fær
sér kaffi, þvær sér, fer á klósettið og hægir sér. A
eftir þarf hún að margþrífa sig eftir vissum reglum.
Mest óttast hún að komast í snertingu við sinn eigin
úrgang og fær hún einskonar ofsahræðslukast ef það
gerist. Hún svitnar, fær hraðan hjartslátt og verður
skelfingu lostin. (Hún á mjög erfitt með að skipta á
barni sínu vegna sama viðbjóðs). Eftir þetta fer hún
í bað þar sem hún þarf að þrífa líkamann eftir
vissum reglum. Hún gætir þess vel að snerta ekki
72
LÆKNANEMINN I. tbl. 1995 48. árg.