Bændablaðið - 08.06.2023, Qupperneq 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. júní 2023
FRÉTTIR
Hagkvæmar glugga- og hurða heildarlausnir
Fáðu tilboð í viðhaldslitla REHAU Nordic Design Plus
PVC/plast eða ál glugga- og hurðakerfi frá þýsku
framleiðendunum REHAU og SCHUCO, á hagstæðu verði.
gluggalausnir.is - tilboð@gluggalausnir.is - 5197787 - Glugga lausnir ehf.
Samstarf:
Evrópusambandið
styrkir áburðarverkefni
Á dögunum hlaut verkefnið
Terraforming LIFE styrk frá
umhverfis- og loftslagsáætlun
Evrópusambandsins að fjárhæð
6,26 milljónir evra, sem samsvarar
tæpum milljarði íslenskra króna.
Styrknum er ætlað að vinna að
uppsetningu áburðarframleiðslu
úr búfjárúrgangi og afvatnaðri
fiskimykju, sem nýta má til
landbúnaðarnota, skógræktar og
landgræðslu.
„Þetta er hæsti styrkur sem
veittur hefur verið undir þessari
áætlun hingað til lands, sem og einn
þeirra fyrstu,“ segir Þorvaldur Birgir
Arnarsson, lögfræðingur í umhverfis-,
loftslags- og auðlindamálum hjá
Bændasamtökunum. Verkefnið er
unnið í samstarfi Orkídeu, Landeldis,
Bændasamtakanna, Ölfus Cluster
og færeysku verkfræðistofunnar
SMJ, með aðkomu frá norska
tækjaframleiðandanum Blue Ocean
Technology.
Hlutverk Bændasamtakanna
„Send var inn sameiginleg umsókn
allra umsækjenda haustið 2022, og
jákvætt svar barst á vordögum 2023.
Samningur um styrkveitingu var
svo undirritaður í maímánuði 2023
milli Evrópusambandsins og allra
samstarfsaðila verkefnisins,“ segir
Þorvaldur.
Mikil vinna sé nú fram undan en
lengd verkefnis er fjögur ár. „Nú er
búið að skrifa og reikna í heilt ár,
og nú hefst vinnan við að hrinda
verkefninu í framkvæmd. Þetta er
auðvitað vegferð og tekur tíma að
koma þessu saman en við ætlum að
láta hendur standa fram úr ermum.
Fyrst þarf að sækja um og fá öll
tilskilin leyfi og svo hendum við
okkur í þetta. Vonandi getum við
farið að sjá afurðir á markaði innan
fárra ára,“ segir Þorvaldur.
Verkefninu er skipt upp í
mismunandi verkþætti, þar sem
hver og einn samstarfsaðili hefur
sitt afmarkaða hlutverk. Eitt af
hlutverkum Bændasamtakanna er
að sögn Þorvaldar að finna leiðir til
öflunar og flutnings búfjáráburðar
og að brúa bil milli bænda og þeirra
sem að verkefninu standa.
„Eins fellur það í skaut samtak-
anna að kynna niðurstöður
verkefnisins opinberlega þegar þar
að kemur og mögulega kynna það
fyrir kollegum okkar í Evrópu. Það
er enda skilyrði fyrir því að styrkur
fyrir svona verkefni fáist að þau séu
yfirfæranleg til annarra landa og
nýtist þannig sem flestum.“
Skref í átt að sjálfbærni í
áburðarmálum
Styrkurinn er veittur í undirflokk
áætlunarinnar sem fjallar um
hringrásarhagkerfið og bætt lífsgæði.
„Umhverfis- og loftslagsáætlun
ESB styrkir meðal annars verkefni
sem efla hringrásarhagkerfið
með nýrri tækni og lausnum og
styrkinn fengum við til að vinna
að nákvæmlega því. Við teljum
verkefnið tvímælalaust til þess fallið
að geta aukið innlent fæðuöryggi og
styrkt áfallaþol íslensks samfélags
með framleiðslu á innlendum áburði
með þessum hætti,“ segir Þorvaldur.
„Framleiðsla á tilbúnum áburði
er, eins og menn vita, afskaplega
mengandi iðnaður og áburðarverð
á heimsmarkaði hefur hækkað
gríðarlega síðustu ár, sem gerir
bændum landsins erfitt fyrir. Þar
fyrir utan er áburðarframleiðsla á
meginlandinu að miklu leyti háð
orku frá Rússlandi, sem gerir kaup
á slíkum áburði svo sem ekkert mikið
meira spennandi í ljósi stöðu mála.
Okkar von og trú er að með því að
framleiða áburð með þessum hætti
hér á Íslandi getum við tekið stórt
skref í átt að sjálfbærni landsins í
áburðarmálum,“ segir Þorvaldur.
/ghp
Mykjudreifing. Eitt af hlutverkum Bændasamtakanna er að sögn Þorvaldar Arnarssonar að finna leiðir til öflunar
og flutnings búfjáráburðar og að brúa bil milli bænda og þeirra sem að verkefninu standa. Mynd / Myndasafn Bbl
Þorvaldur Arnarsson.
Dregur úr innlendri
framleiðslu nautakjöts
Samdráttur í nautakjötsfram-
leiðslu nú er afleiðing lægra
afurðaverðs árið 2021 að sögn
formanns búgreinadeildar
nautgripabænda.
Innlend kjötframleiðsla í apríl
2023 var samtals 1.515 tonn, 3%
minni en í apríl árið á undan, að því
er fram kemur í tölum Hagstofu
Íslands. Framleiðsla svína- og
alifuglakjöts var sú sama og í apríl í
fyrra en nautakjötsframleiðslan dróst
hins vegar saman um 13%.
Afleiðing tveggja ára ákvarðana
Rafn Bergsson, formaður búgreina-
deildar nautgripabænda, segir
að aðalástæð samdráttarins sé
óviðunandi afkoma í nauta-
kjötsframleiðslu síðustu ár.
„Eldistími nautgripa er langur,
þannig eru ákvarðanir sem teknar
voru vorið/sumarið 2021 hafa áhrif
á það hversu mikið framboð er af
íslensku nautakjöti á markaði í dag.
Sumarið 2021 var afurðastöðvaverð
nautakjöts töluvert lægra en það er í
dag en VATN vísitalan náði lágmarki
í október 2021. Bændur brugðust
við með því að draga saman og það
sjáum við nú í minnkuðu framboði,“
segir hann.
Bindur vonir við hækkandi verð
Rekstrarskilyrði í nautakjötsfram-
leiðslu hafi verið erfið undanfarin
ár en nýlegar hækkanir gefi bændum
von.
„Ef gögn Hagstofunnar eru
skoðuð, skilaði nautakjötsfram-
leiðslan, sem fellur undir „önnur
nautgriparækt“ töluverðu tapi
bæði 2020 og 2021 og skýrsla
RML um rekstur og afkomu
nautakjötsframleiðenda fyrir
árin 2017–2021 greinir frá því
að á árunum 2019–2021 borguðu
nautakjötsframleiðendur á bilinu
412–603 krónur með hverju kílói
af framleiddu nautakjöti.
Gífurlega erfið rekstrarskilyrði
eru þannig farin að segja til sín.
Undanfarið höfum við þó séð
hækkanir á afurðaverði, vonandi
heldur það áfram og við förum
að horfa fram á bjartari tíma,“
segir Rafn. /ghp
Samdráttur í nautakjötsframleiðslu í apríl var 13% frá árinu áður.
Mynd / Odd Stefan
Rafn Bergsson, formaður búgreina-
deildar nautgripabænda.
Mynd / ÁL
Bændablaðið kemur næst út
22. júní
Flutningur nautgripa yfir varnarlínur
Nokkuð hefur borið á misskilningi
eftir að reglum um flutning
nautgripa yfir varnarlínur var
breytt.
Breytingin felur í sér að ekki
þarf lengur að sækja um leyfi fyrir
flutningnum. Aftur á móti gildir
enn að sérstök rannsókn skuli fara
fram á heilbrigði þeirra gripa sem
flytja á milli varnarhólfa, sbr. 25.
gr. dýrasjúkdómalaga (nr. 25/1993).
Þetta kemur fram í tilkynningu frá
Sigurbjörgu Ólöfu Bergsdóttur,
sérgreinadýralæknis nautgripa og
sauðfjár hjá Matvælastofnun.
Þessi rannsókn á heilbrigði getur
farið fram á tvennan hátt. Annars
vegar er hægt að hafa samband við
hlutaðeigandi héraðsdýralækni og
fá samþykki hans fyrir flutningnum.
Hins vegar er hægt að ráðfæra sig
við sjálfstætt starfandi dýralækni/
dýralækni búsins og fá hjá honum
vottorð um heilbrigði gripanna
sem síðan er hægt að framvísa til
starfsmanna Matvælastofnunar við
eftirlit ef þeir óska eftir því.
„Sérstaklega er horft til stöðu
garnaveiki á því svæði sem flytja
skal frá og hvort veiruskita eða
aðrir smitsjúkdómar séu í gangi á
svæðinu. Ekki er til þess ætlast að
sérhver gripur sé skoðaður heldur
að horft sé til söluhjarðarinnar sem
heildar,“ segir í tilkynningunni.
Ef smitsjúkdómar eru til staðar er
alltaf mest hætta á smiti frá dýri til
dýrs og smitvarnir eru aldrei of hátt
skrifaðar. /ghp