Bændablaðið - 08.06.2023, Blaðsíða 50

Bændablaðið - 08.06.2023, Blaðsíða 50
50 Bændablaðið | Fimmtudagur 8. júní 2023 Þessa dagana vinnur Land- græðslan að gerð svæðisáætlana í Landgræðslu. Þær eiga uppruna sinn í lögum um landgræðslu þar sem segir að ráðherra málaflokksins gefi út land- græðsluáætlun á fimm ára fresti og til 10 ára í senn. Í áætluninni komi fram stefna stjórnvalda í landgræðslu með hliðsjón af markmiðum laganna um jarðvegs- og gróðurvernd og sjálfbæra landnýtingu. Ný áætlun var samþykkt í fyrra undir heitinu Land og líf: Landgræðsluáætlun og landsáætlun í skógrækt en þar er í fyrsta skipti birt sam- eiginleg framtíðarsýn stjórn- valda í landgræðslu og skógrækt til ársins 2031. Í sömu lögum segir einnig að Landgræðslan skuli vinna svæðisáætlun fyrir hvern lands- hluta í samræmi við landgræðslu- áætlun. Þar séu tilgreind land- græðslusvæði sem og önnur svæði þar sem lögð er áhersla á landgræðslu með tilliti til náttúruverndar og gildandi skipu- lagsáætlana og í sátt við áherslur eftir landshlutum. Áætlunin skal gerð í samráði við sveitarfélög og aðra hagsmunaaðila og endurskoðuð á fimm ára fresti. Samhliða vinnur Skógræktin sams konar áætlun í skógrækt en áætlanirnar tvær kallast á enda markmið þeirra það sama, að tilgreina hvernig samstarfi við sveitarfélög um landgræðslu og skógrækt verði háttað. Jafnframt vinna stofnanirnar tvær, Landgræðslan og Skóg- ræktin, að sameiginlegu verkefni sem hefur þann tilgang að bæta landnotkun sveitarfélaga. Það verkefni felur í sér að greind verði tækifæri sem felast í breyttri landnotkun innan sveitarfélaga í þágu loftslagsmála. Markmiðið er að stuðla að samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda frá landi og aukinni bindingu kolefnis í gróðri og jarðvegi með kolefnishlutleysi að markmiði. Með því verði grunnur lagður að sameiginlegri sýn á þau tækifæri sem liggja á bættri landnotkun þar sem er horft er til sjálfbærrar landnýtingar, uppbyggingar auð- linda, jarðvegsverndar, endur- heimt vistkerfa og þannig stuðlað að aukinni sátt og samstöðu um aðgerðir. Afrakstur verkefnisins verða tillögur að loftslagsaðgerðum og landsvæðum sem talin eru geta skilað bestum árangri í þágu loftslagsmála í sátt við landeigendur og aðra landnotkun. Tillögunum er ætlað að nýtast á öllum stigum skipulags- og áætlunargerðar. Þá verði kynningarefni gert aðgengilegt og haldnir kynningarfundir og vinnustofur í öllum landshlutum um hvernig sveitarfélögin geti þróað svæðið með tilliti til bættrar landnotkunar. Fámennum og landstórum sveitarfélögum verður veitt sérstök athygli og þeim boðin frekari og nánari ráðgjöf við sína skipulagsvinnu. Verkefnin sem hér um ræðir eru brýn og munu vafalaust reynast sveitarfélögum vel við sína stefnumörkun og skipulagsvinnu. Ef vel tekst til munu þeim standa til boða leiðbeiningar og gögn til að greina og ráðstafa sínu landi með sjálfbærum hætti og mögulegu framtíðar ræktarlandi. Jafnframt til að gera áætlanir um uppgræðslu lands með viðeigandi aðferðum til lengri eða skemmri tíma. En til að svo verði þarf gott samráð við heimafólk og helstu hagaaðila á hverju svæði fyrir sig. Verkefnin eru einnig til marks um gott og náið samstarf tveggja stofnana sem báðar fást við sama viðfangsefni, að stuðla að vernd, viðgangi og heilleika íslenskra vistkerfa. Davíð Arnar Stefánsson, sérfræðingur hjá Landgræðslunni. Gerð svæðisáætlana og bætt landnotkun sveitarfélaga Starfsfólk í felti að vakta ástand lands. Mynd / Landgræðslan Á FAGLEGUM NÓTUMLANDGRÆÐSLA Umrætt rannsóknarverkefni sem fékk styrk frá Fagráð í hrossarækt og Rannsóknastofu Labor Böse, Þýskalandi, átti sér stað árið 2021 í þeim tilgangi að kanna kynheilbrigði í íslenska hrossastofninum. Ræktunarmarkmið fyrir íslenska hrossakynið er að rækta heilbrigðan, frjósaman og endingargóðan íslenskan hest. Bakteríu- og veirusýkingar á kynfærum geta verið orsök frjósemissjúkdóma í merum og í stóðhestum. Í flestum nágrannalöndum okkar gilda strangar reglugerðir um sýnatöku bæði í merum og stóðhestum til að tryggja að eingöngu fullfrískar merar séu leiddar undir hest. Sömu reglur gilda fyrir merar og stóðhesta í sæðingu. Hins vegar eru slíkar reglugerðir ekki í gildi á Íslandi. Bakeríusýking og legbólga Þekktar bakteríusýkinga í kyn- færum hrossa: • Taylorella equigenitalis (CEM) • β-hemolys. Streptokokka • Klebsiella pneumoniae • Pseudomonas aeruginosa Legbólga getur komið fram með ýmsum hætti og jafnframt komið í veg fyrir að hryssa fyljist. Útferð er talin óeðlileg þegar hún breytir um lit, verður t.d grænleit eða brúnleit eða illa lyktandi. Algengasta orsök aukinnar útferðar er sýking af völdum baktería, sveppa eða veira. Sýking í legi veldur miklum vefjaskemmdum og sterkum viðbrögðum ónæmisfrumna. Undirliggjandi legbólga hefur töluverð áhrif á frjósemi hryssa. Orsök hennar getur verið: • Eigin bakteríuflóra fær aðgang að leginu í gegnum leghálsinn. • Stóðhestur í hólfi ber smit í hryssuna. • Fastar hildir eftir köstun eru ekki teknar í tíma. Mælt er með að það sé gert innan tveggja klukkustunda. Þegar hryssa hefur verið með legbólgu í langan tíma, jafnvel án þess að hún sé greind og meðhöndluð, getur haft þau áhrif að samgróningar verða í leginu. Afleiðingar þess eru til að mynda: • Bólgur í grindarholi. • Aukin hætta á fósturláti. • Aukin hætta á fæðingu fyrir tímann. Smitandi legbólga í hrossum Sjúkdómurinn Contagious Equine Metritis (CEM) getur verið þýtt á íslensku sem smitandi legbólga í hrossum. Orsök sjúkdómsins er bakterían Taylorella equigenitalis. Einkenni hans birtast helst á hryssum í mikilli, gráleitri útferð frá skeiðinni sem hefst dagana eftir að hestur fór á hryssuna. Einkennin geta varað í rúmar tvær vikur. Hryssurnar verða ekki veikar að öðru leyti og ná sér oftast án meðhöndlunar en sýkillinn getur lifað mánuðum saman í æxlunarfærum og valdið ófrjósemi. Stóðhestar sýna ekki klínísk einkenni en eru heilbrigðir smitberar. Smit á sér einkum stað við æxlun þó það geti einnig gerst með tækjum eins og gerviskeiðum og skoðunaráhöldum. Eins geta heilbrigðir smitberar borið smitið áfram. Erlendis gilda strangar reglur um skimun fyrir sjúkdómnum, bæði hjá stóðhestum og hryssum sem koma saman í hólf, til sæðistöku eða sæðingar eða til meðhöndlunar hjá dýralæknum.CEM sjúkdómurinn er tilkynningarskyldur í útlöndum, en ekki hér á landi Tilgangur og markmið Á Íslandi er ekki vitað um hlutföll kynfærasjúkdóma í hryssum og stóðhestum. Engar birtar rann- sóknir eru til sem sýna fram á alvarleika kynfærissjúkdóma eins og CEM. Gögn um tjón kynfærasjúkdóma í hrossastofnum erlendis eru til staðar en engin gögn eru til um stöðuna hér á landi. Útflutningur á íslenskum kynbótahestum hefur aukist og gera kaupendur einnig kröfur um umfangsmeiri heilsufarsskoðanir hestanna og kröfur um að tryggja kyn heilbrigði/ frjósemi hestanna. Undanfarið ár hefur aukist eftirspurn eftir sæðingum innan- lands. Eftirspurn eftir frosnu sæði til útflutnings frá Íslandi hefur enn fremur aukist. Rannsóknaaðferðir Stroksýni voru tekið á ákveðnum stöðum í æxlunarfærum hryssa og stóðhesta með þar til gerðum pinna. Svo voru strok sett í bakteríurækt og næmnispróf eftir hraðsendingu með kælibox í Labor Böse. Nákvæmu ferli var fylgt við sýnistöku. Hrossin voru fædd á árunum 1995–2018. Faraldsfræðileg könnun á kynsjúkdómum hjá íslenskum hestum Stroksýni voru tekin á ákveðnum stöðum í æxlunarfærum hryssa og stóðhesta með þar til gerðum pinna. Stroksýni úr klítoris tekin í CEM greiningu. Legbólga. Legbólga getur komið fram með ýmsum hætti og jafnframt komið í veg fyrir að hryssa fyljist. Susanne Braun. Ulrike Nunrnus. Davíð Arnar Stefánsson. Óspakseyrargátan gerist á Vestfjörðum árið 1910 og á sér sviplegan endi eftir löng og þrúgandi réttarhöld, bæði á Ströndum og í Reykhólasveit. Óspakseyrargátan Ný íslensk sakamálasaga eftir Finnboga Hermannsson. Óspakseyrargátan fæst hjá höfundi, póstfang: finnbh@simnet.is sími: 861-8993
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Bændablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.