Úrval - 01.06.1965, Blaðsíða 92

Úrval - 01.06.1965, Blaðsíða 92
90 ÚRVAI Árnasafni, Skarðsbók, ÁM 350 fol., sem ber ártalið 13(53. Hér er það leikmaður, ekki einu sinni konung- l)orinn, sem réttir fram veraldlega bók, lögbókina, til hins æðsta himn- eska valds, föður, sonar og lieilags anda. Mun þetta mjög fágætt eða einstætt um gjafaramyndir í hand- ritalýsingum miðalda. Það er þó ekkert einsdæmi í handritalýsing- uin frá miðöldum, að veraldlegrar stéttar maður krjúpi andspænis heilagri þrenningu. í enska hand- ritinu De Nobilitatibus Sapientis et Prudentis Regum eftir Walter de Milemte, sem skrifuð var fyrir Játvarð konung III við valdatöku hans (1326—1327), krýpur kon- ungurinn frammi fyrir heilagri þrenningu, og utar í myndinni krýpur einnig ungur maður. í öðru ensku handriti Grey-Fitzpayan Hours, bænabók frá því um 1300, krjúpa karl og kona sitt hvoru meg- in við heilaga þrenningu og eru sýnd miklu minni. í báðum þessum handritum er fólkið tómhent, og verður ekki séð, að um gjafara sé að ræða. Þessar myndir samrýmast því hvorugri þeirri skýringu, sem ég gaf hér að framan á gjafara- myndunum í liandritum. Aftur á móti koma þær báðar lieim við seinni sltilgreiningarlið Rune Nor- bergs. Gjafarinn i Skarðsbók er sýndur á fol. 2 recto, í upphafi Þingfarar- bálks, en hann hefst á bókstafnum F. Innan í aðalumgjörðinni situr guð faðir, klæddur fyrirferðarmik- illi skikkju eða kápu, á breiðum bekk með ljónshausum, sem snúa gapandi ginum inn. Bekkurinn fyllir út í umgjörðina lárétt, og sker hún jafnvel hluta af makka ljónanna. Mynd drottins fyllir aftur á móti út i umgjörðina lóðrétt, svo að hluti af kápufaldinum nær jafn- vel út yfir umgjörðina að neðan. Faðirinn blessar með bægri hendi, en heldur hinni vinstri upp og út, í nær láréttri stellingu. Mynd Krists á krossinum er lítil og ber í bol föðurins. Hné drottins eru stór og skýrt dregin og fellur skikkjan niður um þau í djúpum fellingum. Á milli hnjánna má g'reina örsmáa fætur Krists. Kristur á krossinum hverfur næsum inn í mynd föðurins i hinni umfangsmiklu skikkju, sem er með stórum, þykluim kraga. Nið- ur á kragann miðjan kemur sitt og oddmjótt skegg föðurins, en dúfan, tákn lieilags anda, er ekki sjáan- leg í myndinni, enda er myndin orðin eitthvað máð. Venjulegast er dúfan sýnd á milli höfuðs föðurins og höfuðs Krists. Á þrenningar- myndinni í islenzku Teiknibókinni í Árnasafni er dúfan ekki heldur sýnileg. Fyrir utan aðalumgjörðina krýpur maður í búningi eftir nýj- ustu tízku og réttir opna bók (Skarðsbók) inn i myndreitinn til heilagrar þrenningar. Mynd gjafar- ans er næstum eins stór og guð faðir. Listamaðurinn hefur skorið þannig af umgjörðinni utan um þrenningarmyndina, að einugis ör- smá ræma skilur gjafarann frá heilagri þrcnningu. En það atliygl- isverðasta er, að gjafarinn réttir bókina báðum höndum inn fyrir hina mjóu umgjörð og hefur þann- ig komizt inn í rými heilagrar þrenningar, ekki aðeins með hend-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.