Úrval - 01.04.1971, Qupperneq 44

42
ÚRVAL
álfa. Skip okkar var eitt af þeim
tugum áætlunarskipa sem sigla dag-
lega um Bosporus. Nú átti það eftir
að sigla í fjórar klukkustundir fram
og tilbaka milli strandanna, til staða
tilheyrandi ýmist Evrópu eða Asíu,
og gefa farþegunum færi á að njóta
óviðjafnanlegs útsýnis á þessu fræga
sundi, en það hefur verið rómað í
einar 20 aldir fyrir fágæta náttúru-
fegurð sína.
Bosporus sundið er einstætt í
sinni röð. Enda þótt það sé ekki
fullar 20 mílur á lengd, er það
eina opna siglingaleið Rússlands
frá Svartahafinu inni í landi suður
til Marmarahafsins og Miðjarðar-
hafsins. Þess vegna er það ein fjöl-
farnasta siglingaleiðin í heimi, en
þar fara í gegn um það bil 1000
skip á mánuði á leið til úthafanna,
næstum því eins mörg skip og um
Panamaskurðinn. Innan sundsins
sigla auk þess daglega 1000 fiski-,
flutninga- og skemmtiferðaskip.
Fjarlægðin milli strandanna er
%—1% mílur, en strandlengjurnar
sitt hvorum megin eru prýddar ót-
al litauðugum þorpum, skemmti-
stöðum og fiskibæjum, og alls stað-
ar gnæfa upp úr örmjóir turnar
bænahúsanna. Á kvöldin glitrar á
fjölbýlu evrópsku ströndinni frá ný-
tízku húsum og gistihúsum og frá
marglitum ljósaútbúnaði veitinga-
húsa, kaffistofa og næturklúbba við
sjávarsíðuna. Asíuströndin, sem er
að minnsta kosti einni öld á eftir
tímanum og hefur yfir sér mildari
blæ, blikar syfjulega yfir björ’tum
sjávarfletinum. Á gljáandi sundinu
þar á milli má sjá útlínur uppljóm-
aðra herskipa og flutningaskipa, en
skemmtiferðaskip loga eins og fljót-
andi brúðartertur. Og framundir
morgun sveiflast kastljós ferjanna
milli strandanna og lýsa upp lysti-
skipin og fiskiflotann með litlu
rauðu luktunum.
Af svona stuttri siglingaleið að
vera á Bosporus sér merkilega
langa sögufrægð. Fönikar, Persar,
Grikkir, Rómverjar, Gotar, Kross-
farar, Sarasenar, Slavar og Mið-
Asíu Tyrkir — allir þessir hafa
farið um þetta lífsnauðsynlega
sund. Og allir hafa skilið eftir
menjar í altörum, musterum, kirkj-
um, kastölum, virkjum, höllum og
brimbrjótum. I dag markar Bos-
porus ennþá fljótandi landamæri,
þar sem 2% milljón manns lifa við
heillandi sambland af austrænum
hefðum og vestrænu hugarfari.
Þegar skipið okkar var komið út
úr hinum mílubreiða Djöflastraumi,
upplýsti kumpánlegi, sköllótti skip-
stjórinn okkar, að sigling á Bos-
porus væri alltaf erfið. ,,I Bospor-
us eru engar árstíðir, aðeins vind-
ar,“ sagði hann, og vitnaði í þar-
lendan málshátt: ,,Hvenær sem
norðaustanvindur blæs að sumri til,
er kominn vetur. Hvenær sem suð-
vestanvindur blæs að vetri til, er
komið sumar“.
Þetta táknar ekki aðeins duttl-
ungafulla veðráttu, heldur einnig
síbreytilega strauma. I meira en
eina öld hafa ferjubátarnir verið
eina brúin yfir Bosporus og flutt
m. a. bátavélar yfir að Asíuströnd-
inni og kálfa og geitur til Evrópu.
Flestar ferjurnar leggja frá höfn
utan við Gullna Hornið, en það er
4% mílu armur af Bosporus, sem