Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2024, Qupperneq 54

52 Tímarit hjúkrunarfræðinga | 2. tbl. 100. árg. 2024
Ritrýnd grein | Peer review
Þýðing og prófun á PREMIS: Spurningalisti til
að kanna þekkingu heilbrigðisstarfsmanna á
ofbeldi í nánum samböndum
ÚTDRÁTTUR
Tilgangur
Ofbeldi er þekkt heilsufarsvandamál og mikilvægt að heilbrigðisstarfsmenn
hafi þekkingu og færni í að spyrja um ofbeldi og bregðast við því.
Spurningalistanum PREMIS (Physician Readiness to Manage Intimate
Partner Violence Survey) er ætlað að kanna þekkingu heilbrigðisstarfsfólks
varðandi ofbeldi. Tilgangur rannsóknarinnar var tvíþættur: 1) Að þýða,
staðfæra og athuga próffræðilega eiginleika íslenskrar útgáfu af PREMIS 2)
Að meta gildi PREMIS til notkunar fyrir íslenskt heilbrigðisstarfsfólk.
Aðferð
Tveir þýðendur þýddu PREMIS yfir á íslensku og þriðji þýddi hann aftur
á ensku til að athuga hvort merking listans hefði haldið sér í gegnum
þýðingarferlið. Þýðendurnir voru heilbrigðisstarfsmenn með góða ensku-
þekkingu ásamt þekkingu á íslenska heilbrigðiskerfinu. Fimm heilbrigðis-
starfsmenn voru fengnir í hugarferlaviðtöl til að meta orðalag og inntak
PREMIS. Listinn var lagður fyrir úrtak heilbrigðisstarfsfólks á Íslandi
(n=177). Innra samræmi allra kvarða var reiknað með Cronbach´s alpha
og þáttagerð skoðanakvarðans var könnuð með meginhlutagreiningu
(e. Principal Components Analysis).
Niðurstöður
Áreiðanleiki PREMIS var mældur með Cronbach’s alpha og reyndist
a=0,71-0,98 eftir kvörðum. Þáttagreining gaf til kynna sjö skýra þætti.
Spurningarnar röðuðust ekki eins upp á þætti í íslensku útgáfu PREMIS
og þeirrar bandarísku, sérstaklega hvað starfsumhverfi og lagalega þætti
snerti, sem er auðskýranlegt með tilliti til þess hversu ólík heilbrigðiskerfi
þessara landa eru.
Ályktanir
Mat rannsakenda er að tekist hafi að staðfæra og aðlaga PREMIS að
starfsumhverfi íslensks heilbrigðisstarfsfólks. Þáttagerð listans er ekki
sú sama og í bandarísku útgáfunni en það kemur ekki á óvart þar sem
heilbrigðiskerfin tvö eru jafn ólík og raun ber vitni. Þáttagerð íslensku
útgáfunnar er hreinleg og áreiðanleiki í svörum viðunandi. Niðurstöður
rannsóknarinnar gefa sterklega til kynna að íslenska útgáfa PREMIS sé
áreiðanleg og viðeigandi til notkunar í íslensku heilbrigðiskerfi.
Lykilhugtök
PREMIS, staðfæring matstækja, forprófun, ofbeldi í nánum samböndum,
heilbrigðisstarfsfólk.
HAGNÝTING
RANNSÓKNARNIÐURSTAÐNA
Með tilkomu PREMIS-IS verður tiltækt
mælitæki til að kanna þekkingu heilbrigðis-
starfsmanna á ONS.
Niðurstöðurnar geta meðal annars nýst
yfirmönnum í heilbrigðiskerfinu til að meta
stöðu þekkingar á ofbeldi og gera viðeigandi
ráðstafanir til að efla þekkingu starfsmanna
t.d. með námskeiðum og hermikennslu.
PREMIS-IS hélt áreiðanleika sínum við
þýðingu og með því að svara listanum ætti
heilbrigðisstarfsmaður að geta fengið innsýn
í hvar hugsanlega sé þörf fyrir viðbótar
menntun og þjálfun varðandi ofbeldi og
birtingarform þess. Aukin vitundarvakning og
þekking á ofbeldi styrkir hjúkrunarfræðinga
bæði í að nálgast einstaklinga sem hugsanlega
eru þolendur ofbeldis, sem og styrkir þá til
að benda á möguleg úrræði fyrir einstaklinga
sem búa við eða hafa búið við ofbeldi í nánu
sambandi.
doi: 10.33112/th.100.2.3