Mímir - 01.11.1986, Blaðsíða 38

Gorillas. Þetta lék Þórður með tilþrifum sem
lengi voru í minni höfð. Fljótlega kom í hlut
félagsins að sjá um rannsóknaræfingar með Fé-
lagi íslenskra fræða. Þar var stundum gaman.
Prófessorar gerðust ræðnir og altillegir við stúd-
enta og buðu þeim dús, en þéruðu þá eftir sem
áður næsta dag. Þessu tóku allir vel, nema Jón
Aðalsteinn; hann var farinn að segja nei, þegar
prófessorar buðu honum dús eftir miðnætti á
rannsóknaræfingum. Drykkjuskapur á þessum
samkomum var stundum við of, því að eins og
segir í náttúrufræði þeirri sem börn okkar lesa í
skólanum: „Menn sem neyta áfengis geta orðið
drukknir." Og einu sinni var ákveðið að selja
einungis létt vín; á þeirri æfingu var Árni heitinn
Pálsson og þótti drykkurinn þunnur, en varð þó
kófdrukkinn að lokum, eins og allir aðrir. Létta
vínið gafst illa, og urðu allir fordrukknir, nema
Steingrímur Sigurðsson, síðar blaðamaður og
málari, sem þá var í deildinni. Síðasta æfing á
minni skólatíð var haldin á Kafé Höll; ég var þá í
próflestri, en leit inn um miðnætti, bláedrú, og
mætti þar fyrst ungum manni, sem var nýkominn
í deildina. Hann var grátandi og sagðist vera
frændi Gests Pálssonar og tilfinningamaður eins
og hann. Hann hætti í deildinni eftir þessa
æfingu og tveir aðrir, ef ég man rétt, sem höfðu
talað af lítilli kurteisi við prófessores. Eftir þessa
stórveislu lögðust rannsóknaræfingar niður um
langt skeið. Á þessum árum var kvenfólk fátt í
deildinni; yfirleitt voru konur ekki fleiri en svo
að á rannsóknaræfingum gat Sigurður Nordal,
sem þar var auðvitað hrókur alls fagnaðar,
haldið utan um þær allar í einu, en aðrir höfðu
hvorki geð þeirra né gaman; það var helst að
sumir reyndu að sæta lagi þegar þær þurftu að
ganga á afvikna staði. Einstöku maður varð
lunkinn við að skjótast með þær á bak við hurð
eða í önnur skúmaskot þegar færi gafst.
Á minni tíð stóð Mímir fyrir tveimur vísinda-
leiðöngrum. Fyrri ferðin var farin á Njáluslóðir,
og að sjálfsögðu var Einar Ólafur leiðsögumað-
urinn. Þá komum við vitanlega að Hlíðarenda,
og þar sýndi bóndinn okkur staðinn þar sem
Sámur, hundur Gunnars á Hlíðarenda, var
drepinn, gott ef blóðið úr hundinum var þar ekki
ennþá. Þaðan var farið niður í Landeyjar og að
Bergþórshvoli, og að sjálfsögðu var dalurinn í
hvolnum skoðaður einkum vandlega. Þá sá ég í
hendi mér, það sem ég vissi ekki áður, að Njála
mundi ugglaust vera skrifuð af Flóamanni, því
að einmitt svona lautir, eins og sú í hvolnum á
Bergþórshvoli, heita dalir á máli Flóamanna.
Síðar komst ég að því með aðstoð blágrýtis-
kenningar Björns Þorsteinssonar, á hvaða bæ
sagan mundi vera skrifuð, en Björn hefur sýnt
fram á það af mikilli skarpskyggni að fornbók-
menntir íslendinga eru blágrýtisbókmenntir,
það er að segja að þær eru allar skrifaðar á
blágrýtissvæðunum; það litla sem hefur verið
skrifað á móbergssvæðunum er lélegt og telst
varla til bókmennta. Nú er blágrýti einkum á
einum stað í Flóanum, en það er þar sem nú
heitir Traustholtshólmi, en var áður stórbýli og
hét Traustholt; þaðan sést yfir megnið af Rang-
árvallasýslu og allar fjarlægðir sýnast stuttar.
Þetta er merkileg kenning og skýrir margt sem
hefur vafist fyrir fræðimönnum, meðal annars
staðfræði sögunnar sem ekki skilst fyrr en horft
er af Traustholti austur yfir Þjórsá.
Einar Ólafur vildi sýna okkur læk þann, þar
sem Kári Sölmundarson slökkti eldinn í klæðum
sínum eftir að hann slapp úr brennunni. Við
gengum að bæ þeim sem heitir Káragerði, en þar
var ekki manna úti á bænum. Þar var hesthús í
túni, langur torfkofi og fallega byggður, og snéru
dyr í vestur, en kolamyrkur var í kofanum. Þar
snaraðist Einar inn og kom aftur út úr myrkrinu
með mann sem hafði falið sig þar inni við gafl
þegar hann sá til mannaferða, en reyndist bæði
ræðinn og fróður þegar til kom. Þetta var eins
dags ferð, og kom ei vín á grön nokkurs manns.
Önnur ferð var farin vestur í Dali. Þá var Jón
prófessor Jóhannesson leiðsögumaður, en áður
en lagt var af stað fórum við nokkrir niður í
alþingishús og hittum þar að máli Þorstein
Dalasýslumann Þorsteinsson. Hann fór með
okkur yfir landabréf og benti okkur á helstu
staði sem vert væri að skoða, meðal annars á
Kjartansstein, þar sem hann sagði að Kjartan
Ólafsson hefði verið drepinn og tautaði um leið:
„Þvílíkur bölvaður óþokkaskapur.“ í þessari
ferð var komið á ýmsa sögustaði, svo sem
Hjarðarholt í Dölum, Staðarhól og Hvamm. í
Hvammi var þá prestur Pétur Tyrfingur
Oddsson, sem tók okkur mjög vel, sýndi okkur
staðinn og bauð okkur að koma við á heim-
leiðinni. Þetta var tveggja daga ferð og var gist í
húsmæðraskólanum á Staðarfelli. Þar komum
við að kveldi dags, og urðu margir fyrir von-
38