Íslenska þjóðfélagið - 01.05.2010, Qupperneq 25

Íslenska þjóðfélagið, 1. árgangur 2010, 27-48. Útgefandi Félagsfræðingafélag Íslands 27

Kreppur og kerfishrun í ljósi kyngerva og þegnréttar

Þorgerður Einarsdóttir
Háskóla Íslands

Útdráttur: Í greininni eru þegnréttur og kyngervi í samtíma okkar skoðuð í samhengi
við árin í kringum fyrri heimsstyrjöldina. Margt er líkt með þessum tveimur
tímaskeiðum. Eftir hrunið og þrengingar í kjölfar þess barst skýrsla World Economic
Forum um að kynjabil á Íslandi væri hið minnsta í heimi. Þetta á sér vissar hliðstæður
við árin í kringum fyrri heimsstyrjöldina. Þá gengu mikil harðindaár yfir landið á sama
tíma og kvenréttindi voru talin með þeim bestu í heimi. Í greininni er leitast við að draga
fram hliðstæður þessara tímaskeiða en einnig hugmyndarof og uppbrot í því skyni að
skilja okkar eigin samtíma. Skoðuð er samfélagsleg þátttaka og hlutdeild kvenna og
hvaða menningarlegu hugmyndir hafa legið þar til grundvallar. Með því að skoða þá
farvegi sem þegnrétti kvenna hefur verið beint í er hægt að skilja betur þversagnakennd
kynjatengsl samtímans og hvaða lærdóma hægt er að draga af sögunni.

Lykilorð: Kreppur ■ kyngervi ■ þegnréttur

Abstract: The article addresses the issue of the gendered social citizenship of our times
in relation to the period of the first World War. After the collapse of the financial system
in 2008 and the following difficulties, the World Economic Forum reported that Iceland
had the smallest gender gap in the world. This has historical resemblance with the period
of the first World War when women’s rights in Iceland were considered to be the best in
the world. The article explores these parallels in order to map continuities and
discontinuities. Social and political participation is explored and how it is culturally
framed within each time period. By focusing on the terms for inclusion the article aims
to shed a light on the paradoxical gender relations in our times and what lessons can be
learned from history.

Keywords: Crisis ■ gender ■ social citizenship ■ Iceland