Fróðskaparrit - 01.01.1968, Qupperneq 11

Eitt dømi um saltfisk, ið varð mislittur av kopari
19
verið javnt biandað upp í saltið. Kopar, sum á slíkan hátt sum
í hesum dømi kemur at salti og fiski í einari last, hevur lyndi
til at spjaða seg nakað, sumpart tí at saltið verður flutt og
skumpað um í lastini, sumpart tí at fiskurin ikki verður liggj-
andi, har hann av fyrstantíð verður saltaður, men verður rivin
um og saltaður av nýggjum. Tað er eyðsæð, at koparið við
hesum arbeiðslag hevur ikki verið blandað javnt upp í fisk
og salt, men hevur verið meira í summum støðum enn í øðrum.
Inmihaldið av kopari í miðalsýnisluti av fiski nr. 3 á 2.
mynd var 17 mg/kg, men í ytstu skónini av sama fiski var
tað 40 mg/kg. Hetta rímar væl saman við, at tann brúni lit-
urin sat ytst í fiskinum og iikki gekk djúpt inn í hann.
I sýnislutinum av salti, sum hevði fingið blágrønan lit (sí 1.
mynd) vórðu funnin 310 mg/kg av Cu + + . Sum áður nevnt
sløddist hetta saltið eftir í lastini, tá ið hon var tømd. Saltið
lá beint undir rennuni við koparrørum, og blágrønur litur í
rennubotninum vísti skilliga, at rørsveitti mátti vera likin
niður í lastina beint har, sum saltsløðið lá.
Samandráttur
Ritgerðin viðger eitt dømi um saltfisk sum broytir lit, av
tí at Cu r er komið at saltinum og fiskinum um borð á
fiskiskipi. Ein partur av fiskinum gulnar og brúnkar og verður
vrak. Kanningar hava sýnt, at Cu má verða komið frá
koparlutum í lastarúminum serstakliga frá tveimum kopar-
rørum við kuldaløgi, sum lógu í eini lokaðari trærennu í erva
í lastini, og sum gingu millum kuldamaskinu og kuldarúm.
Fyrst í greinini verður sagt frá nýggjastu kanningarúrslitum
viðvíkjandi sjálvsundurloysing (autolysu) í deyðum fiski og
teimum evnisbroytingum, sum kunnu elva at fiskur við
ijósum liti broytir lit, gulnar ella brúnkar. Fiskurin, sum við-
gjørdur verður í hesi ritgerð, varð veiddur undir Vesturgrøn-
landi frá 12. apríl til 30. juni. Allur fiskurin varð tikin upp
og saltaður sama dag sum hann varð veiddur. Við at saman-
bera fiskin við fisk frá øðrum skipi, sum hevði veitt um somu