Morgunblaðið - 24.03.1985, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. MARZ 1985
9
HUGVEKJA
María
guðsmóðir
— eftir séra HEIMI STEINSSON
Bið ég María bjargi mér
burt úr öllum nauðum
annars heims og einnig hér,
ástmær Guðs, ég treysti þér.
Bið þú fyrii mér bæði lífs og dauðum.
Þessi gömlu orð leita á hugann
í dag eins og löngum áður, þegar
hún rennur hin bjarta hátíð
seint á föstu, sem kennd er við
boðun Maríu. Ekki þannig að
skilja, að ofangreindar hend-
ingar séu öðrum ljóðum dýrari.
íslenzkur miðaldakveðskapur
geymir marga blómjurt sömu
gjörðar. Veglegust er Lilja, sem
allir vildu kveðið hafa og skipast
i sveit með Sólarljóðum og
Passiusálmum, þegar rakin er
trúarsaga tslendinga. En fátt
fær haldið til jafns við fram-
anskráða smávisu að þvi er tek-
ur til einfaldleika og barnslegrar
lotnmgar. Þegar svipazt er um í
laukagarði þeirra alda, er María
var hærra lofuð á landi hér en
síðar varð, nemur lesandinn
staðar við þessa óbrotnu tján-
ingu innilegrar helgi. „Eddu
regla“ víkur undan með öllu.
Hvert barn getur enn þann dag í
dag skilið fyrirhafnarlaust, hvað
vakir fyrir skáldinu trúarheita.
„Heil
vert þú!“
Guðspjöll þessa Drottinsdags,
sem er boðunardagur Mariu, er
öll að finna hjá guðspjallamann-
inum Lúkasi, i fyrsta kapitula.
Þar segir fremst frá því, að eng-
illinn Gabríel, sem stendur
frammi fyrir Guði, var sendur til
borgarinnar Nazaret í Galíleu,
til meyjar, er var föstnuð manni,
sem Jósef hét, af ætt Davíðs, en
mærin hét María. Og engillinn
kom inn til hennar og sagði:
„Heil vert þú, sem nýtur náðar
Guðs! Drottinn er með þér.“
Þessi orð eru upphaf ávarps,
sem engillinn síðan flytur og
hefur að geyma boðskap, er fer
fyrir öllum frásögnum af Jesú
frá Nazaret. Hið leyndardóms-
fulla innihald ávarpsins látum
við tala sínu eigin máli. Hitt sé
mönnum minnissamt, að saga
Jesú hefst með því að engill
ævintýralegan þátt guðspjall-
anna og það, sem af honum er
sprottið. Sú athugasemd er ekki
á rökum reist.
Guðsmóðirin, sem við kynn-
umst í Nýja testamentinu er
ekki goðsögn eða hugljúfur
draumur um himneska glæsi-
rófu. Hún er þvert á móti dæma-
laust átakanleg áminning um
hina jarðnesku, áþreifanlegu
hlið fagnaðarerindisins. eins og
það birtist í ugg og ofboði hins
langreynda manns.
Mariu verður hverft við fyrstu
orð engilsins. Síðar óttast hún
um drenginn sinn barnungan í
höfuðborginni. Þegar hann á
manndómsárum hefst handa, er
hún svo kvíðin, að hún reynir að
telja hann af því að halda áfram
á þeirri braut, sem honum er
ráðin. Síðast en ekki sízt stendur
hún hjá krossinum á Golgata,
móðirin harmþrungna, og þjáist
með syni sinum allt til enda.
Þessi ástmær Guðs, útvalin til
hlutskiptis, sem ekki á sér neina
hliðstæðu á jörðu, er í upphafi
fátæk sveitastúlka, síðar hvekkt
og varfærin móðir, þrautpínd að
lyktum af örðugustu reynslu,
sem hugsuð verður. í kvölinni er
hún samferðamaður hans, sem
ber krossinn áleiðis til Hausa-
skeljastaðar.
Hver mun þá hlutur hennar í
til árekstra, sem urðu innan al-
kirkjunnar fyrir mörgum öldum.
Stundum spratt gott eitt af
stympingunum, og allir komu
hreinni úr eldinum.
Iðulega varð hið gagnstæða þó
niðurstaðan. Stöku sinnum lögðu
menn jafnvel til hliðar efnisat-
riði, sem örðugt er að sjá, að
kristin trú og kenning fái án ver-
ið.
Þannig varð saga Mariu.
Raunar mun það flestra manna
mál, að mynd hennar hafi um
hríð borið hærra en hóf var að —
og gjöri enn í ýmsum stað. Hitt
er þó einnig sanni næst, að
Maríu hefur víða i kristninni
verið vísað til sætis utar á bekk
en henni sæmir. Gagnlegt er
fyrir okkur, evangelisk-lúth-
erska menn, að spyrja, hvort
nokkru sé í þessu efni ábótavant
okkar á meðal.
Við játum trú á einkason
Guðs, Jesúm Kríst, Guð sjálfan í
heiminn borinn. Þessi er hyrn-
ingarsteinn kristinnar trúar; um
það er ekki deilt.
Eigi að síður virðist það geta
vafizt fyrir okkur, hver er staða
þeirrar konu, sem bar son Guðs
— Guð sjálfan — undir belti og
fæddi hann mannsbarn á jörðu.
Slíkar efasemdir eru þó óþarfar:
María er farvegur Guðs inn í
heiminn, er Guð gjörðist „hold á
jörð og býr með oss“. Maria er
blessuð meðal kvenna og gegnir
einstæðu hlutverki. Maríu hæfir
titillinn „guðsmóðir“, þar sem
hún situr á innsta bekk í hug-
myndaheimi kirkjunnar frá
fornu fari.
Mater
dolorosa
Vera má, að einhverjum þyki
hér gjörðar óþarfar gælur við
Guðs kastar kveðju á móður
hans, og kveðjan er þessi: „Heil
vert þú.“
Þau orð hittum við síðar fyrir,
öld fram af öld, í latneskri mynd
víðs vegar um heimsbyggðina:
„Heil vert þú, María!“ — „Ave
Maria“. Góður er nauturinn að.
Við getum óhrædd tekið okkur í
munn þessi orð, sem engill hefur
lagt okkur á tungu og Ijóma
skærum loga við sólarupprás
fagnaðarerindisins um Jesúm
Krist.
*
A ínnsta
bekk
Ýmis sérkenni einstaka
kirkjudeilda eiga rætur að rekja
JAaria er farvegur Guðs inn í heiminn,
er Guð gjörist „hold á jörð og býr með
oss“. María er blessuð meðal kvenna og
gegnir einstœðu hlutverki. Maríu hœjir
titillinn „guðsmóðirþar sem hún situr
á innsta bekk í hugmyndaheimi kirkj-
unnar frá fornu fari. “
dýrð þess hins upprisna einka-
sonar Guðs, sem hún, móðirin,
konan, að sínu leyti fórnaði öllu
fyrir?
„Bið þu
fyrir oss?“
Stundum er þess getið, að
kristin arfleifð haldi kvenlegum
eigindum lítt á lofti Með þess
konar athugasemdir í huga er
hollt að hyggja að mynd Maríu
guðsmóður.
Jesús frá Nazaret var karl-
maður. Hann kenndi okkur einn-
ig að fara með bænina „Faðir
vor“ og ávarpa Guð sem föður.
Þessu verður ekki breytt.
En María var kona. í sögu
kirkjunnar hefur hún safnað
milli handa sér þeim eðlisþátt-
um konunnar, sem er annar
meginstraumur alls trúarlífs.
Þar bar mest á þeirri fyrir-
bæn, sem Maríu er eignuð: Móð-
irin, sem gjörþekkir ýtrustu
þjáningar mannlegrar tilveru,
gengur fram fyrir Guð með bæn-
ir þeirra, er skjóta til hennar
málum sinum.
Vera má. að hér sé komið að
vatnaskilum Hingað fáum við
ekki fylgt bræðrum okkar og
systrum i suðri og austri — við
sem vaxið höfum upp við leiftrin
frá orðsins brandi í Wittenberg.
Ef svo er, kynnum við þá enn
að eiga nokkrum spurningum
ósvarað: Iðkum við ekki fyrir-
bæn sjálf í þessum heimi? —
Víst gjörum við það. Felum við
ekki Guði lifendur og liðna í
bæn? — Jú, reyndar. Bænin er
grunntónn allrar trúarlegrar til-
veru og þar með alls lífs, þessa
heims og annars. Er ástæða til
að ætla, að bænin hljóðni á
himnum?
Hvað hafast þeir að, sem
skrýddir eru hvítu skikkjunum
og frá er skýrt í sjöunda kapí-
tula Opinberunar Jóhannesar?
Þeir eru frammi fyrir hásæti
Guðs, eins og engillinn Gabriel.
Og þeir hrópa hárri röddu, falla
fram og tilbiðja Guð.
Hvert er bænarefni þeirra? —
Á jörðu báðu þeir fyrir bræðrum
sínum og systrum. Skyldu þeir
ekki gjöra hið sama i eilífðinni,
þar sem þeir „þjóna Guði dag og
nótt í musteri hans“? — Fæ ég
ekki vænzt þess, að þeir jafnvel
biðji fyrir mér?
Hvað þá um hana, sem engill-
inn kvaddi forðum? Hvað um
Mariu guðsmóður? Er hún hin
eina í hinni hvítskrýddu fylk-
ingu, sem þegir?
Er er okkur e.t.v. óhætt i nafni
sonar hennar, Jesú Krists, að
taka undir með þeim gömlu, sem
lutu Maríu i einfaldri bæn og
sögðu: „Bið þú fyrir oss bæði lífs
og dauðum“?
SÖLUGENGI VERÐBRÉFA 25. mars 1985
Spaásldilelnl og happdKBtUslðn nMss) oðs
Söiugengi Ávöxturv
Ar-(loldajr pr.kr.100 arkrafa tillnnl.d
1971-1 19.859,46 720% 170d
1972-1 17.802,76 720% 300 d
1972-2 14.350,50 720% 170 d
1973-1 10.450,43 720% 170 d
1973-2 9.864,97 720% 300 d
1974-1 6.333,71 7,50% 170 d
1975-1 5.192,18 7,50% 285 d.
1975-2 3.864,84 7,50% 300 d.
1976-1 3.584,19 Inntv I Seölab 10.03.85
1976-2 2.876,35 720% 300 d
1977-1 2628,89 Innlv. t Saötab. 25.0385
1977-2 2185,67 720% 165 d
1978-1 1 782.39 Inntv i Seðtab. 25.03.85
1978-2 1.39626 720% 165 d
1979-1 1.178,59 Inniv i Seðtab. 25 02.85
1979-2 906,04 7,50% 170 d
1960-1 838,03 Innlv i Seðtabanka 15.04.85
1980-2 62521 7,50% 210 d.
1981-1 532,34 7,50% 300 d
1981-2 386,83 7,50% 1 ár, 200 d
1982-1 369,97 Innlv i Seðtab 1 03.85
1982-2 276,49 720% 186 d
1983-1 211,33 720% 336 d.
1983-2 13425 7,50% 1 ár. 216 d.
1984-1 130,73 7,50% 1 ár 306 d.
1984-2 124,10 720% 2 ér, 165 d.
1984-3 119,94 7,50% 2 ár, 227 d.
1985-1 Nýttútboð 7,00% 2 ár, 285 d
197WÍ 3167,10 8,00% 246 d
1976-H 2.891,64 8,00% 1 ár, 5 d.
1976-1 2.220,69 8,00% 1 ár, 245 d
1977-J 1.965,02 8,00% 2 ár 6 d.
1981-1FL 420,68 8,00% 1 ár. 36 d.
I9K-1SÍS 8127 10,70% Sár, 64
Veðskuldabrél - veiðtrjggð
Lánsl Nafrv Sökjgengl m.v.
2afb vextk mlsrr ávöxtunar-
áárl HLV kröfu
12% 14% 16%
1 ár 4% 95 93 92
2ár 4% 91 90 88
3ár 5% 90 87 85
4ár 5% 88 84 82
5 ar 5% 85 82 78
6 ar 5% 83 79 76
7* 5% 81 77 73
8ár 5% 79 75 71
9ár 5% 78 73 68
10ár 5% 76 71 66

Nytt ó verðbrékmarkaði
IB 1986-1 1M 10 ára
Alb.: 10. QO: 10/2. NV: 2%
Avóxtunarkrafa 10% 11% 12%
SöKjoanal o
kr.100: 71,79 68.97 66,32

Veðskuldabret - arerðtryggð
Sölugengi m. v.
Lánst. 1 afbáári 2alb.áári
20% 28% 20% 28%
1 ár 79 84 85 89
2ár 66 73 73 79
3ár 56 63 63 70
4ár 49 57 55 64
9» ** ®P. »
í dag eru helstu vaxtakjörin
á markaðnum þessi:
Bankar og sparisjóðir
3-6 mánuðir
Vextir umiram verðtryggingu .....0-6]á>%
Spariskírteini ríkissjóðs
6 mán. - 3 ar
Vextir umlram verðtryggingu .....7-716%
Fjárvöxtun Fjaríestingarfélagsins
og verðtryggð veðskuldabróf
1-10 ár.
Vextir umfram verðtryggingu .. 14-16%

Veróbréfamarkaóur
Fjárfestingarfélagsias
Fjárhúsinu, Hafnarstræti 7.
101 Reykjavík, sími 28566.