Morgunblaðið - 24.03.1985, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. MARZ 1985
55
■
I
Snjóflóðahætta
er algeng í And-
ermatt. Þykkur
skógur og varn-
argaröar hlífa þó
kjarna bæjarins
við mestu hætt-
unni.
Morgunblaðið/ab
Hættutímabil
í þrjá daga
„Andermatt var alveg á kafi í
snjó í febrúar í fyrra, lestin
gekk ekki einu sinni til næsta
bæjar og þá er ástandið
slæmt,“ sagði Guðrún Vern-
harðsdóttir, sem hefur starfað í
Andermatt í þrjú ár. „Snjó-
flóðahættan var svo mikil að
aðeins einn lestarvagn fékk að
fara niður í dalinn eftir mat og
með sjúklinga. Sjúkrahúsið var
tæmt af því að það stendur á
hættusvæði og enginn fékk að
fara þangað inn. Það snjóaði
endalaust í þrjá daga, ég hef
aldrei á ævi minni séð eins
mikinn sjó.“
Guðrún Vernharösdóttir trúði
varla sínum eigin augum þegar
hún rakst á íslending í Ander-
matt. Hún hefur starfað þar í
þrjú ár og mun festa ráö sitt í
næsta bæ, Göschenen, í apríl.
Fleiri hafa
þegar farist
í snjóflóðum
í Sviss í vetur
en farast að
meðaltali
r * •
a ari
að skíðalyftunum. Þögnin var
óhugnanleg. Fáir voru á ferli en
systursonur minn var einn uppi í
hlíðinni sem þetta ógnarský kom
niður eftir. Hann forðaði sér sem
mest hann mátti undan ferlíkinu,
aðrir flýttu sér inn í lyftuskúr og
lyftuvörðurinn hraðaði sér á sleða
upp í hlíð eftir að ryksnjórinn
settist til að huga að systursynin-
um. Allt var mjallhvítt, þakið ör-
smáum, hörðum snjókornum. Og
við sluppum öll með skrekkinn.
Framfarir í snjóflóðavörnum
eiga sér ávallt stað. „Um 100
manns fórust í húsum og á götum
úti veturinn 1950—51,“ sagði Jacc-
ard. „Nú farast yfirleitt ekki nema
einn til tveir í byggð á ári. Snjó-
flóðastofnunin er höfð með í ráð-
um um staðsetningu skíðalyfta og
leiða, nýrra vega og bygginga.
Varnargarðar eru reistir þar sem
þörf er á og snjór er skotinn niður
þar sem með þarf þegar fáir eru á
Lftil Mgurúta gjöroyðiiagðist og nfu farþogar tórust þagar hún lanti f snjóflóði i byrjun mars.
Svissneska snjó- og snjóflóðastofnunin ar uppi
á f jallatindi fyrir ofan Davos.
Faldi maðurinn var fralsinu feginn og
hundurinn fákk kjötbita að launum.
Clapasson með snjóflóðahundinn
sinn og leitarstöng
fljótt með Barryvox og grófu hann
upp. Leiðsögumaðurinn ákvað þá
að breyta áætluninni og ganga
aðra leið, sem hann taldi öruggari,
til baka. Þeir renndu sér niður
hlíð, einn í einu, og McKee var rétt
kominn að leiðsögumanninum
þegar hann hrópaði og bað hann
að passa sig. Snjóflóð féll yfir all-
an hópinn. McKe var sá eini sem
slapp í þetta sinn. Hann leitaði að
félögum sínum, fann þá með
Barryvox en hafði engin áhöld til
að grafa þá upp. Eftir margar
klukkustundir gafst hann upp og
gekk til mannabyggða. Hann hafði
ekki hugmynd um hvar hann var,
kom í fjallakofa skömmu eftir að
fór að dimma og ákvað að halda
kyrru fyrir um nóttina. Morgun-
inn eftir komst hann örmagna
niður í þorp og gat látið vita um
slysið og beðið um hjálp.
Hópsins hafði þegar verið sakn-
að í Andermatt og leit hafin. Stór
hópur manna, hundar og þyrlur
tóku þátt í leitinni. Fólkið fannst
skömmu eftir hádegið. Fjórir voru
látnir en einn Breti lifði enn.
Hann hafði getað losað um annan
kálfann og hreyfði hann viðstöðu-
laust til að halda blóðrásinni
gangandi allan tímann á meðan
hann beið eftir hjálp.
Fernskonar snjóflóð geta fallið.
„Botnsnjóflóð" falla í hláku.
Snjórinn rífur þá jörðina með sér
og skilur hrúgur af möl og sandi
eftir niðri í dalnum þegar hann
bráðnar. „Yfirborðssnjóflóð" falla
eftir snjókomu. Nýi snjórinn renn-
ur af snjónum sem fyrir er og get-
ur fallið með geysilegum hraða.
„Ryksnjóflóð" falla sárasjaldan.
Mjög þurr og léttur snjór fer af
stað og þyrlar upp miklu snjóskýi
sem æðir niður í dal með allt að
450 km hraða. „Snjóbreiðusnjó-
flóð“ eiga sér stað eftir að hitastig
fellur mjög hratt. Hart lag mynd-
ast ofan á mjúkum snjó og það
þarf lítið til að koma skorpunni af
stað.
Þeir sem lenda í ryksnjóflóði
eiga á hættu að kafna. Örlítil
snjókornin geta fyllt öll vit og ör-
uggast er að grípa fyrir nef og
hafa loft á milli. Eg lenti eitt sinn
í ryksnjóflóði í Saas Fee, skammt
frá Zermatt. Himinninn var heið-
ur og blár en allt í einu birtist
þetta tröllstóra, þykka, hvíta ský
uppi í fjallinu og æddi niður í átt
Barryvos-
sendi- og móttöku-
tækin hafa
bjargað mörgum
mannslífum.
ferli og leiðir gerðar hættulausar.“
t lok febrúar fórust tveir járn-
brautastarfsmenn þegar öryggis-
verðir á Jungfrau-svæðinu, sem er
mjög vinsælt skíðasvæði í kantón-
unni Bern, skutu niður snjóbreið-
ur úr þyrlu til að koma í veg fyrir
óvænt snjóflóð. Mennirnir
gleymdu að athuga hvort nokkur
væri á ferð og tilbúið snjóflóðið
hrifsaði tvo lestarvagna, sem
járnbrautastarfsmennirnir voru
að flytja mannlausa milli stöðva,
með sér og mennirnir létust. Verið
er að rannsaka málið en um
hreina vanrækslu var að ræða.
„Svona slys verða sem betur fer
ekki oft en koma þó fyrir,“ sagði
Jaccard. „Snjó- og snjóflóða-
stofnunin reynir að finna leiðir til
að fyrirbyggja slys. Hún getur
fundið vísindalegar leiðir til að
sporna við snjóflóðum en ræður
ekki við mannleg afglöp. Hingað
til hafa skógarnir hjálpað mikið
við að halda snjónum í skefjum.
Nú eru þeir í hættu vegna meng-
unar af mannavöldum og stofnun-
in hefur aukið rannsóknir á leið-
um til að endurnýja hann. „Ef
skógarnir hverfa eykst snjóflóða-
hættan mikið,“ sagði Jaccard, „og
mörg mannvirki og þéttbýli sem
nú eru örugg verða í mikilli
hættu.“
Fréttir af einu snjóflóðaslysinu
enn bárust í morgun (7.3.). Ellefu
ára drengur fékk að aka með á
snjótroðara og lenti undir honum
þegar snjóflóð reif hann með sér
niður hlíð. Ökumaðurinn fannst
fljótt og lifði slysið af en snjó-
flóðahundar fundu drenginn ekki
fyrr en eftir margar klukkustund-
ir. ab