Morgunblaðið - 24.03.1985, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. MARZ 1985
Mínnst 50 ára klaustur-
afmælís systur Hildegard
St. Jósefssystrum þakkað starfið á Landakotsspítala
Síðastliðinn sunnudag, 17. mars, var efnt til afmaelisveislu í Landakoti.
Systir llildegard, fyrrum príórinna systranna í St. Jósefsspítala í Landakoti,
átti 50 íra klausturafmæli og tók á móti vinum sínum og ýmsu fyrrverandi
samstarfsmönnum í safnaðarheimili kaþólskra. Reyndar var það 19. mars, á
messudegi heilags Jósefs, sem systir Hildegard vann klausturheit sín, en
allra hluta vegna hafði hún talið hentugra að halda upp á afmælið á sunnu-
degi.
Torfi Olafsson formaður Félags kaþólskra leikmanna, ávarpaði systur
llildegard fyrir hönd safnaðarins og þakkaði henni ómetanlegt framlag til
starfsemi kaþólskra leikmanna, Ólafur Örn Arnarson yfirlæknir á St. Jós-
efsspítala, dr. Bjarni Jónsson, fyrrum yfirlæknir, Logi Guðbrandsson, fram-
kvæmdastjóri spítalans, og Baltasar Samper listmálari fluttu síðan ræður og
þökkuðu systur Hildegard fyrir einstakan dugnað og trúmennsku í starfi,
bæði við stjórn spítalans og yfirumsjón með stækkun hans. Kinnig færðu þeir
henni gjafir. Var auðskilið af ræðum þeira að systir Hildegard er engin
meðalmanneskja, heldur ein þeirra atorku- og hæfileikakvenna sem verða
mönnum ávallt minnisstæðar.
Storf hinna kaþólsku nunna hér
á landi, hafa þær kosið að vinna í
kyrrþey. Samtöl við þessar göfugu
konur er ekki mörg að finna á síð-
um dagblaðanna. En úr því systir
Hildegard hefur dregið sig í hlé
frá spítalastarfi og öllu umstang-
inu þar, féllst hún á að bregða upp
minnispunktum í stórum dráttum
úr eigin ltfi.
Systir Hildegard er fædd í
vestur-þýsku borginni Essen í
árslok 1910. Á einlæglega kristnu
heimili, eins og hún orðaði það.
Hún hafði verið barn að aldri er
hún hafði sett sér það markmið að
helga lff sitt Guði og ganga í
kiaustur. Þjóna honum með því að
helga starfskrafta sína þjónust-
unni við meðbræðurna. Kom þá til
greina að snúa sér að hjúkrun-
arstörfum, aðstoð við aldrað fólk
eða þá að sinna einstæðingum og
yfirgefnu fólki. Að gifta sig kom
ekki til greina. Það var ein af
æskuákvörðunum hennar.
í regluna
Systir Hildegard var 21 árs er
hún lét verða af ákvörðun sinni.
Gekk hún þá í reglu St. Jósefs-
systra. Reglan starfar um heim
allan. Hún valdi sér að starfa á
Norðurlöndum. Varð það sem hún
kallaði danska umdæmið fyrir
valinu.
Klausturheitið, sem hún minnt-
ist nú vann hún eftir að hafa lifað
klausturlífi frá því haustið 1932,
eða í um hálft þriðja ár. Á fyrsta
ári klausturlífsins ástundaði hún
bænalíf og tamdi sér lifnaðar-
hætti St. Jósefssystra-reglunnar.
Það var í mars 1934, ári áður en
hún vann hið 50 ára gamla klaust-
urheit, að hún hóf hjúkrunarnám
við St. Jósefssjúkrahúsið í Kaup-
mannahöfn. Náminu lauk á miðju
sumri árið 1937. — Nú skyldi
áframhaldið vera að sameina
bænina og starfið, sagði systir
Hildegard. — En þetta var ekki
alltaf auðvelt þegar allt kom til
alls. Því þó ég segi sjálf frá gat
þreytan af hjúkrunarstörfunum
orðið það mikil að hún náði yfir-
höndinni og hafði áhrif á bænalíf
mitt. — En þó finnst mér það
vera, skulum við segja, nokkur
huggun aö oft kom Guð til fundar
við mig i hinu daglega starfi mínu
og samskiptum við það fólk sem ég
sinnti á spítalanum eða hafði ein-
hver samskipti við, sagði systir
Hildegard.
Systir Hildegard var vakandi
fyrir framförum á sviði hjúkrun-
arfræðinnar. Sótti því námskeið
ekki aðeins fyrstu árin í starfi
sínu, heldur og allt fram til ársins
1950—51. Þá fór hún á námskeið
fyrir hjúkrunarkonur við háskól-
ann í Árósum.
Til íslands
Systir Hildegard kom til íslands
fyrir 31 ári. Þá hafði hún víðtæka
reynslu af skurðlækningahjúkrun,
því hún hafði verið príórinna á
stórri skurðlækningadeild á spít-
ala i Kaupmannahöfn um árabil,
eða frá árinu 1945. Þegar hún kom
hingað (1954), fór hún beint til
starfa á St. Jósefsspítalann i
Hafnarfirði. Þar beið hennar þá
að vera príórinna spítalans. Þar
var í mörg horn að líta, því ekki
aðeins voru það hin daglegu störf
vegna sjúklinganna og almenn yf-
irumsjón.
Einmitt á því sama ári varð
byrjað að undirbúa stækkun spít-
alans með nýbyggingunni og kom
systir Hildegard við sögu undir-
búningsins.
Eftir að hafa verið príórinna í
Hafnarfirði um fjögurra ára skeið
urðu þáttaskil. Systir Hildegard
var gerð að príórinnu Landa-
kotsspítala. t samfleytt 18 ár var
hún príórinna á spítalanum.
Systir Hildegard taldi ekki
ástæðu til þess að fara um starf
sitt mörgum orðum í svona blaða-
samtali, jafnvel þó það spannaði
nær heil 20 ár. — Það var oft erf-
itt, skulum við segja, en kærleikur
Þetta er stóra höggmyndin eftir listamanninn Baltazar, sem læknar Landa-
kotsspítala gáfu SL Jósefssystrum í þakklætis- og viðurkenningarskyni.
Myndinni hefur verið komið fyrir í kapellunni í Garðabæ. Þegar ég tók þetta
verkefni að mér, sagði Baltazar, vildi ég að myndin túlkaði mina hugmynd
um Reglu St. Jósefssystra, setn hljóðar svona á latínu: Ora et labora:
Bænargjörð og vinna. Myndi það ekki betur táknað en að þau stæðu hlið við
hlið María Guðsmóðir og smiðurinn Jósef með hamarinn í hægri hendi og
sporjárnið í vinstri. Stytturnar eru steyptar í bronz og standa þær á grá-
steinshellu. Alls vegur verkið um eitt tonn, þar af grásteinshellan um 700 kg.
Baltazar sagði að kona sín, Kristjana, og Sigurður Helgason í Steinsmiðjunni
hefðu veitt sér ómetanlega aðstoð.
og traust systranna og þá ekki síð-
ur starfsliðs á spítalanum og fleiri
innan stofnunarinnar sem utan
léttu undir með mér. Þetta voru
yndisleg ár. Tel ég mig standa í
þakkarskuld við ísl. þjóðina fyrir
kynnin af henni, fyrir skilning
hennar og hjálp, sagði systir
Hildegard.
Við eitt vandamál höfum við
strítt sameiginlega, St. Jósefssyst-
ur. Okkur fjölgaði því miður ekki
eftir því sem árin liðu, þvert á
móti. Það eru nú nær 10 ár liðin
frá því við urðum að horfast í
augu við þá staðreynd, að ekki
væri lengur hægt að halda spítal-
anum okkar í þeim gæðaflokki, ef
við viljum orða það svo, sem hann
hafði ávallt verið í. Þá urðu þau
umskipti sem öllum er kunnugt
um, þeir aðilar sem annast rekst-
ur spítalans í dag komu til sög-
unnar. Flestar systurnar, sem
starfað höfðu við hjúkrun á Land-
akoti létu af störfum 1976, enda
komnar á þann aldur. Þá beið
þeirra hvíldarheimilið suður í
Garðabæ. Að vísu voru þá starf-
andi 4 systur sem ekki voru komn-
ar á efri ár. Þær störfuðu enn um
skeið á spítalanum. Af sjálfri mér
er það svo að segja að ég hef starf-
að hér í prestahúsinu í Landakoti
undanfarið. Ég nýt lífsgleði og hef
nægan tíma til bæna og til þess að
sýna kærleika til náungans í verki,
sagði systir Hildegard.
Yfirlæknirinn þakkar
Sem fyrr segir hélt Ólafur Örn
Arnarson yfirlæknir ræðu. Komst
hann þannig að orði:
Þáttur St. Jósefssystra í heil-
brigðisþjónustu fslendinga er stór
og öllum þeim, sem hér eru vel
kunnur. Systir Hildegard, sem við
samfögnum hér í dag, var í for-
ystu þeirra systra um nær 20 ára
skeið. Á þeim tima átti sér stað
mikil uppbygging og ór þróun St.
Jósefsspítala. Hvernig þeim systr- '
um tókst að byggja B-álmuna og
skrifstofubygginguna á stuttum
tíma, allavega á mælikvarða ís-
lenskra spítalabygginga er næsta
ótrúlegt. Þá sögu kunna aðrir bet-
ur en ég. En það þurfti einnig að
reka þetta stóra fyrirtæki og það
var ekki alltaf auðvelt. Ég minnist
þess að aðeins 2 mánuðum eftir að
ég hóf störf við spítalann rétti ég
upp hendi til stuðnings þeirri
ákvörðun systrana að loka spítal-
anum vegna rekstrarerfiðleika. Þá
hlýtur að hafa verið fokið í öll
skjól þegar jafnvel þolinmæði
þeirra var á þrotum. Ekki veit ég
hvort það er systrunum nokkur
huggun í að vita aö raunar hefur
ekkert breyst í þessum efnum.
Fyrir nokkrum dögum tilkynnti
Rafmagnsveita Reykjavikur að
lokað yrði fyrir rafmagn til spítal-
ans næsta dag yrðu ógoldnir
reikningar ekki greiddir. Eins og
oft áður var hlutunum bjargað í
bili á síðustu stundu, eins og hátt-
ur okkar fslendinga gjarnan er.
Þegar að því rak að St. Jósefs-
systur treystu sér ekki til að reka
spítalann lengur komu fram ýms-
ar hugmyndir um hvað við tæki.
Möguleikinn á sjálfseignarstofnun
var fljótlega ræddur. Ég man vel
eftir sunnudagsmorgni einum
Leikfélag Hafnarfjarðar:
„Rokkhjartaö slær“
LEIKFÉLAG Hafnarfjarðar
frumsýnir um helgina, í Bæjar-
bíói í Hafnarfirði, leikritið
„Rokkhjartað slær“. Verkið er
samið í leiksmiðju og hafa allir
er að sýningunni standa lagt sitt
af mörkum við gerð verksins.
í samtali við Morgunblaðið
sagði Ragnhildur Jónsdóttir,
formaður leikfélagsins, að með
verkinu væri leitast við að ná
fram á einu kvöldi þróuninni er
átti sér stað er rokktímabilið
ruddi sér til rúms. Fyrir hlé
fjallar verkið um æfingu skóla-
krakka fyrir árshátíð skóla síns
og eflir hlé er svo útkoman sýnd,
þ.e. sjálf árshátíðin.
30 manns standa að sýning-
unni, þar af 17 leikarar. Þórunn
Sigurðardóttir leikstýrir
verkinu, Jóhann Morawék út-
setti og stjórnar tónlistinni,
Hörður Sophaníasson samdi
textana við lögin og Egill Ingi-
bergsson sér um lýsinguna.
Leikfélag Hafnarfjarðar er 49
ára en var endurreist fyrir
u.m.b. 2 árum. Þetta er þriðja
árið sem „endurreisnarhópur-
inn“ starfar. Hópurinn hefur
tekið 5 verk til sýningar á því
2Vfe ári sem hann hefur starfað. í
sumar fékk leikfélagið Bæjarbíó
til umráða fyrir sýningar sínar
en áður hafði það sýnt út um
hvippinn og hvappinn.
Hraustar sálir í hraustum líkömum. Sungið undir merki Presley.