Morgunblaðið - 24.03.1985, Blaðsíða 52

« 52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. MARZ 1985
Fundur með rektorsefnum í Háskóla íslands:
Nýjar reglur um
rektorskjör
Jónatan Þórmundsson talaði
fyrstur og eftir að hafa þakkað
Félagi háskólakennara fyrir þetta
tækifæri til að gera grein fyrir
skoðunum sínum og stefnumálum,
gerði hann reglur um kjör rektors
að umtalsefni. Sagði hann löngv
tímabært að tekin væru upp form •
leg framboð til rektorskjörs og
nenfdi í því sambandi tiliögu sem
hann hefði flutt i haskólaráði árið
1973 þar að lútandi. Sagði hann
formleg framboð bæði lýðræðis-
legri og nútímalegri og að ekki
væri nema rétt að rektorsefnum
gæfist möguleiki á að gera grein
fyrir skoðunum sínum og stefnu-
málum, rektorsembættið væri
fyrst og fremst stjórnunarstart.
Háskóli
á krossgötum
Jónatan kvað háskóiann i
kreppu. hraðfara þjóðfélagsþróun
gerði það að verkum að hann væri
á krossgötum. Það væri hins vegar
ekki einstakt fyrir hann, það sama
væri upp á teningnum í flestum
háskólum heims. Orsakirnar væru
meðai annars mikil stúdentafjöig-
un og vekti þetta upp spurningar
um menntastefnu og hlutverk há-
skóla í samfélaginu Þeirri spurn-
ingu kvaðst hann svara þannig að
háskólanum bæri að vera í sem
nánustum tengslum við umhverfið
og stuðla að vitrænum tjáskiptum
í víðasta skilningi. Sagði hann já-
kvætt hugarfar nauðsynlegt og að
herða þyrfti róðurinn í baráttu
fyrir háskólanum. Hann sagði að
einkum þrjú verkefnasvið biöstu
við, þ.e. hvað snertir stjórnun há-
skóians, mótun heildstæðrar
menntastéfnu og tengsl við sam-
félagið. Ræddi hann síðan hvert
þessara atriða fyrir sig nokkrum
orðum.
Endurskipuleggja ber
rektorsembætti
Sagði hann að við háskólanum
blasti stjórnsýsluvandi, gera bæri
skýran greinarmun á málum sem
snertu skólann sem heild og sér-
málum deilda og taldi í því sam-
bandi að gera bæri stöðu deildar-
forseta veigameiri. Þá bæri að
endurskipuleggja rektorsembætt-
ið og til álita kæmi að ráða full-
trúa rektors, svo rektor hefði betri
tíma til að einbeita sér að hinum
stærri málum.
Þá sagði Jónatan, að þó það
Séð yfir hátíðarsal Háskóla íslands þar sem fundurinn var haldinn.
Morgunblaðið/Bjarni
Sammála um að af-
drifaríkir tímar fyrir
háskólann fari í hönd
REKTORSKJÖR fer fram í Háskóla
íslands 2. aprfl næstkomandi, þar
sem rektor til næstu þriggja ára
verður kjörinn af starfsmönnum,
kennurum og nemendum skólans.
Allir prófessorar háskólans eru kjör-
gengir, en áður en til kosningar
kemur er vilji fólks kannaður í
prófkjöri, sem fram fór fyrripart
marsmánaðar. Félag háskólakenn-
ara gekkst fyrir fundi í hátíðarsal
Háskóla íslands á fimmtudag, þar
sem þeim fimm prófessorum sem
hæstir urðu í prófkjörinu var boðið
að koma og tjá sig um skoðanir sín-
ar á málefnum háskólans. Þessir
fimm prófessorar eru Jónatan Þór-
mundsson, Júlíus Sólnes, Páll
Skúlason , Ragnar Ingimarsson og
Sigmundur Guðbjarnason.
Jónatan Þórmundsson
væri að vísu orðum aukiö að um
enga menntastefnu væri að ræða
væri þo í því sannleikskjarni,
mórg vandasöm álitsefni biðu úr-
lausnar. Háskólanum bæri að
hafa meiri áhrif á undirbúnings-
menntur. undir háskólanámið og
hugmyndir um endurmenntunar-
namsketö nýútskrifaðra stúdenta
innan háskólans, væru sóun á
tima. Ijeggja bæri áherslu á fjöl-
breyttara og blandaðra nám með
sveigjanlegum deildarmúrum og
nýjum prófgráðum.
Jónatart sagði að háskólinn
mætti ekki vera fílabeinsturn og
einangrast frá þjóðfélaginu. Há-
skóli íslands væri þjóðskóli og
stórefla bæri tengslin við almenn-
ing. Taka bæri til athugunar
stofnun háskóladeildar á Akureyri
og teggja áherslu á samstarf
fræðimanna og fyrirtækja, hvað
snertir hagnýtar rannsóknir.
Háskólinn hornsteinn ís-
lenskrar menningar
Júlíus Sólnes, sem næstur tal-
Sigmundur Guðbjarnason
aði, sagði gildi menntunar nú til
endurskoðunar í þjóðfélaginu og
þessi fundur færi fram i skugga
þess ástands sem nú ríkti í skóla-
málum og háskólinn færi ekki
varhluta af. Hann kvað fjárveit-
ingu til menntamála vera horn-
reka og hefði hún rýrnað til há-
skólans á undanförnum árum. Há-
skólinn hefði ekki sótt nóg á, og
með sama áframhaldi gæti hann
ekki gegnt hlutverki sínu sem
hornsteinn íslenskrar menningar.
Kvað hann tímabært að leggja
niður samstarfsnefnd háskólans
og ráðuneytis um fjárbeiðnir
deilda, þar væn tvíverknaður á
ferðinni, því beiðmrnar væru
einnig skornar niður í Fjárlaga-
og hagsýslustofnun. Sagði Júlíus
eitt meginverkefni nýs rektors
vera að standa vörð um sjálfs-
stjórn háskólans sem hefði átt
undir högg að sækja.
í öðru lagi yrði nýr rektor að
hyggja að kjörum og aðbúnaði
starfsfólks háskólans, það myndi
flosna upp ef ekki yrði gerð ein-
Ragnar Ingimarsson
hver breyting á. Taka bæri til
dæmis upp greiðslur fyrir fasta
ómælda yfirvinnu eins og tíðkað-
ist í velflestum ríkisstofnunum.
Þá bæri að fara þess á leit, við
ríkið að 20% einkaleyfisgjald af
Happdrætti háskólans yrði af-
numið.
Gera embætti deildarfor-
seta eftirsóknarveröari
Júlíus sagðist geta tekið undir
margt af því sem Jónatan hefði
sagt um það að bæta þyrfti stjórn
háskólans. Auka bæri sjálfræði
deilda og ættu þær að fara með
fjárveitingar sínar sjálfar og gera
bæri embætti deildarforseta eftir-
sóknarverðara, eins og nú væri
málum háttað forðuðust menn að
taka að sér það embætti.
Júlíus sagði það sína skoðun að
talað væri um of um sérstaka
Júlíus Sólnes
hópa innan háskólans, kennara og
nemendur til dæmis. Líta bæri á
háskólann sem vinnustað 5 þús-
und manna með ýmis sameiginleg
hagsmunamál. Til dæmis væri
ekki óeðlilegt að þjónustumiðstöð,
banki og pósthús væru á háskóla-
svæðinu. Hann sagði það einnig
athugunarvert að gefa út eitt sam-
eiginlegt fréttabréf fyrir alla þá
sem ynnu i háskólanum, til dæmis
hálfsmánaðarlega, en þar sem
hann þekkti til erlendis væri það
vaninn. Þá sagðist Júlíus gera það
að tillögu sinni að 1. des. yrði
gerður að hátíðisdegi háskólans og
háskólaráði falið að standa fyrir
hátíðarhöldum.
Ennfremur gerði Júlíus að um-
talsefni ólíkt skipulag deilda og
taldi tímabært að athuga hvort
ekki bæri að taka upp hið engil-
saxneska kerfi í öllum deildum
skólans, þ.e. bjóða upp á mögu-
leika á BA-prófi í þeim deildum
sem hingað til hafa einungis boðið
upp á embættispróf, þ.e. lögfræði,
lækna- og guðfræðideild. Þá sagði
Júlíus að ekki bæri að taka upp
nýjar námsbrautir við Háskóla Is-
lands öðru vísi en boðið væri upp á
möguleika til framhaldsmenntun-
ar. Það væri rannsóknum við há-
skólann til skaða hversu lítið væri
um framhaldsnám, því stúdentar
væru besti og ódýrasti kosturinn í
þeim efnum. Sagði Júlíus það vera
til vansa að ekki værí kerfisbund-
in kennsia til doktorsnáms við Há-
skóla íslands í íslenskum fræðum.
Háskólinn er mér hugsjón
Háskólinn er mér hugsjón, hug
sjón sem við eigum sameiginlega
og það gefur okkur grunn til að
ræða saman á, sagði Páll Skúlason
í upphafi máls síns. Hann sagði að
á næstu dögum yrði sent út rit,
sem hann hefði samið og nefnt
Háskólastefnu, þar sem fjallað
væri um helstu þætti þess sem
hann teldi að leggja bæri áherslu
á í náinni framtíð. Hann kvað það
mikilvægt að lýðræðislegir stjórn-
arhættir væru í heiðri hafðir í há-
skólanum og að þar ríkti raun-
veruleg valddreifing. Skipting
verka og ábyrgðar ætti að vera
skýr og afdráttarlaus. Hann sagði
háskólann þjálfa nemendur prýði-
lega til að leysa sérhæfð verkefni
af hendi, en ef skólinn veitti ekki
einnig skilning og innsýn í vísindi
og menntun, væri brostin forsend-
an fyrir tilveru hans.
Ynrvinnukerfið dragbítur
Páll sagði að tryggja bæri rann-
sóknafrelsi innan skólans, því það
væri forsenda þess að háskóli
stæði undir nafni. Sagði hann
þetta atriði í raun vera svo aug-
Ijóst að ekki þyrfti að ræða það.
Hann sagði það eitt brýnasta
hagsmunamál háskólans að koma
háskólabókasafni í gott horf, því
öll starfsemi skólans liði fyrir það
að málefni þess væru ekki í nógu
góðu horfi.
Sagði hann brýnt að kjaramál
innan skólans yrðu endurskoðuð
og það yfirvinnukerfi sem við lýði
væri í skólanum væri dragbítur á
starfsemi hans. Hann kvað nauð-
syn miklu nánari samvinnu innan
skólans til dæmis við Félagsstofn-