Morgunblaðið - 24.06.1998, Síða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 24. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ensím í lyf gegn sveppasýk-
ingum unnið hér á landi
ENSÍMIÐ er unnið úr ljósátu (Euphausia) sem veidd er
í hafínu við Suðurskautslandið.
LÍFTÆKNIFYRIRTÆKIÐ
Norður ehf. og Raunvísindastofnun
Háskóla íslands eiga nú í samstarfi
við breska lyflæknisfyrirtækið
Phairson Medical Itd. um fram-
leiðslu ensíms í lyf gegn útvortis
sýkingum, sem byrja á að prófa á
mönnum í breskum sjúkrahúsum á
þessu ári. Ef tilraunir á lyfinu bera
tilætlaðan árangur er líklegt að
framleiðsla ensímsins muni fai-a
fram á íslandi, að sögn Jóns Braga
Bjamasonar, prófessors í Háskóla
íslands og forstjóra Norðurs ehf.,
en hann hefur yfirumsjón með verk-
efninu. Líklegt er að lyfið gæti kom-
ið á markað árið 2002.
Lyfið sem hér um ræðir á að
vinna gegn útvortis sveppasýking-
um meðal annars, en það er þrálát-
ur og algengur sjúkdómur, hér á
landi sem annars staðar.
„Það sem skiptir máli fyrir okkur
er að þegar og ef lyfið verður fram-
leitt til sölu þá kemur ísland mjög
sterkt til álita sem framleiðslustað-
ur á ensíminu, því hér er vel mennt-
að og gott samstarfsfólk að mati
Phairson ltd. Það yrði þónokkuð
stór verksmiðja, kannsld 50-100
manns, og framleiðslan gæti síðan
undið upp á sig ef fleiri ensím koma
inn í dæmið síðar,“ sagði Jón Bragi í
samtali við Morgunblaðið.
Phairson Medical ltd. hefur nú
þegar varið á milli 50 og 100 milljón-
um króna í að setja upp búnað og að-
stöðu hér á landi að sögn Jóns Braga.
TILLAGA um uppsögn skólastjóra
Tónlistarskóla Bessastaðahrepps
var samþykkt á hreppsnefndarfundi
í gær. Uppsögnin, sem samþykkt
hafði verið af hreppsráði, var harð-
lega gagnrýnd af Hagsmunasam-
tökum Bessastaðahrepps, bæði í yf-
irlýsingu sem samtökin sendu fjöl-
miðlum og íbúum hreppsins og á
fundinum í gær. Samtökin sögðu
uppsögnina lögleysu og siðleysu og
lögðu fram tillögu þess efnis að hún
yrði dregin til baka. Mikið fjölmenni
var á fundinum auk þess sem
hreppsnefndinni höfðu borist undir-
skriftalistar frá íbúum hreppsins og
nemendum tónlistarskólans, þar
sem uppsögninni var mótmælt.
Forsaga málsins er sú að á fundi
hreppsráðs hinn 18. júlí sl. sam-
þykkti meirihluti ráðsins að segja
Sveinbjörgu Vilhjálmsdóttur, skóla-
stjóra Tónlistarskóla Bessastaða-
hrepps, upp störfum. Samdægurs
fékk hún uppsagnarbréf og var 50%
staða forstöðumanns tónlistarskól-
ans auglýst laus til umsóknar í
Morgunblaðinu sl. sunnudag.
Astæða uppsagnarinnar er að
sögn Sjálfstæðisfélags Bessastaða-
hrepps endurskoðun og breytingar
á starfsemi skólans, sem gera ráð
fyrir að tónlistarskólinn flytji í hús-
næði grunnskólans á Álftanesi. Er
það liður í einsetningu grunnskól-
ans og verkefninu „Tónlistarskóli
Bessastaðahrepps, tónlist fyrir alla,
aukið samstarf við grunnskóla og
leikskóla“. Skólastjóri grunnskólans
verður þannig einnig skólastjóri
tónlistarskólans, en ráðinn verður
forstöðumaður tónlistarskólans í
50% starf og var það starf auglýst
laust til umsóknar.
Vinnubrögðin aðför að lýðræði
Á fundinum í gær gagnrýndu full-
trúar minnihlutans, Hagsmunasam-
taka Bessastaðahrepps og Álfta-
Ensímin eru unnin úr ljósátu úr
Suðurskautshafinu en ljósátan, sem
er skeldýr, er veidd og fryst af
Japönum og flutt hingað til vinnslu.
10-15 manna hópur vinnur nú að
verkefninu, annars vegar í húsnæði
Norðurs ehf. á Grandavegi 27 og
hins vegar í Raunvísindastofnun
Háskóla Islands. Samstarfsmenn
Jóns í verkefninu eru þau Bergur
Benediktsson verkfræðingur og
doktor Sigríður Ólafsdóttir lífefna-
fræðingur.
Fundu rétta hreinsunaraðferð
Að sögn Jóns Braga fer verkefnið
brátt á það stig á Bretlandi að til-
raunir geti farið að hefjast á mönn-
um. Næsta stig í núverandi ferli hér
á landi er vinnsla á ensíminu í mikl-
um mæli og flutningur þess til Bret-
lands.
Samstarf Jóns Braga og Phairson
hófst haustið 1996 og komst á nú-
verandi stig í apríl á síðasta ári. ís-
land var, að sögn Jóns Braga, valið
sem samstarfsaðili einkum vegna
þess hve skjótt vísindamenn hér á
landi gátu fundið rétta aðferð við
hreinsun ensímanna, en því starfi
lauk í júní á síðasta ári og þróaðist
þá vinnslan úr tilraunastofustærð
yfir í foriðnaðarstærð.
Nú þegar er búið að framleiða all-
margar lotur í foriðnaðarferlinu. „Á
lokastigi þarf að frostþurrka vöruna
og pakka henni en að því verkefni
koma Isteka og Lyfjaverslun ís-
neslistans, aðferðir sjálfstæðismeiri-
hlutans við uppsögn skólastjórans
og kváðu vinnubrögðin aðförð að
lýðræði. Þeir sögðu engar ástæður
hafa verið gefnar upp fyrir uppsögn
skólastjórans aðrar en þær að end-
urskoðun á skipulagi skólans stæði
fyrir dyrum. Bent var á að ýmislegt
hefði verið endurskoðað undanfarið í
sveitarfélaginu en engum hefði dott-
ið í hug að reka sveitarstjórann við
upphaf þeirrar endurskoðunar, né
að reka skólastjóra Álftanesskóla
þegar skipulag hans var endurskoð-
að. Því væri ekkert í málflutningi fé-
lagsins sem segði að skólastjórinn
yrði að hætta svo skjótt.
Rök voru færð fyrir því að upp-
lands. Þetta hefur gengið vonum
framar og senn hefjast klínískar
rannsóknir á lyfinu á spítulum á
Bretlandi," segir Jón Bragi.
Jón sagði að auk rannsókna
Norðurs ehf. færu fram vísinda-
rannsóknir á eðli þessa sama ens-
íms við Háskólann. Einnig fara
fram rannsóknir á klónun og tján-
ingu ensímsins hjá Ágústu Guð-
mundsdóttur, prófessor í matvæla-
fræði við Háskóla Islands.
Lítið og framsækið
fyrirtæki
Jón segir að mikill uppgangur sé í
rannsóknum á ensímum og breska
fyrirtækið tali um að fleiri ensím úr
sinni framleiðslu muni koma hingað
til lands í framtíðinni. Hann segir
einnig að nám í líftækni til BS- og
sögnin væri bæði brot á sveitar-
stjórnarlögum og stjórnsýslulögum,
auk þess sem andmælaréttur skóla-
stjórans væri hunsaður. Uppsögnin
væri því hugsanlega ólögmæt auk
þess sem hreppurinn yrði líklega
skaðabótaskyldur gagnvart skóla-
stjóranum. Aðgerðin var sögð sið-
laus og dæmi um að hinn nýi sjálf-
stæðismeirihluti ætlaði ekki að við-
hafa lýðræðisleg vinnubrögð.
Sjálfstæðismenn neituðu því að
hreppurinn væri skaðabótaskyldur
vegna málsins, sögðust hafa leitað
lögfræðilegs álits vegna þess. Þeir
bentu á að verið væri að bera sveit-
arstjóm þungum ásökunum þegar
hún væri sökuð um lögleysu. Félag-
MS-gráðu, sem farið var að bjóða
upp á í Háskóla Islands fyrir fimm
áram, skipti sköpum íyrir iðnaðinn
núna. „Islensk þekking á þessu sviði
er að fara að skila verðmætum. Það
skiptir máli að hafa vel menntað
fólk og námið við Háskólann er einn
af þessum brunnum sem íslensk líf-
tæknifyrirtæki súpa af. Það er al-
veg klárt að ef ekki hefði verið byrj-
að að bjóða upp á þetta nám hér á
sínum tíma væri ekki grannur íyrir
þessa starfsemi hér núna.“
Um Phairson ltd. segir Jón að
það sé eitt af þessum litlu fram-
sæknu fyrii'tækjum sem þróa
nokkrar vörur og selja síðan stóru
lyfjafyrirtækjunum sölurétt á þeim,
þótt það haldi sjálft gjarnan utan
um framleiðsluréttinn og sjái um að
framleiða vöruna.
ið ítrekaði að mikilvægt væri að
komið yrði að endurskipulagning-
unni með opnum huga því hún væri
gerð með það fyrir augum að gera
góðan skóla betri. Með uppsögninni
hafi þeir ekki viljað hefja persónu-
legar ávirðingar, enda hefði skóla-
stjóranum verið boðið áframhald-
andi samstarf, sem hún hefði þegar
hafnað. Þeir kváðu staðhæfingar
Hagsmunasamtakanna um lögleysi
rangar og ekkert ólögmætt vera við
uppsögnina.
Tillögu minnihluta hreppsnefnd-
ar um að uppsögnin yrði dregin til
baka var hafnað en uppsögnin stað-
fest með samþykkt meirihluta
hreppsnefndar.
Fyrstu ís-
lensku kart-
öflurnar í
verslanir
Ræktaðar
í gróðurhúsi
NÝJAR íslenskar kartöflur koma í
verslanir Nýkaups í dag og eru
þær fyrstu á þessu ári.
Um er að ræða Gullauga kartöfl-
ur og voru þær ræktaðar í gi'óður-
húsum í Biskupstungum. Gullauga
hefur venjulega komið á markað í
byrjun ágúst, þannig að nú kemur
Gullauga á markað rámlega mán-
uði fyrr. í fréttatilkynningu segir
að í nokkur ár hafi verið rætt um
að flýta komu Gullauga á markað-
inn og nú sé það orðið að veruleika.
Kartöflurnar eru handtíndar þar
sem þær eru ræktaðar í gróður-
húsi. Þær voru settar niður í febrú-
ar og eru nú tilbúnar til neyslu.
Nýkaup hefur gert samkomulag
um frekari ræktun, þannig að það
má búast við nýjum íslenskum
kartöflum í Nýkaup á „óhefð-
bundnum" tíma ársins.
Verð á nýjum íslenskum kartöfl-
um er 398 kr./kg„ sem er sambæri-
legt við það verð sem hefur verið á
nýjum íslenskum kartöflum undan-
farin ár.
---------------
Borgarráð fjallaði um
tvö erindi Hrannars
B. Arnarssonar
Oskar form-
lega lausnar
frá störfum
Á FUNDI borgarráðs í gær vora
lögð fram tvö bréf til borgarstjóra
frá Hrannari B. Arnarssyni borg-
arfulltrúa, dagsett 25. maí sl., þar
sem hann óskar formlega lausnar
frá tránaðarstörfum á vegum borg-
arinnar.
í öðru bréfinu óskar Hrannar
eftir ótímabundnu leyfi frá störfum
sem borgarfulltrúi og óskar jafn-
framt eftir því að verða tekinn af
launaskrá þann tíma í framhaldi af
þeirri ákvörðun sinni að gegna ekki
opinberum tránaðarstörfum á veg-
um Reykjavíkurlistans um sinn,
sem hann tilkynnti og útskýrði í yf-
irlýsingu 25. maí sl.
I hinu bréfinu segir Hrannar af
sömu ástæðu af sér varamennsku í
skólanefnd Menntaskólans við
Hamrahlíð.
Borgarstjóri lagði til að Pétur
Jónsson tæki sæti Hrannars sem
borgarfulltrái og að Kolbeinn
Bjamason tæki sæti hans sem
varamaður í skólanefnd MH. Báð-
um bréfunum var vísað til borgar-
stjómar.
----------------
Bílvelta í
Skötufirði
FARÞEGI slasaðist þegar stór
jepjá valt við Hvítanes í Skötufirði
í Isafjarðardjúpi um tvöleytið í
fyrrinótt. Bflstjórinn missti stjórn
á bílnum eftir að hafa næstum ekið
á kind.
Að sögn lögreglu á ísafirði var
þyrla Landhelgisgæslunnar kölluð
út en henni var snúið við eftir að
læknir hafði skoðað manninn og í
ljós kom að meiðsli hans voru ekki
eins alvarleg og talið hafði verið í
fyrstu. Hann var fluttur til Isa-
fjarðar og þaðan með sjúkraflugi
til Reykjavíkur snemma í gær-
morgun.
Bfllinn, sem fór eina til þrjár
veltur, er mikið skemmdur en þó
ekki ónýtur.
Hreppsnefndarfundur hjá Bessastaðahreppi
Uppsögn skólastjóra tónlistar
skóla hreppsins samþykkt
Morgunblaðið/Jim Smart
ÓVENJUFJÖLMENNT var á hreppsnefndarfundi Bessastaðahrepps í gær, þegar uppsögn skólastjóra Tón-
listarskóla Bessastaðahrepps var tekin til umfjöllunar.