Morgunblaðið - 22.08.1998, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 22. ÁGÚST 1998 31
i
I
i
í
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
I
i
i
■-
$
i
i
w
i
AÐSENDAR GREINAR
Hollywood 75 ára
HIN heimsþekkta
draumaverksmiðja sem
hefur meiri áhrif á skoð-
anir, tísku og strauma
fólks en nokkurt annað
fyrirbæri í heiminum,
minnist merks áfanga á
árinu.
Engan óraði fyrir því
á sínum tíma að
Hollywood yrði að
þeirri ótrúlegu kvik-
myndaborg sem við
þekkjum nú. En í apríl
árið 1923 og á næstu
tólf mánuðum urðu til
fjögur af sjö risakvik-
myndaverunum sem
nánast ráða markaðin-
um og grunnurinn var lagður.
Fyrir 75 árum var Los Angeles
mikill uppgangsbær. Bæði Warner
Bros. og Disney Brothers Studio
urðu til og snemma næsta ár stofn-
uðu Jack og Harry Cohn Columbia
Pictures. Skömmu síðar sameinuð-
ust Louis B. Mayer Productions,
Goldwyn kvikmyndaverið og Metro
Pictures í MGM.
Þessi harmóníska
samleitni hafði verið í
farvatninu í nokkur ár
og var ástæðan aðal-
lega aukin viðskipta-
og peningaleg meðvit-
und hjá Ameríkönum,
gífurlegt fasteignaæði í
Los Angeles og ný-
sprottin hamslaus
hrifning á kvikmynd-
um. Einnig kom til gíf-
urlegur hagvöxtur og
urðu Bandaríkjamenn
þjóðfélag viðskipta-
manna í stað þjóðfé-
lags bænda og kaup-
manna. Á sama tíma
fóru ungir kvikmynda-
gerðai-menn og viðskiptajöfrar sínar
eigin leiðir við uppgötvun á þessum
nýja miðli og sáu fljótt fram á arð-
semisgildi kvikmynda og er þetta
sjónarmið allsráðandi í Hollywood
með nýrri kynslóð nýrra herra.
Áætlaðar tölur setja kvikmynda-
aðsóknina í Bandaríkjunum á þess-
um tíma í kringum 40 milljónir
manna yfir árið. Þetta nýja
Því meiri peninga sem
kvikmyndastjörnurnar
fengu, segir Guðmund-
ur Breiðfjörð, því
meira kvörtuðu þær.
skemmtiform kom í stað fjölleika-
sýninga, leikhúsa, göngugatna og
skemmtigarða. Til að anna eftir-
spurninni eftir blikkandi melódrama
og ærslafullum gamanleikjum settu
tugir kvikmyndagerðarmanna upp
bæði verkstæði og vinnustofur, fyrst
í New York, síðan í kringum 1920 í
Los Angeles, þar sem sefandi milt
andrúmsloft, stórfenglegt útsýni og
ódýrt land, vakti upp freistingar í
ungum athafnamönnum sem voru
með ævintýraglampa í augum.
Og framleiðslan í Hollywood á
þessum tíma var að nálgast magnið
sem draumasmiðjan sendir frá sér
nú, eða nálægt 580 myndir á árinu
1923. Strax þá var eytt um 100 millj-
ónum dala í þessa framleiðslu, þús-
Guðmundur
Breiðfjörð
undir voru ráðnar í vinnu og launa-
kostnaðurinn hljóðaði upp á 25 millj-
ónir dala.
Á þessu sama „fæðingarári"
Hollywood, þegar íbúafjöldi Los
Angeles var að nálgast eina milljón,
vora reist 1200 kvikmyndabygging-
ar, 60 hótel, 700 íbúðir og 25.000
hús. Þetta var líka árið sem
Hollywood-skiltið fræga var reist.
Var skiltið þá þrettán stafa, þ.e.
„Hollywoodland" og reist sem aug-
lýsingabrella vegna nýrra íbúða-
bygginga, en er nú orðið eitt
þekktasta kennileiti heims.
Og undir lok ársins 1923 vora
spekúlantarnir í skemmtanaiðnaðin-
um farnir að kvarta yfir alltof háum
kostnaði og hvað laun leikara væra
orðin of há og spáðu því að
Hollywood stæði ekki undir svona
dýrum myndum! Og því meiri pen-
inga sem kvikmyndastjörnurnar
fengu því meira kvörtuðu þær. Rud-
olph Valentino olli t.d. miklu írafári
þegar hann neitaði að nota tunnu
sem stól í búningsherberginu sínu!
Eitt af því sem gerði stöðu
Hollywood svo sterka þá og lagði
granninn að veldinu nú, er að önnur
samkeppnislönd, eins og England,
Þýskaland og Frakkland, vora í
miklum sáram eftir fyrri heims-
styrjöldina og mikið mannfall tók
sinn toll, svo að gróskumikil kvik-
myndagerð sem átti sér stað í þess-
um löndum fyrir heimsstyrjöldina,
náði aldrei aftur að standa jafnfætis
og keppa við „óþvingaða“ og ósærða
Hollywood. Og stríðið varð einnig til
þess að margir af bestu leikurum og
leikstjóram þessara og annarra
landa flúðu til Hollywood þar sem
þeir gátu unnið að list sinni í friði og
fengið vel borgað fyrir.
Flestir frumkvöðlar kvikmynda-
veranna sjö komu frá Austur-Evr-
ópu og Rússlandi. Þetta vora harðir
jaxlar sem höfðu brotist út úr fá-
tækt og harðæri af eigin rammleik
og urðu fyrir vikið enn ákveðnari að
„öðlast ameríska drauminn“.
Með þessa frumkvöðla í broddi
fylkingar var Hollywood breytt úr
paradís fyrir eftiriaunabændur frá
Iowa, í himnaríki ungra athafna-
manna. Fyiár uppgangstímabilið eft-
ir 1920 vora engin listagallerí í
Hollywood, fáar bókabúðir, engin al-
mennileg leikhús, engin söfn og ekk-
ert tónleikahús. Það ríkti algert
menningarlegt tómarúm.
75 áram seinna, á demantsafmæli
öflugustu draumaverksmiðju heims,
finnst mörgum lítið hafa breyst!
Höfundur ermarkaðs- og
sölufulltrúi hjá ítí.

Staðalbúnaður í öllum Fiat bílum:
• ABS hemlalæsivörn
• Tveir loftpúðar
• Bílbeltastrekkjarar
• Samlæsingar
• Rafmagnsrúður
• Styrktarbitar í hurðum
• 8 ára ábyrgð á gegnumtæringu
Kynntu þér glæsilega ítalska
eðalvagna núna um helgina
að Smiðsbúð 2 Garðabæ
Opið frá kl. 13 - 17
laugardag og sunnudag

y-‘i
Istraktor
MareaWeekend 1490.000 kr.
SM3ÐSBUÐ 2
6A60ABÆ
SIMl' 565 6580