Morgunblaðið - 14.10.2001, Blaðsíða 16

LISTIR
16 SUNNUDAGUR 14. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
RAGNA Freyja Karlsdóttir
hefur gefið út bók um ofvirkni.
Ragna er menntuð sem sérkenn-
ari barna og unglinga sem eiga í
tilfinningalegum, félagslegum og
geðrænum erfiðleikum og hefur
hún m.a. sérhæft sig í kennslu
nemenda sem eru ofvirkir og/eða
með athyglisbrest.
Í nútímaþjóðfélögum, ekki sízt
á Vesturlöndum, hefur ofvirkum
börnum og unglingum farið fjölg-
andi og ekki er vitað hvort það er
vegna nákvæmari greiningar eða
hvort þeim hefur fjölgað hlutfalls-
lega í raun. Talið er að 3–5%
grunnskólanemenda hafi athygl-
isbrest með ofvirkni og í þeim
hópi sé 1 stúlka á móti hverjum
2–4 drengjum, þannig að í hverj-
um bekk í skólum hér á landi eru
til jafnaðar a.m.k. 1–2 slíkir nem-
endur (bls.16).
Miklu skiptir að fagmannlega
sé staðið að verki þegar tekið er á
málum barna sem eiga í erfiðleik-
um í lífinu. Mörg þeirra búa við
erfiðar aðstæður og hæfileiki
þeirra til að laga sig að öðru fólki
og komast til þroska getur litazt
af því. Vandamál ungs fólks eru
nefnilega alloft foreldravandamál
en ekki unglingavandamál. Margt
fagfólk kemur að málum ofvirkra
barna og unglinga og má nefna
heimilislækna, geðlækna, geð-
hjúkrunarfræðinga, sálfræðinga,
barnalækna, fjöl-
skylduráðgjafa og
sálgreina sem dæmi
og vissulega kemur
til kasta leikskóla-
kennara og annarra
kennara í skólum
landsins. Í bókinni er
rakið á hverju grein-
ing á athyglisbresti,
hreyfiofvirkni og
hvatvísi er einkum
byggð.
Ragna hefur flutt
fyrirlestra og leið-
beint á námskeiðum
um kennslu barna
með athyglisbrest
með ofvirkni og nýtir
hún efnið sem grundvöll að bók
sinni. Þessi börn eru í daglegu
tali gjarnan nefnd ofvirk, en einn-
ig er hópur barna sem einkum á í
erfiðleikum með að einbeita sér
þótt þau falli ekki undir ofvirkn-
iskilgreiningu. Um alla þessa
þætti fjallar Ragna í bókinni. Hjá
mörgum börnum koma einkenni
snemma fram, á leikskólaaldri
eru þau ókyrr og eiga erfitt með
að stjórna sér og þegar að skóla-
göngu kemur keyrir um þverbak.
Þá er þess krafizt að þau einbeiti
sér að námi, vinni heimaverkefni
og hafi röð og reglu á þeim, sitji
kyrr í skólanum, trufli ekki aðra,
myndi tengsl við félaga og hafi
tímaskynið í lagi svo eitthvað sé
nefnt. Þessi börn geta einangrazt
félagslega, orðið fyr-
ir einelti og miklu
varðar að kennarar
og foreldrar hafi á
reiðum höndum að-
ferðir til að taka rétt
á málum svo að
hjálpa megi barninu
og draga úr líkum á
því að í óefni fari.
Ég veit um marga
kennara sem átt
hafa erfiða daga
vegna þess að ekki
hefur tekizt vel til í
samskiptum við ein-
staka nemendur og
jafnvel hætt kennslu
eða misst móðinn
þess vegna. Aukin þekking og
leiðsögn sérfróðra skiptir því
gríðarlega miklu máli fyrir allt
skólastarf og sérkennari með
þekkingu og reynslu Rögnu
Freyju leggur veigamikið lóð á
vogarskálarnar.
Ragna nefnir nokkur dæmi um
erfiðleika sem ofvirkur nemandi
getur átt í. Hann á erfitt með að
hafa reglu á borðinu sínu, hafa
yfirsýn yfir það sem á að gera,
áætla fram í tímann og setja sér
markmið, átta sig á atburðaröð,
greina aðalatriði frá aukaatriðum,
setja sér mörk, velja og hafna,
gera sér grein fyrir tíma og tíma-
setningum ( bls. 13). Hann lendir
aftur og aftur í sömu erfiðleik-
unum við svipaðar aðstæður, og
virðist ekki geta lært af reynsl-
unni. Allt eru þetta mikilvæg at-
riði þegar í skólastofuna er komið
og ef illa tekst til getur líðan
nemandans verið eins og haft er
eftir 6 ára barninu sem sagði:
„Þetta er ekki skemmtilegur
skóli. Ég er veikur í maganum og
hjartanu. ... ég vil fara í annan
skóla ...“
Námserfiðleikar þurfa ekki að
stafa af því að barnið geti ekki
lært eða sé heimskt, heldur af því
að það nær ekki að halda athygli
sinni vakandi og tileinka sér það
sem um er að vera, missir af mik-
ilvægum upplýsingum, og er úti
að aka. Miklu skiptir því að geta
séð að barnið búi einnig yfir já-
kvæðum eiginleikum, fái ekki þau
skilaboð að því sé ekki við bjarg-
andi. Afleiðing af því verður léleg
sjálfsmynd og enn meiri erfiðleik-
ar. Þótt hegðun geti verið óæski-
leg er nemandinn ekki óæskileg-
ur. Rögnu verður tíðrætt um
þetta leiðarljós og leggur á það
megináherzlu að jákvæður agi sé
haldreipi barnsins, foreldrar og
kennarar verði að hafa stjórn á
eigin tilfinningum, hrósi fyrir það
sem vel er gert og refsi ekki og
skilji að barnið, eins og allir aðr-
ir, getur þurft mest á hlýju og
væntumþykju að halda þegar það
verðskuldar hana sízt.
Að skammstafa athyglisbrest
með ofvirkni sem AMO finnst
mér missa marks, en amo á latínu
þýðir ég elska og til að undir-
strika það eru smáhjörtu á víð og
dreif um bókina. Bókarkápa er
falleg en orðinu amo laumað inn í
upphafsstafinn O að óþörfu og
ekki til prýði.
Bók Rögnu Freyju Karlsdóttur
er heilt yfir fróðleg og færir for-
eldrum og kennurum mikilvægan
og þarfan boðskap.
Þarfur
boðskapur
BÆKUR
H e i l b r i g ð i s m á l
Eftir Rögnu Freyju Karlsdóttur
sem jafnframt er útgefandi.
Bókband: Flatey hf.
Gefin út í maí 2001. 118 bls.
OFVIRKNI, BÓKIN
FYRIR KENNARA OG
FORELDRA
Katrín Fjeldsted
Ragna Freyja
Karlsdóttir
„Það er komin góð reynsla á
Parnelli Jones, Dirt Grip
dekkin. Við erum búnir að
selja talsvert magn af þessum
dekkjum og viðtökurnar hafa
verið framar okkar björtustu
vonum.
Þetta eru gripmikil dekk, bæði
breiðari og hærri en önnur dekk í
sama stæðarflokki. Þeir sem hafa
keypt Parnelli og sett þau undir
bílana eru allir mjög ánægðir.
Bæði atvinnubílstjórar og jeppa-
menn eru að kaupa þessi dekk og
það breytir engu hvort menn eru
að aka á fjöllum eða í þéttbýli,
þau henta vel við allar aðstæð-
ur,” segir Viðar Halldórsson í
Gúmmívinnustofunni.
Parnelli Jones
við stjórnvölinn
„Þessi dekk eru framleidd undir
ströngustu kröfum í Banda-
ríkjunum og hinn þekkti
kappakstursmaður Parnelli Jones
er hönnuður þeirra. Parnelli Jo-
nes hefur stundað kappakstur
utan vega og veit hversu mikils
virði góð dekk eru. Parnelli
dekkin eru hönnuð til að henta
við hvaða aksturaðstæður sem er
og þau standa fyllilega undir því.
Það er gífurlegt grip í þeim en
þrátt fyrir mikið grip eru þau
ótrúlega hljóðlát og það er
enginn munur að keyra á þeim á
götunum og venjulegum jeppa-
dekkjum. Það er algengt vanda-
mál að þessi stóru jeppadekk séu
til vandræða á malbikinu, en
jeppamenn eru sammála um að
Parnelli séu ótrúlega góð í al-
mennum akstri og það sé mjög
þægilegt að keyra á þeim innan-
bæjar.”
Burðarþolið
mikið
„Þetta eru breiðari og hærri dekk
en önnur dekk í sama númeri og
standast öll mál mjög vel. Það er
algengt að þessi stóru dekk
standist ekki mælingu, en 38”
Parnelli eru 38.200”, og 36” er
36.125”.
Margir eigendur stórra og þun-
gra bíla hafa fram að þessu verið
í vandræðum með að fá nógu
burðarþolin dekk undir bílana en
nú er það vandamál úr sögunni.
Parnelli t.d. 16” og 16 1/2” hafa
styrkleikann E, eða sem sam-
svarar 10 strigalögum. Þeir sem
reyna þessi dekk undir stóra og
þunga bíla hafa orðið mjög
ánægðir með þau. Dekkjamálin
eru eins og trúarbrögð hjá sönn-
um jeppamönnum og atvinnubíl-
stjórum og menn eru ótrúlega
fljótir að kristnast þegar þeir
Rúmt og gott
húsnæði
Gúmmívinnustofan er í mjög rúm-
góðu húsnæði að Réttarhálsi 2 og
er hvað stærst í innflutningi á
jeppadekkjum hér á landi. Auðvelt
er að taka inn hvaða bíl sem er í
umfelgun. „Við leggjum mikið
uppúr því að geta veitt góða þjón-
ustu og erum með vel þjálfaða
menn sem kunna sitt fag.
Þjónustan þarf að vera í stíl við
vöruna,” segir Viðar á Gúmmí-
vinnustofunni að lokum.
leiðar minnar, meira að segja þeg-
ar ég lenti í ferð upp á Langjökul í
mjög erfiðri færð. Það er mikið
gúmmímagn í þessum dekkjum og
það er mjög gott að hleypa úr
þeim. Ég hef hleypt úr þeim alveg
niður í 2-3 pund og þau verða
mjög mjúk og þægileg þannig.
Ég er núna kominn á 38” dekk og
ég gef þeim toppeinkunn. Ég er
ekki tilbúinn að skipta.”
prófa þessi dekk,” segir Viðar.
„Ég byrjaði á 36” Parnelli dekkj-
um af því að ég fékk ekki stærri
þá. Þau voru eins og hugur manns
og ég fór allt á þeim,” segir Jó-
hannes
Stefánsson í Múlakaffi sem ferð-
ast mikið á jöklum með veislu-
þjónustu sína.
„Þetta var eins og að keyra fólks-
bíl í bænum og ég komst alltaf
Parnelli jeppadekkin:
„Parnelli dekkin eru mjúk og þægileg að keyra á þeim og ég er
ekki tilbúinn að skipta” segir Jóhannes Stefánsson undrakokkur
í Múlakaffi, en hann er búinn að keyra á Parnelli í meira en ár.
„Komst allt á 36
tommunum“
Auglýsing
Toppeinkunn á malbiki og í fjallaferðum
 HUGLEIÐINGAR um frum-
speki er eftir René Descartes í
þýðingu Þorsteins Gylfasonar,
sem einnig ritar inngang og skýr-
ingar.
Þetta rit franska heimspekings-
ins Descartes (1596-1650), er eitt
höfuðverk vestrænnar heimspeki.
Í því færir höfundurinn sönnur á
tilveru Guðs og greinarmun sálar
og líkama. Rit Descartes ollu
straumhvörfum sem eiga sér
naumast líka í sögu heimspekinnar
á Vesturlöndum. Með honum hófst
nýöldin í heimspeki, en rit hans
ollu því að kristileg skólaspeki lét í
minni pokann. Með Hugleiðing-
unum vildi hann leggja grundvöll-
inn að hinum nýju vísindum. Þor-
steinn gagnrýnir rökfærslur
Descartes, og setur textann jafn-
framt í samhengi við hræringar í
andlegu lífi á meginlandi Evrópu
og á Íslandi á 17. öld.
Verð 2.390 kr.
 GERMANÍA eftir Cornelius
Tacitus í íslenskri þýðingu Páls
Sveinsson er endurútgefin. Nýjan
inngang skrifar Guðmundur J.
Guðmundsson sagnfræðingur.
Hann hefur einnig uppfært neð-
anmálsgreinar og athugasemdir til
samræmis við nýjustu rannsóknir.
Germanía er ekki sagnfræðirit í
hefðbundinni merkingu þess orðs
heldur frekar rit á sviði mannfræði
þar sem höfundur leitast við að
segja frá því sem hann veit sann-
ast og réttast um siði og sögu
Germana. Stór hluti þess sem
skrifað var um Germaníu og þjóð-
irnar sem þar bjuggu í fornöld er
glataður. Germanía eftir Tacitus er
því ein mikilvægasta heimild okkar
um þessa hættulegustu andstæð-
inga Rómverja.
Verð 1.990 kr.
Það er Hið íslenska bókmennta-
félag, sem gefur ritin út.
Nýjar bækur