Morgunblaðið - 12.02.2005, Blaðsíða 14

14 LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
„FERÐAFÉLAG Íslands stendur á gömlum merg
og meðal félagsmanna er kjarni reyndra ferða-
manna en á seinni árum hefur yngra fólk í auknum
mæli gengið til liðs við félagið. Við mætum breytt-
um ferðavenjum með því að bjóða nýjungar í fjöl-
breyttari ferðum, stundum með sérstakri dagskrá,
ásamt því að halda hinum hefðbundnu ferðum,“
segir Ólafur Örn Haraldsson, forseti Ferðafélags
Íslands í samtali við Morgunblaðið. „Þannig verður
til hin ágætasta blanda byrjenda í ferðamennsku og
þeirra sem lengra eru komnir og þetta rótgróna fé-
lag sem stofnað var 1927 verður áfram síungt.“
Ferðaáætlun félagsins 2005 er nýkomin út og er
henni dreift með Morgunblaðinu í dag. Til þessa
hefur hún einkum verið send félagsmönnunum sjö
þúsund. Upplagið í ár er um 60 þúsund eintök. Ólaf-
ur Örn segir að breyttum ferðavenjum fylgi sú
nauðsyn að kynna félagið víðar og betur og því var
ákveðið að dreifa ferðaáætlun ársins mun víðar en
áður. Þá hefur vefsíða félagsins, fi.is, verið end-
urnýjuð og þar er að finna allar upplýsingar um
ferðir auk þess sem hægt er að skrá sig til þátttöku.
Ólafur Örn nefnir sem dæmi um breyttar ferða-
venjur í lengri gönguferðunum að nú sé farangur
oftar fluttur milli náttstaða í stað þess að menn beri
allt með sér. „Menn vilja kannski eiga eitthvert út-
hald eftir í lok göngudags og koma saman yfir tón-
list, jóga eða annarri dagskrá í stað þess að skríða
örþreyttir beint í pokann.“
Ferðafélag Íslands hefur aðsetur í Mörkinni 6 í
Reykjavík og þaðan er lagt upp í flestar dagsferð-
irnar. Á skrifstofunni eru þrír starfsmenn og fram-
kvæmdastjóri er Páll Guðmundsson. Tugir marg-
reyndra fararstjóra koma við sögu á hverju ári og
mikil vinna felst í umhirðu skála félagsins sem eru á
fjórða tug ef taldir eru með skálar deilda Ferða-
félagsins út um landið og þannig segir forsetinn fé-
lagið njóta góðs af framlagi fjölda sjálfboðaliða.
Ólafur Örn leggur líka áherslu á að þótt Ferða-
félagið starfi á þeim gamla grunni að standa fyrir
stuttum sem löngum gönguferðum og skoð-
unarferðum þar sem reynt getur stundum á úthald-
ið sé félagið hreint ekki bara fyrir margreynda og
duglega göngugarpa. „Við leggjum einmitt áherslu
á að fólk geti ferðast með okkur án þess að búa yfir
sérstakri reynslu eða hæfni. Bæði eru ferðirnar
misjafnlega erfiðar og við höfum boðið mönnum þá
nýjung að koma á hverjum sunnudegi árið um
kring klukkan 10.30 og taka þátt í svokallaðri
göngugleði. Þá hittumst við hér með nesti til dags-
ins, ákveðum hvert skal halda undir stjórn far-
arstjóra, menn halda þangað á eigin bílum og taka
þátt í léttri göngu. Þannig geta menn þreifað sig
áfram og sett sér markmið um lengri gönguferðir.“
Söguferðir, jeppaferðir, unglingaferðir
Dæmi um hefðbundnar ferðir og sívinsælar eru
ferðir á Hornstrandir, í Fjörður og Hvanndali og
seljast þessar ferðir fljótt upp. Meðal nýjunga í
ferðaáætlun ársins eru svonefndar söguferðir.
Dæmi um þær er dagsferð í maí, sögur og sagnir í
Árnessýslu þar sem Þór Vigfússon er fararstjóri og
fræðir um fólk og fyrirbrigði í héraðinu. Önnur slík
er í apríl um Borgarfjörðinn, þar sem landnám
Borgarfjarðar og Egilssaga situr í fyrirrúmi í far-
arstjórn Kjartans Ragnarssonar leikstjóra. Þá seg-
ir Ólafur Örn verulega áhugaverða sex daga ferð í
júlí um Látrabjarg, Rauðasand og nágrenni. Og
fyrir hrausta ferðamenn verður í júlí boðið uppá 7
daga skíðaferð yfir Vatnajökul. Fararstjóri verður
Haraldur Örn Ólafsson og leiðsögn annast Pétur
Þorleifsson. Jeppaferðir njóta líka vaxandi vin-
sælda og verða að minnsta kosti fjórar slíkar í sum-
ar og unglingum verður boðin 8 daga ferð í ágúst
um Hornstrandir. Þá er einnig að finna í áætluninni
ferðir hinna ýmsu deilda Ferðafélagsins.
„Af þessu má sjá að við reynum að sinna fjöl-
breyttum óskum um ferðatilhögun. Þar fyrir utan
rekum við umfangsmikið útgáfustarf, árbókina,
ferðarit og kort, við sinnum stígagerð og margs
konar náttúruvernd og eigum víða mikið samstarf
við heimamenn þar sem leiðir okkar liggja.“
Fjölbreyttari ferðir með
breyttum ferðavenjum
joto@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Torfason
Ólafur Örn Haraldsson, forseti Ferðafélags Ís-
lands, gluggar í Ferðaáætlunina 2005 sem er hið
myndarlegasta kver uppá rúmar 80 síður.
Ferðaáætlun Ferðafélagsins í 60 þúsund eintökum
A
min Kamete er skipulagsfræðingur
að mennt og starfar hjá Norrænu
Afríkustofnuninni. Hann segir
ýmis vandamál blasa við í Afríku í
dag. Vandamál eins og alnæmi,
styrjaldir og fátækt svo fátt eitt sé nefnt. Hann
mun koma inn á þessi málefni á málþingi sem
haldið er á vegum Háskóla Íslands, Þróun-
arsamvinnustofnunar Íslands og Norrænu Afr-
íkustofnunarinnar í dag, en það ber yfirskrift-
ina „Ný Afríka í mótun“. Kamete segir að
ástandið í Afríku í heild og í einstökum hér-
uðum verði rætt og metið. Hvað hafi verið gert,
hvað sé verið að gera og hvers megi vænta á
næstu fimm til tíu árum?
„Það eru vandamál sérstaklega í sunn-
anverðri Afríku núna, og það eru mikil vanda-
mál í Simbabve. Landið er orðin ástæða eða ein-
hverskonar afsökun fyrir því að önnur lönd hafa
dregið úr sinni þróunaraðstoð,“ segir Kamete
aðspurður um ástandið í Afríku. Hann segir að
á meðan lönd eins og Botswana, Malaví og Mós-
ambík blómstri í dag vegna þróunarsamvinnu
þá vilji sem fæstir vita af og/eða eiga við Simb-
abve. Aðspurður um ástæðuna segir Kamete
það vera vegna stjórnmálaástandsins í landinu.
Mikið sagt en lítið aðhafst
„Vestrænar ríkisstjórnir, og þá sérstaklega
ESB, Bandaríkin og Ástralía, viðurkenna ekki
ríkisstjórn Simbabve. Þau telja að hún hafi
komist til valda með ólögmætum hætti. Þau
segja að forsetinn (Robert Mugabe) hafi staðið
fyrir kosningasvindli,“ segir Kamete sem bætir
því við að hann telji sannleikann vera þann að
mörg ríki aðhafist lítið til þess að laga ástandið í
Simbabve. Það sé mjög slæmt því þar séu
mannréttindi þverbrotin, efnahagurinn í rúst
og vegna þessa ófremdarástands hafi aðrar
þjóðir fjarlægst Simbabve.
Kamete segir þó vandamál vera víðar í álf-
unni og mikið sé um spillingu meðal embættis-
manna. „Þróunarsamvinna fer minnkandi
vegna ástandsins í Afríku. Afríka hefur fengið
stuðning sl. 30-40 ár en samt er ekkert að ger-
ast. Fátækt er enn mikil, atvinnuleysi sömuleið-
is, hagkerfin eru illa stödd. Þannig að fólk verð-
ur þreytt. Fólk verður þreytt á sömu gömlu
tuggunni,“ segir Kamete og bætir því við að
mikið sé sagt en lítið sé aðhafst. Hann segir
þróunarsamvinnu hafa snúist upp í andhverfu
sína þar sem embættismenn sjá færi á því að
hagnast og draga sér fé sem ætti að fara í að-
stoð. „Af hverjum dollara sem er gefin til þró-
unarsamvinnu fara 83 sent í stjórnsýsluna. Að-
eins 17 sent fara beint til fólksins sem þarf á
aðstoðinni að halda,“ segir Kamete og bætir því
við að peningar hafi streymt til Afríku á und-
anförnum árum og áratugum, en þessir pen-
ingar hafi oft ekki skilað sér til réttra aðila.
Hann segir fólk vera orðið leitt á óstöðugleika.
Kamete bendir á að margt fólk, sem búi yfir
sérþekkingu og komi til þess að vinna að þróun-
armálum, óttist það að segja Afríkubúum fyrir
verkum, þ.e. benda þeim á hvað þeir eigi að
gera og hvað ekki til þess að ná árangri. Ástæð-
an sé sú að Afríkubúar séu fullir tortryggni um
ásetning þeirra sem komi til að starfa með
þeim, telji að verið sé að búa til störf fyrir Evr-
ópubúa en ekki íbúa Afríku.
Þróunarsamvinna innan Afríku
Kamate segir að ríki í sunnanverðri Afríku
séu flest hætt að biðja um þróunarsamvinnu frá
umheiminum nema þegar um náttúruhamfarir
sé að ræða, t.d. vegna þurrka eða flóða. Ríkin
leiti frekar nú til dags til annarra Afríkuríkja,
til Þróunarsamvinnustofnunar sunnanverðrar
Afríku svo dæmi sé tekið. Að henni koma þjóðir
eins og Simbabve, Malaví, Kongó, Sambía,
Tansanía og Mósambík að sögn Kamete. „Þessi
ríki hittast og vinna að stefnumótun fyrir
ákveðin svæði,“ segir Kamete og bætir því við
að það sama sé að gerast um gjörvalla Afríku
þar sem samtök og stofnanir séu farnar að
skipuleggja sig til þess að sinna þróunarverk-
efnum og aðstoð á þeim svæðum þar sem þörf
sé á.
Aðspurður telur Kamete marga fjárfesta
ekki vilja koma til Afríkuríkja vegna þess óstöð-
ugleika sem hafi gætt þar. Hann bendir þó á að
þetta eigi ekki við öll lönd Afríku því í sumum
löndum sé ástandið mjög gott, t.d. í Suður-
Afríku. Hann segir að bæði sé unnið að svæð-
isbundnum og alþjóða viðskiptaáætlunum, sem
miði að því að fá fjárfesta til ríkjanna. Þetta sé
hinsvegar ekki að gerast í Simbabve þar sem
fjárfestar geti ekki verið vissir um það að fyr-
irtæki sem þeir festa kaup á verði þeirra 10 ár-
um seinna. Hann segir eignarréttindi vera
þverbrotin í Simbabve og ástandið ótryggt.
Skortur sé á lögum sem vernda þennan rétt og
á meðan svo sé komi engir til þess að fjárfesta í
Simbabve. Annað sé uppi á teningnum í Suður-
Afríku þar sem mikið sé um fjárfesta, enda sé
lagaumhverfið mun betra og lögum þar að auki
framfylgt.
Lifa á ringulreiðinni
„Helstu auðlindir Afríku eru fólkið,“ segir
Kamete og bætir því við að þótt ekki sé um mik-
inn fjölda að ræða þá hafi margir sótt sér mjög
góða menntun. Vandamálið sé hinsvegar að
þeir sem hafa náð sér í menntun hverfi frá land-
inu til þess að búa og starfa annars staðar, í von
um betri lífsskjör. Meðal náttúruauðlinda Afr-
íku eru m.a. demantar, gull og olía. Kamete seg-
ir vandamálið varðandi þessar auðlindir það að
þær hafi breyst úr því að vera blessun í bölvun.
Barist sé um þessar auðlindir s.s. í Líberíu og
Angóla. „Það eru margir sem njóta góðs af
ófremdarástandinu og ringulreiðinni sem er
víða í Afríku. Því meiri ringulreið, því meira er
af tækifærum fyrir þessa óprúttnu aðila að stela
auðlindum og öðrum verðmætum,“ segir Kam-
ete og nefnir fíkniefnasala og vopnasala sem
dæmi.
Hann kveðst vera vongóður um framtíð Afr-
íku því honum sýnist sem breytingar séu að
verða til batnaðar. T.d. séu afrískir leiðtogar og
afrísk alþýða farin að gera sér ljóst að um
vandamál sé að ræða og því sé nauðsynlegt að
taka á þeim vandamálum sem blasi við. Vanda-
mál sem snerti mannréttindi, heilbrigði og sam-
félagsmál, svo dæmi séu tekin. „Framtíð Afríku
er björt svo lengi sem stjórnvöld láta að sér
kveða til þess að vinna að bættum hag fólksins,“
segir Kamete.
Á málþinginu í dag mun Kamete ásamt öðr-
um afrískum sérfræðingum leitast við að varpa
ljósi á þann margþætta vanda sem ríki í sunn-
anverðri Afríku eiga við að etja. Hvaða mála-
flokkar skipta Afríku mestu máli og ákveðin
svæði Afríku. Meðal frummælenda á mál-
þinginu ásamt Kamete verður Henning Melber,
forstöðumaður Norrænu Afríkustofnunarinnar.
Málþingið stendur frá kl. 14-16 og er haldið í
Hátíðasal HÍ.
„Helstu auðlindir
Afríku eru fólkið“
Amin Kamete segir heima-
land sitt, Simbabve, vera
notað sem afsökun annarra
þjóða fyrir því að dregið hafi
verið úr þróunarsamvinnu
við mörg Afríkuríki. Jón Pét-
ur Jónsson ræddi við hann
um stöðu mála í Afríku.
Morgunblaðið/Jim Smart
„Simbabve er orðin ástæða eða einhverskonar afsökun fyrir því að önnur lönd hafa dregið úr
sinni þróunaraðstoð,“ segir Kamete, en mikil afturför hefur orðið í landinu á síðustu árum.
jonpetur@mbl.is