Morgunblaðið - 12.12.2006, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
EFTIR árslangar samninga-
viðræður hafa eigendur J. Paul
Getty-safnsins í Los Angeles sam-
þykkt að skila Grikkjum aftur útfar-
arkransi úr skíragulli, sem talinn er
vera frá 4. öld fyrir Krist. Sam-
komulagið náðist eftir að nýjar upp-
lýsingar um líklegan uppruna hans
komu í ljós á síðustu vikum.
Sérfræðingar segja ítarlegar
rannsóknir á því hvernig Getty-
safnið eignaðist kransinn hafi skipt
sköpum, en Grikkir gerðu fyrst
formlegt tilkall til hans undir lok síð-
ustu aldar. Grískir saksóknarar hafa
meðal annars rannsakað hlut fyrrum
safnvarðar hjá Getty, Marion True, í
kaupunum. Safnið mun hafa hengt
sitt mál í þá staðreynd að ekki var
vitað með vissu úr hvaða gröf krans-
inn kom en Grikkir hafa nú upplýst
það eftir miklar rannsóknir. Haft er
eftir grísku lögreglunni að bóndi
nokkur hafi grafið kransinn upp úr
fornri gröf í landi sínu nærri Serres
á Norður-Grikklandi á 10. áratugn-
um, og komið honum í hendur
þýskra og svissneskra listaverkasala
sem seldu hann Getty-safninu. Sterk
vísbending lá í kransinum sjálfum en
í honum eru blóm sem enn í dag
spretta einkum í norðurhluta Grikk-
lands.
Búist er við því að Grikkir muni
nú enn herða tök á erlendum söfnum
sem komist hafa yfir grískar forn-
minjar og listmuni á misheiðarlegan
hátt.
Kransin-
um skilað
Grikkir herja á Getty-
safnið í Los Angeles
Kransinn Blómin voru vísbending.
UPPFÆRSLA
Franco Zeffirelli
á Aidu eftir Verdi
fór ekki beinlínis
eftir áætlun í
Scala-óperunni í
Mílanó þegar
tenórinn Roberto
Alagna strunsaði
af sviðinu öllum
að óvörum eftir
að áheyrendur höfðu púað á hann.
„Ég verðskulda ekki svona mót-
tökur,“ sagði Alagna yfir sig
hneykslaður í viðtali eftir atburðina
á laugardagskvöld.
Verkið var frumsýnt sl. fimmtu-
dag og var mikil eftirvænting meðal
fólks, enda höfðu menn beðið lengi
eftir þessum menningarviðburði.
Meðal gesta á frumsýningunni voru
stjórnmálaleiðtogar, kaupsýslu-
menn og þekkt andlit úr menningar-
elítunni, s.s. Romano Prodi, for-
sætisráðherra Ítalíu, og Angela
Merkel, kanslari Þýskalands.
Frumsýningargestirnir linntu
ekki lófatakinu fyrr en 15 mínútum
eftir að tjaldið féll í síðasta sinn.
Önnur sýning gekk hinsvegar
ekki jafn hnökralaust fyrir sig.
Alagna gekk á sviðið og hóf að
syngja. Eftir „taugaspennta byrj-
un“, að því er segir í dagblaðinu, hóf
Alagna að syngja aríuna „Celeste
Aida“ og það þurfti ekki að bíða
lengi þar til áheyrendur fóru að
blístra og púa. Alagna hætti að
syngja, leit á áheyrendur og gekk
síðan af sviðinu.
Það liðu ekki nema nokkrar sek-
úndur þar til varaleikarinn Anton-
ello Palombi var tekinn við hlutverk-
inu, enn í gallabuxunum.
Baulað
á Alagna
Roberto Alagna
SKÁLDASPÍRUKVÖLD nr.
76 verður haldið í Iðu í Lækj-
argötu í kvöld kl. 20.00.
Að þessu sinni les Ævar Örn
Jósepsson upp úr nýrri glæpa-
sögu sinni: Sá yðar sem synd-
laus er. Þá les Kristian Gutte-
sen upp úr skáldsögunni
Brekkan eftir Carl Frode Til-
ler, sem hann þýddi úr norsku.
Bókin fjallar um ungan mann
sem dvelur á réttargeðdeild og
skrásetur minningar sínar.
Gestir mega hafa með sér veitingar af kaffihús-
inu uppi niður í bókarými. Skipuleggjandi kvölds-
ins er sem fyrr Benedikt S. Lafleur.
Upplestur
Ævar og Kristian
á Skáldaspírukvöldi
Ævar Örn
Jósepsson
MIÐASALA á þrjá viðburði
Listahátíðar í Reykjavík hefur
gengið vel. Mikill áhugi er á
komu San Francisco-
ballettsins sem fjölmargir sáu
síðast á Listahátíð árið 2000.
Miðar á frumsýningu seldust
upp fyrsta daginn og er sala
miða langt komin á aðrar sýn-
ingar. Þá er ljóst að margir
ætla að sjá einsöngstónleika
barítónanna Bryn Terfel og
Dmitri Hvorostovsky í Háskólabíói í vor.
Miðasala fer fram á vef hátíðarinnar www.lis-
tahatid.is og í síma 552-8588 virka daga á milli
klukkan 10 og 16.
Listahátíð í Reykjavík
Miðasala gengið
vel hingað til
San Francisco
ballettinn.
SÖNGSVEITIN Fílharmónía
heldur síðari aðventutónleika
sína í Langholtskirkju klukkan
20 í kvöld. Á efnisskránni eru
tónverk tileinkuð Maríu mey
ásamt jólalögum frá ýmsum
löndum, m.a. frá öllum Norð-
urlöndunum. Einnig verður
frumflutt nýtt verk eftir
stjórnanda kórsins, Magnús
Ragnarsson. Einsöngvari er Hulda Björk Garð-
arsdóttir, sópransöngkona, organisti er Kári Þor-
mar og stjórnandi er sem fyrr segir Magnús
Ragnarsson sem tók við söngstjórn kórsins í byrj-
un þessa árs. Miðasala er á www.midi.is og við
innganginn.
Aðventutónleikar
María mey í
Langholtskirkju
Eftir Guðjón Guðmundsson
gugu@mbl.is
ÚTGÁFA og eftirspurn eftir hljóð-
bókum er minni hér á landi en í ná-
grannalöndunum og vestan hafs en
fer þó vaxandi að sögn útgefenda.
Þrjú fyrirtæki, aðallega, sinna útgáfu
á hljóðbókum hérlendis, þ.e. Hljóð-
bók.is, Dimma og Hörpuútgáfan. Út-
gefnir titlar á geisladiskum og MP3
formi hlaupa þó ennþá á tugum en
ekki hundruðum en áður var talsverð
útgáfa á vegum Blindrafélagsins á
snældum sem lagðist af 2003.
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson hjá
Dimmu gefur út sjö titla á þessu ári.
Hann reynir að dreifa útgáfunni jafnt
á haustin og vorin en stílar ekki ein-
vörðungu inn á jólamarkaðinn.
„Eftirspurnin er frekar að aukast
og þá mest eftir efni fyrir börn. Svo
virðist sem margir séu að átta sig á
því að hljóðbækur eru viðbót við hina
prentuðu útgáfu og þær virðast ekki
taka sölu frá prentbókum. Ég lít svo
á að prentuð bók og hljóðbók sé
tvennt ólíkt. Ég einbeiti mér að út-
gáfum þar sem höfundar lesa eigið
efni,“ segir Aðalsteinn Ásberg.
Hann segir misjafnt eftir titlum í
hve mörgum eintökum hljóðbók er
gefin út. Algengt upplag er um 300
eintök en einfalt er að auka við og
framleiða meira ef þörf krefur.
Ennfremur er þetta þriðja árið
sem Dimma gefur út lestur skálda á
eigin verkum. Um er að ræða úrval
ljóða í prentuðu formi og þeim fylgir
geisladiskur með lestrinum og tón-
skreytingum eftir tónskáld. Ljóð
Braga Ólafssonar og Sigurbjargar
Þrastardóttur hafa komið út í slíkri
útgáfu hjá Dimmu. Matthías Hem-
stock semur og flytur tónlistina við
ljóð Braga en Eðvarð Lárusson við
ljóð Sigurbjargar.
Aðalsteinn Ásberg segir að lengi
vel hafi útgáfa á hljóðbókum einkum
verið ætluð sjónskertum og blindum.
Blindrafélagið og Blindrabókasafnið
höfðu ákveðið frumkvæði að útgáfu
einnig fyrir almennan markað. Sú út-
gáfa hafi að mestu verið á snældum
en þær séu nú að mestu horfnar og
teknir við aðrir miðlar eins og geisla-
diskar og MP3. Þess má þó geta að
fimm af sjö hljóðbókum Hörpuútgáf-
unnar eru fáanlegar á snældum.
Ennfremur hefur Hörpuútgáfan gef-
ið út níu hljóðbækur ætlaðar börn-
um, þ. á m. ævintýri H.C. Andersen,
þjóðsögur Jóns Árnasonar og Emil í
Kattholti.
„Hljóðbókaútgáfa hefur verið sér-
staklega sterk vestan hafs en einnig í
Bretlandi og á Norðurlöndum þar
sem hún hefur verið mjög vaxandi.
Það hefur verið hægari þróun hér í
útgáfunni en kannski á það eftir að
breytast,“ segir Aðalsteinn Ásberg.
Njála lesin af Hallmar Sigurðs-
syni á 800 mínútum
Hljóðbók.is, sem er rekin af hjón-
unum Gísla Helgasyni og Herdísi
Hallvarðsdóttur, hefur gefið út hljóð-
bækur síðan 2004 en ári áður hætti
starfsemi Blindrafélagsins á þessu
sviði. „Við höfum aðallega einbeitt
okkur að útgáfu á barnabókum en þó
gefið einnig út bækur fyrir fullorðna,
eins og t.d. Grafarþögn eftir Arnald
Indriðason, Hrafninn eftir Vilborgu
Davíðsdóttur og Útkall – Geysir er
horfinn. Okkar mesta stórvirki er að
gefa út Njálu, sem hefur verið 8–9 ár
í fæðingu. Við fengum Hallmar Sig-
urðsson, leikara og leiklistarstjóra
Ríkisútvarpsins, til þess að lesa út-
gáfu Svarts á hvítu frá 1987,“ segir
Gísli.
Njála kemur út á tólf geisladiskum
en einnig á einum MP3 diski. Lest-
urinn tekur um 800 mínútur. Útgáfan
er styrkt af Menningarsjóði.
Hljóðbók.is gefur út sjö titla fyrir
þessi jól, þar af sex hljóðbækur. Frá
upphafi hefur Hljóðbók.is gefið út 17
hljóðbækur og 7 leikrit. Gísli segir að
hver titill sé gefinn út í 300–600 ein-
tökum og telur hann að eftirspurnin
fari jafnt og þétt vaxandi. Hann segir
að Svíar gefi út um 50.000 eintök af
hverri hljóðbók og aðrar þjóðir ekki
minna. „Við eigum náttúrulega langt
í land með þetta en það háir okkur
hve markaðurinn er lítill.“
Hljóðbók.is rekur fullkomið hljóð-
ver, Hljóðvinnsluna, með þremur
starfsmönnum og tekur upp hljóð-
bækur fyrir aðra sem gefa út hljóð-
bækur. Gísli er sammála Aðalsteini
Ásbergi um það að hljóðbókin taki
ekki sölu frá prentuðu bókinni heldur
hvetji frekar til aukinnar sölu á
prentuðum bókum.
Herdís Hallvarðsdóttir segir að
hljóðbækur ætlaðar börnum sem
hafa verið á markaðnum í eitt til tvö
ár hafi selst í u.þ.b. 500–1.000 eintök-
um. Borgað sé með þeim titlum sem
minnst selst af en vinsælustu hljóð-
bækurnar seljist í allt að 1.000 ein-
tökum. Grafarþögn hafi sömuleiðis
gengið ágætlega og selst hafi 300–
400 eintök af henni. Hún segir að líf-
tími hljóðbókanna sé almennt lengri
en prentaðra bóka.
Vegur hljóðbóka vex
Njála gefin út á 12
geisladiskum og
einum MP3
Morgunblaðið/RAX
Útgáfa Gísli Helgason og Herdís Hallvarðsdóttir með nokkrar af þeim
hljóðbókum sem fyrirtæki þeirra, Hljóðbók.is, hefur gefið út.
Eftir Jóhann Bjarna Kolbeinsson
jbk@mbl.is
STAÐFEST hefur verið að breska
rokksveitin Jethro Tull sé vænt-
anleg hingað til lands í lok sumars,
en sveitin mun halda tónleika í ágúst
eða september. Ian Anderson, for-
sprakki sveitarinnar, hélt tónleika í
Laugardalshöllinni hinn 23. maí síð-
astliðinn og var húsfyllir á tónleik-
unum. Í þetta sinn kemur Anderson
hins vegar í fylgd félaga sinna úr
Jethro Tull, meðal annars gítarleik-
arans Martin Barre sem hefur verið
í sveitinni frá árinu 1969.
Ian Anderson stofnaði Jethro Tull
í London árið 1968 og er víða þekkt-
ur sem maðurinn sem kynnti þver-
flautuna fyrir rokkinu. Jethro Tull
er ein af vinsælustu og langlífustu
hljómsveitum breska rokksins og
hefur gefið út plötur á borð við
Aqualung, Thick As A Brick og Too
Old to Rock n’ Roll: Too Young To
Die. Sveitin hefur selt rúmar 60
milljónir platna og leikið á um 2.500
tónleikum í 40 löndum.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
Jethro Tull kemur fram hér á landi,
sveitin hélt tónleika á Akranesi árið
1992.
Ekki hefur enn fengist staðfest
hvar tónleikarnir fara fram hér á
landi en það er fyrirtækið Performer
sem stendur að þeim.
Jethro Tull til
landsins á næsta ári
Morgunblaðið/Kristinn
Fjölhæfur Ian Anderson mundar flautuna í Höllinni í maí.
♦♦♦