Morgunblaðið - 12.12.2006, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 2006 31
UMRÆÐAN
JANÚAR var runnin upp og
komið var að því að leggja pípu-
lagnir í einbýlishús á höfuðborg-
arsvæðinu. Þetta var árið 1991 og
ég að hefja störf sem iðnnemi við
pípulagnir. Þetta var kaldur morg-
un og mér var sagt að mæta á
þennan tiltekna stað. Þegar inn
var komið fann maður
greinilega að það var
kaldara inni en úti,
steypubyggingin virk-
aði eins og stór fryst-
ir. Lýsingin var að
mestu leyti í lagi,
vantaði þó lýsingu
hér og þar á sumum
stöðum í húsinu, sem
var þó reddað með
ljóskastara. Rafmagn-
ið var í góðu lagi fullt
að tenglum til að
komast í enda bygg-
ingaverktakinn ólmur
í að fá okkur til að
hefja framkvæmdir. Þegar búið
var að koma snittvélinni fyrir og
raða upp lagnaefninu á „heima-
tilbúið“ vinnuborð hófust fram-
kvæmdir. Þegar meistarinn var
búinn að setja mér fyrir og rokinn
út í „hlýjuna“ til að sinna öðrum
verkum hófust framkvæmdir. Eft-
ir dágóða stund kom að kaffihléi.
Ég spurði smið sem var þarna að
störfum hvar kaffiaðstaðan væri (
hafði áður unnið í frystihúsi þar
sem var fín aðstaða fyrir vinnandi
fólk ) hann sagði mér að hún væri
hvergi og slíkt væri bara í stærri
byggingum. Hann sýndi mér
hvernig hann færi að og var hann
búinn að raða upp einangr-
unarplasti frá múraranum fyrir
borð og sjálfur sat hann á pappa-
kassa. Ég settist hjá honum og
hann gaf mér kaffi úr sínum
brúsa. Sjálfur þurfti ég að búa
mér til kaffimál úr kókflösku. Eft-
ir kaffið spurði ég hann hvar sal-
ernisaðstaðan væri, hann hló við
og sagði að hér væri ekkert slíkt.
Hann sagði mér frá raunum sín-
um. Í mörg ár hafi hann unnið á
slíkum stöðum þar sem enginn að-
staða hafi verið. Hann sagði mér
að hann væri búinn að skemma í
sér ristilinn vegna þess að hann
hafi svo oft þurft að halda í sér og
farið síðan á salernið að vinnu lok-
inni heima hjá sér. Hann var þó
með ferðakamar sem hann sýndi
mér því ekki gat hann lagt það á
ristilinn að halda meir í sér sakir
aldurs, enda kominn á sjötugsald-
urinn. Bara hann hafði aðgang að
þessum kamri sínum.
Því miður er þessi frásögn ekki
liðin tíð. Ennþá í dag árið 2006 er
iðnaðarmönnum boðið upp á slíkt,
að sjálfsögðu ekki öllum þar sem
sumir verktakar hlúa
vel að sínum mönnum
og sjá þeim fyrir
mannsæmandi að-
stöðu.Ég fékk upp í
hendurnar bækling
um daginn sem hefur
með að gera aðbúnað
á vinnustöðum. Í
bæklingnum er tekið
fram hvað það er mik-
ilvægt að byggingar
séu hreinar og snyrti-
legar. Reynt er að ná
til þeirra sem hafa
með framkvæmdir að
gera svo sem fyr-
irtæki, meistara og starfsmenn í
íslenskum byggingariðnaði ( Hrein
Bygging. 1998. Menntafélag bygg-
ingariðnaðarins, Reykjavík. ) Í öll
þau ár sem ég hef unnið sem pípu-
lagningamaður hefur mér nánast
aldrei verið bent á mikilvægi þess
að hafa snyrtilegt í kringum sig.
Einstaka sinnum hefur verið bent
á drasl og.þ.h. en aldrei farið
markvisst út í mikilvægi þess hvað
það skiptir miklu máli að hafa
hreint í kringum sig. Menn eru
samt misjafnir og víða leynist einn
og einn sem finnst það skipta máli
að hafa hreint í kringum sig. Í
13.gr. laga 46/1980 um aðbúnað,
hollustuhættir og öryggi á vinnu-
stöðum er tekið skýrt fram hvern-
ig aðbúnaður á að vera á vinnu-
stöðum: „Atvinnurekandi skal
tryggja, að gætt sé fyllsta öryggis
og góðs aðbúnaðar og holl-
ustuhátta á vinnustað.“ ( Lög nr.
46/1980 um aðbúnað, holl-
ustuhættir og öryggi á vinnustöð-
um, 28 maí )
Menntafélag byggingariðnaðar-
ins hefur lagt sitt að mörkum um
að koma þessum heilnæmu skila-
boðum til okkar í gegnum bækl-
inga og ýmis námskeið. Mikilvægt
er því að halda þessum boðskap á
lofti um hreinar byggingar þar
sem þetta er nú vinnan okkar. En
til þess að þetta takist þurfa allir
að taka þátt svo vel eigi að vera.
Ég spurði eitt sinn mann hví
hann væri sjálfstæðismaður. Hann
sagði mér stutta sögu sem varð til
þess að hann aðhylltist stefnu og
sjónarmið Sjálfstæðisflokksins
„Frelsi einstaklingsins til at-
hafna“. Sagan var á þessa leið:
Hann ólst upp á Vestfjörðum. Frá
unga aldri mundi hann eftir því að
á veturna lokaðist bærinn hans
inni vegna mikillar snjókomu.
Lengi vel var beðið um að fá veg
ofar í hlíðinni til að koma í veg
fyrir að þau lokuðust inni stóran
part af vetrinum. Aldrei kom veg-
urinn þar sem ríkisstjórnin á þeim
tíma hafði lofað þeim vegi, en
aldrei kom sá vegur. Það var ekki
fyrr en þau sem á bænum bjuggu
fóru sjálf í framkvæmdir því klárt
var að enginn annar ætlaði að
gera þetta fyrir þau. Síðan kom
vegurinn sem þau sjálf lögðu.
Þessi saga hefur verið hvati fyr-
ir mig að margt í lífinu gerist ekki
að sjálfu sér. Ef eitthvað þarf að
gera eins og til dæmis koma því í
verk að hafa snyrtileg hjá mér í
vinnunni að þá gerist ekkert fyrr
en ég tek af skarið, tek til hjá mér
og tek undir þennan boðskap
hreinlætisins.
Kæru samstarfsmenn, tökum
höndum saman í þessari baráttu
og minnum okkar vinnuveitendur
á að í þessu landi eru til lög sem
hafa með aðbúnað okkar að gera.
Tökum einnig til hendinni og ver-
um snyrtilegir það færir okkar
iðnaðarstétt gott orðspor inn í
hina komandi tíma og öllum á eftir
að líða betur í vinnunni sinni.
Gangi ykkur vel.
Aðstaða á vinnustað
Böðvar Ingi Guðbjartsson
fjallar um aðbúnað
iðnaðarmanna
»Kæru samstarfs-menn, tökum hönd-
um saman í þessari bar-
áttu og minnum okkar
vinnuveitendur á að í
þessu landi eru til lög
sem hafa með okkar að-
búnað að gera.
Böðvar Ingi
Guðbjartsson
Höfundur er pípulagningamaður.
„HLJÓMUR þagnarinnar er
tónlist“ er haft eftir óþekktum
tónlistarmanni. Frá upphafi hefur
tónlistin fylgt mannfólkinu með
ýmsum hætti og er í
dag veigamikill þátt-
ur í tjáningu og til-
finningamiðlun í
mannlegum sam-
skiptum. Frá land-
námi hafa tónhæðir
og tilgangur þeirra
haft áhrif á líf fólks
og er í íslensku nú-
tímasamfélagi snar
þáttur í hinu daglega
og hversdagsbundna
lífi. Og á Íslandi er
það íslensk tónlist
sem hljómar hæst.
Tónlist og menningin í heild
sinni er gjarnan notuð sem mæli-
kvarði á þroskastig einstakrar
þjóðar í alþjóðasamfélaginu. Fjöl-
breytt menningarafurð er tákn um
fjölbreytt og frjálst samfélag þar
sem einstaklingar og þjóðfélags-
hópar geta óhindrað tjáð sig eftir
þeim miðlum og aðferðum sem til
boða stendur hverju sinni. Í okkar
menningarsamfélagi hafa opinber-
ir aðilar borið gæfu til í að skilja
þýðingu tónlistar – bæði frá
menningarlegu og efnahagslegu
sjónarhorni og stuðlað þannig að
fjölbreyttu og öflugu tónlistarlífi á
Íslandi.
Í hinum vestræna heimi hafa
þjóðir lagt mikla áherslu á tilurð
og flutning innlendrar tónlistar og
hafa sum samfélög
sett lög sem skulda-
binda útvarpsstöðvar
til að hafa allt að
helmings hlutfall út-
sendrar tónlistar með
innlendu efni. Hér-
lendis hefur Rík-
isútvarpið borið höfuð
og herðar yfir aðrar
útvarpsstöðvar í flutn-
ingi á íslenskri tónlist
á sínum rásum, nokk-
uð sem aðrar íslenskar
útvarpsstöðvar mættu
gjarnan taka sér til
fyrirmyndar.
Á Íslandi hafa tónlistarmenn og
hagsmunasamtök tónlistar tekið
höndum saman undir nafni Sam-
tóns til að vinna að framgangi tón-
listar á Íslandi og erlendis.
Skemmst er að minnast stofn-
unar Útflutningsskrifstofu ís-
lenskrar tónlistar undir forystu
Samtóns, þar sem þrjú ráðuneyti
sameinuðust um stuðning við það
nýstofnaða fyrirtæki. Að auki hef-
ur Landsbanki Íslands ákveðið
þriggja ára fjárstuðning við verk-
efnið – sem á eftir að veita ís-
lenskri tónlist og tónlistarmönnum
brautargengi á erlendri grundu.
Þá hefur fjármálaráðherra lagt til
að virðisaukaskattur á geisla-
diskum verði lækkaður – í kjölfar
breytinga á sölu- og dreif-
ingaaðferðum á tónlist sem átt
hafa sér stað á undanförnum ár-
um.
Í dag er „Dagur íslenskrar tón-
listar“ þar sem augum og eyrum
er beint að íslenskri tónlist. Sam-
tónn hefur haft forgöngu að verk-
efninu og er það ósk okkar allra
að þjóðin taki þátt í verkefninu –
með því að flytja og hlýða á ís-
lenska tónlist.
Dagur íslenskrar tónlistar
Kjartan Ólafsson skrifar í til-
efni af degi íslenskrar tónlistar » Á Íslandi hafa tón-listarmenn og hags-
munasamtök tónlistar
tekið höndum saman
undir nafni Samtóns til
að vinna að framgangi
tónlistar á Íslandi og er-
lendis.
Kjartan Ólafsson
Höfundur er formaður Tónskálda-
félags Íslands.
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
DÆMISAGA um einstaklega fá-
ránlegt kerfi: Tekjutengingar – Út-
lagður endurgreiddur kostnaður,
tekjur í augum
TR.
Ég var að
skoða þessar
hrikalegu tekju-
tengingar, sem
því miður eru
viðhafðar hér á
landi og eru að
mínu mati ein-
staklega ósann-
gjarnar og ber
að leggja af hið bráðasta og varp-
aði boltanum til eins ágæts félaga í
félagi eldri borgara, sem hefur látið
sig málefni okkar eldri borgara
miklu skipta og fór m.a. í skoð-
unarferð til Danmerkur til þess að
undirbyggja þekkingu sína.
Viðkomandi fékk endurgreiddan
útlagðan kostnað við ferðina, sem
svo sannarlega kom í bakið á hon-
um eins og eftirfarandi frásögn ber
með sér:
„Svo er eitt sem þarf að huga að.
Standi „atvinnutekjur og lífeyr-
issjóðstekjur“ í lögunum er það
heldur flóknari regla heldur en
bara „aðrar tekjur“ og allt eins víst
að TR reyni í hvert sinn að finna
sér leið til að heimfæra slíkar
tekjur sem hvorki atvinnu- né líf-
eyrissjóðstekjur til að geta hýru-
dregið viðkomandi lífeyrisþega.
Standi hins vegar „aðrar tekjur“
þarf ekki að skilgreina hvers konar
tekjur um er að ræða og TR hefur
þá enga smugu til að reyta sínar
greiðslur til baka af viðkomandi.
Ég fékk „dagpeninga“ í tengslum
við ferðina sem bæjarstjórn míns
bæjarfélags bauð mér til, til Dan-
merkur haustið 2005 til að skoða
öldrunarsetur þar ásamt fleirum.
Þegar heim kom framvísaði ég nót-
um fyrir útlögðum kostnaði á bæj-
arskrifstofunni og fékk hann
greiddan, eitthvað um 17 þúsund
krónur. Fæ svo bréf frá TR þar
sem þeir telja þetta tekjur og ætla
að skerða greiðslur til mín vegna
þessa.“
Ég leyfi mér að spyrja, er þetta
hægt? Þarna gengur Trygg-
ingastofnun lengra heldur en skatt-
urinn, sem þó kallar ekki allt
ömmu sína. Þetta er enn eitt dæmi
þess hverskonar ófreskja þessar
tekjutengingar eru og í raun furðu-
legt hvernig Tryggingastofnun rík-
isins leyfir sér að beita þeim.
HELGI K. HJÁLMSSON,
viðskiptafræðingur og varafor-
maður LEB.
Dæmisaga um einstak-
lega fáránlegt kerfi
Frá Helga K. Hjálmssyni:
Helgi K. Hjálmsson
HERRA vegamálastjóri og
bæjarstjóri Hveragerðis, Ásdís
Hafsteinsdóttir! Enn rís umræða
um öryggismál á þjóðvegunum. Og
enn að gefnu tilefni. Því miður. Í
þessari umræðu er hlutur sem mig
langar að fá botn í. Ásdís, þú sagðir
í viðtali á Rás eitt: „Það er búið að
gera það á vissum köflum á Hellis-
heiði að setja 2+1-veg og reynslan
af því er ekki góð. Þetta er ekki sú
lausn sem við teljum vera nauðsyn-
lega og þetta er alls ekki það sem
við teljum þurfa.“
Gaman væri að fá að vita á hvern
hátt reynslan hefur sýnt að þetta er
ekki nóg.
„Reynslan af því er ekki góð,“
sagðir þú. Viltu nokkuð útskýra
þetta nánar? Ég hélt – og ég veit
um marga aðra sem héldu – að
reynslan af 1+2 væri mjög góð!
Vegamálastjóri, haft er eftir þinni
stofnun að 1+2-lausnin sé það sem
við á, við þær aðstæður sem eru t.d.
á Hellisheiði. Gaman væri að fá að
vita eitthvað um þann umferð-
arþunga sem Vegagerðin miðar við
varðandi tillögur um óaðskilda um-
ferð. Um 1+2-vegi og um 2+2-vegi
með bili á milli vegahluta?
Keflavíkurvegurinn nýi hefur
bjargað mannslífum. Á Hellisheiði
hefur verið ekið á víraveggirðinguna
milli akstursstefna, svo ætla má að
girðingin sú hafi bjargað manns-
lífum.
En vegamálastjóri: Hver eru þau
mörk sem við er miðað? Var tvöföld-
un Keflavíkurvegarins framkvæmd
þar sem viðmið Vegagerðarinnar
hefði bent á 1+2? Eða var það
kannski framkvæmd sem hefði sam-
kvæmt sömu viðmiðum átt að vera
búið að gera fyrir mörgum árum?
Hvar standa hinir ýmsu vegir
landsins með tilliti til þessara við-
miða? Hvaða vegaspottar eru sam-
kvæmt viðmiðum Vegagerðarinnar
komnir í þörf fyrir breytingu til
aukins öryggis vegna þess að um-
ferðarþunginn er meiri en þau við-
mið sem viðkomandi vegir voru
byggðir eftir?
Það er lítill vandi að stilla sér upp
við hlið Sunnlendinga og heimta
tvöföldun. En vegamálastjóri: Hvað
segir reynsla okkar og annarra af
1+2-lausninni og hver er kostn-
aðarmunurinn á milli þessara
tveggja lausna?
Ég trúi því að það hugsi fleiri en
ég sem svo að réttur Sunnlendinga
til að auka öryggið á Suðurlands-
vegi sé mikill. Að hann sé gríð-
arlegur, feiknalegur. Já ástandið sé
löngu orðið þjóðinni til skammar.
En vegamálastjóri: Er þessu
kannski eins farið á öðrum vegum
sem líka þarf að laga, til að reyna
með því að bjarga mannslífum?
Einhvern veginn er það svo að
þrátt fyrir allt er eitt mannslíf metið
með sama hætti af aðstandendum
hvar sem þeir búa á landinu – held
ég.
Vegamálastjóri og bæjarstjóri:
Ég bið um upplýsingar til að ég geti
reynt að mynda mér skoðun af ein-
hverri skynsemi. Þeir sem hrifnir
hafa verið burt koma ekki aftur og
við vitum aldrei hvar höggið fellur
næst.
ÞÓR JENS GUNNARSSON,
Esjugrund 23, Kjalarnesi.
Umferðaröryggi
Frá Þór Jens Gunnarssyni:
Fréttir í tölvupósti