Morgunblaðið - 12.12.2006, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 2006 41
menning
Einn af merkilegustu geisla-diskunum sem koma út núfyrir jólin er Finisterre,
þar sem Einar Kristján Einarsson
leikur gítarverk eftir Heitor Villa
Lobos, Hafliða Hallgrímsson og út-
setningu á japanska þjóðlaginu
Sakura.
Einar lést vorið 2002, aðeins 46
ára, en hafði þá þegar skapað sér
nafn sem afbragðs gítarleikari og
einn okkar bestu tónlistarmanna.
Hann spilaði með Caput og kom
fram sem einleikari með Kamm-
ersveit Akureyrar, Kammersveit
Reykjavíkur og Sinfóníuhljómsveit
Íslands, auk þess að halda einleiks-
tónleika bæði hér heima og erlend-
is. Hann starfaði sem tónlist-
armaður fyrir Þjóðleikhúsið,
Leikfélag Akureyrar, Alþýðuleik-
húsið o.fl. Hann var stofnandi og
hljómsveitarstjóri Rússíbana og
hljóðritaði ásamt félögum sínum
fjóra geisladiska. Sjálfur gaf hann
út einleiksdisk árið 1998 og var til-
nefndur til Íslensku tónlistarverð-
launanna fyrir vikið.
  
Diskurinn sem nú er kominn útvar hljóðritaður síðla vetrar
2002, þegar Einar var orðinn fár-
veikur af krabbameininu sem dró
hann til dauða nokkrum vikum síð-
ar. Það voru vinir hans og vanda-
menn sem sáu til þess að gefa
hljóðritanirnar út. Nafnið, Fin-
isterre, vísar til endimarka lands,
mæranna miklu sem himinn og
jörð mætast, ef til vill mæra lífs og
dauða. En það er líka lýsandi fyrir
Einar á margan annan hátt. Í tón-
listinni var hann landkönnuður og
hefði kunnað því illa að vera settur
í einhverja skilgreinda skúffu þar.
Hann var rokkari inn að beini, en
engu að síður fágaður klassíker.
Hann tættist í alls konar jað-
armúsík, hafði dálæti á hvers kyns
þjóðlagatónlist og var jafn flinkur í
glímunni við tónlist samtímans. Ást
hans á tónlistinni bar víðsýni hans
vitni, og víðsýnið endurspeglaðist í
spilamennskunni, sem var alltaf
frjó og litrík.
Mér er afar minnisstætt að hafa
heyrt Einar Kristján spila verk sem
Karólína Eiríksdóttir samdi fyrir
hann, Hvaðan kemur lognið. Hann
fór svo mjúkum höndum um fín-
legan músíkvef Karólínu, en spila-
mennskan var samt svo þróttmikil
og skapandi; – hvergi dauður
punktur. Sem betur fer rataði
verkið inn á fyrri einleiksdisk
hans. Hróður Einars í þeirri spila-
mennsku barst alla leið til Argent-
ínu, þar sem þarlendur gítarsnill-
ingur hafði að bragði samband við
Karólínu og vildi fá verk fyrir sig
líka.
  
Á nýja diskinum spilar EinarKristján gítarklassíkina
miklu: Fimm prelúdíur eftir Heitor
Villa-Lobos, og gerir það frábær-
lega vel. Hann spilar líka Jak-
obsstigann eftir Hafliða Hall-
grímsson, magnað og sterkt verk
og sýnir þar enn og aftur hæfni
sína í túlkun samtímatónlistar.
Japanska þjóðlagið kemur svo úr
enn annarri átt, í fallegri til-
brigðaútsetningu Yuquijiro Yocoh.
Finisterre gefur góða mynd af
Einari og hæfileikum hans í tónlist-
inni, vegna þess hve verkin eru
ólík. Hann nálgast hvert þeirra
með sinni næmu tilfinningu fyrir
stíl og uppruna hvers og eins, og
spilamennskan er sindrandi mús-
íkölsk. Það er afar lofsvert af að-
standendum Einars að hafa hér
gefið okkur hinum tækifærið til að
hlusta á Einar einu sinni enn og
komandi kynslóðum tækifæri til að
kynnast góðum listamanni sem gaf
sig allan í listina.
Gítarleikur handan mæra
Morgunblaðið/Einar Falur
Fjölhæfur Einar Kristján Einarsson gítarleikari.
AF LISTUM
Bergþóra Jónsdóttir
» Í tónlistinni var hann landkönnuður
og hefði kunnað því
illa að vera settur í
einhverja skil-
greinda skúffu.
begga@mbl.is
„ÉG VAR að snúa aftur í útvarp eftir
fjórtán ára hlé. 1992 var ég með
þætti á menntaskólastöðinni Útrás.
Þeir hétu Kvöldstund með Arnari en
þátturinn á XFM heitir Kvöldstund
með Arnari Eggerti,“ segir Arnar
Eggert Thoroddsen blaðamaður
sem byrjaði nýlega með þátt á út-
varpsstöðinni XFM 91.9.
„Fjórði þátturinn fer í loftið í
kvöld. Þetta er tveggja tíma þáttur, í
upphafi hans spila ég það sem ég er
að hlusta á hverju sinni, frá harðasta
rokki til ljúfustu þjóðlagatónlistar. Í
seinni helmingnum tek ég fyrir eitt-
hvert þema, í fyrstu tveimur þátt-
unum tók ég fyrir sögu hljómsveit-
arinnar The Byrds, í síðasta þætti
fjallaði ég um kanadískar hljóm-
sveitir og í kvöld ætla ég að taka fyr-
ir Paul McCartney en í allri þessari
skilnaðarumræðu ákvað ég að beina
sjónum fólks aftur að tónlist hans.
Ég stefni að því að hafa gesti við og
við í hljóðverinu hjá mér og með mér
í kvöld verður gamall kollegi minn
af Morgunblaðinu og stórvinur, Ívar
Páll Jónsson, en hann er McCartney
fræðingur.“
Arnar segist hafa gengið með
hugmyndina að útvarpsþættinum
lengi í maganum en ekki fundið sig
knúinn til að framkvæma hana fyrr
en nú.
„Þeim hjá XFM fannst mikill feng-
ur í að fá mig og ég fann góða
strauma frá þeim. Það er góð til-
breyting frá skrifunum að fá að
blaðra í útvarpi og það er auðveld
leið til að koma tónlist á framfæri,“
segir Arnar sem fékk óbilandi tón-
listarbakteríu eftir fjórtán ára aldur
og segist ekki hugsa um annað en
tónlist í dag.
„Þótt ég sé bæði blaða- og út-
varpsmaður hef ég ekki mikla fjöl-
miðlabakteríu en ég hef gríðarlegan
áhuga á allskonar tónlist og nota
fjölmiðla til að koma henni áfram.“
Frá harðasta rokki
Morgunblaðið/Kristinn
Útvarpsmaðurinn Arnar Eggert Thoroddsen er með fræðandi útvarpsþátt
á XFM á hverju þriðjudagskvöldi þar sem hann fjallar um tónlist.
Tónlist | Kvöldstund með Arnari
Kvöldstund með Arnari Eggerti er
öll þriðjudagskvöld á milli kl. 20 og
22 á XFM 91.9.
ÞÁ er lokið sýningum á 40 mínútumyndum sem hafa
verið sýndar í Kastljósi síðustu 4 vikurnar. Höfund-
arnir eru margir úr hópi okkar kunnustu kvikmynda-
gerðarmanna, en myndirnar eru gerðar í tilefni fer-
tugsafmælis stéttarinnar.
Í seinni helft stuttmyndanna er gamansemi áber-
andi, dálítið kaldhæðin á köflum – í anda þjóðarsál-
arinnar. Mínútuformið er vandmeðfarið og hentar slíku
efni mætavel, það sýnir sig m.a. í Píanói. Hefurðu
hugsað þér að segja bestavini þínum að þú hafir haldið
við konuna hans? Nytsamlegar upplýsingar um ákjós-
anlegt augnablik og aðstæður er að finna í myndinni. Í
Tandurhreint, filmar Ólafur Jóhannesson taílenskan
gluggaþvottamann sem er í djúpum þönkum um lífið
og tilveruna. Kemst að þeirri háleitu niðurstöðu að:
„Lífið er rassgat, og ég þríf það“. Heldur áfram þvott-
inum eins og ekkert hafi í skorist, það er rétti andinn.
Meistari Robert Altman var að falla frá, svo merki-
lega vill til að myndin hans Jakobs Frímanns gæti ver-
ið eftirmæli um manninn, þó það hafi ekki verið hug-
myndin.
„Sá hlær best sem síðast hlær,“ hugsar kokkáluð
eiginmannsnefna harðsoðinnar og lausgyrtrar frama-
konu í meinfyndinni og vel gerðri Niðurstöðu könn-
unarinnar, e. Guðjón Jónsson. Hjartað er á svipuðum
nótum hvað meinfýsinn endann snertir. Mínútusteik er
einnig vel gerður brandari sem minnir okkur á að vera
notalegir við kokkastéttina …
Í hópi 40 mínútumynda er einnig að finna gagnrýni
á virkjanaframkvæmdir og misnotkun okkar fagra
lands sem skilur eftir ólæknandi svöðusár um ókomin
ár. Þessi geðslegi framtíðararfur sem samtíðin færir
framtíðinni á álfati er gagnrýndur á nokkrum snjöllum
mínútum.
„Við erfðum ekki landið frá foreldrum okkar … við
fengum það að láni hjá börnunum okkar.“ Þessi póli-
tíska yfirlýsing er jafnframt nafn myndar frá Drauma-
landi og hefst á litlum börnum að leik úti í guðs
grænni náttúrunni. Myndavélin færist ofurhægt frá
þeim, fuglasöngurinn smákafnar í ómennsku véla-
skrölti fráhrindandi verksmiðjubákns sem kemur í ljós
eins og skrattinn úr sauðarlegg ægifegurðar Hval-
fjarðar.
Er maðurinn órjúfanlegur hluti náttúrunnar eða ber
að flokka hann með sorpinu, spyr Lárus Ýmir Ósk-
arsson á beinskeyttan hátt í umhugsunarverðri mynd
Dauðastundin nálgast hjá sjúklingnum í Drauma-
landi, eftir Andra Snæ Magnússon. Þegar sálin hefur
yfirgefið líkama hins dauðvona er vitnað í háfleyg orð
Halldórs Ásgrímssonar, fyrrum forsætisráðherra:
„Maðurinn er hluti af náttúrunni. Eyðileggi hann
umhverfi sitt tortímir hann sjálfum sér.“
Er nokkru við þetta að bæta?
Nokkrar mínútur í viðbót
SJÓNVARP
RÚV
40 Íslenskar mínútumyndir gerðar í tilefni 40 ára afmælis Fé-
lags kvikmyndagerðarmanna. Seinni hluti. RÚV í nóvember og
desember 2006.
40 mínútumyndir FK 1966–2006
Sæbjörn Valdimarsson