Morgunblaðið - 08.12.2007, Blaðsíða 2

2 LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Björn Jóhann
Björnsson, fréttastjóri, bjb@mbl.is Daglegt líf Anna Sigríður Einarsdóttir, annaei@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi,
gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is, Stefán Ólafsson, Arnór Ragnarsson Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Sigurlaug Jakobsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur
Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
FRÉTTASKÝRING
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
BÚAST má við að eldri borgarar muni taka út
viðbótarlífeyrissparnað smátt og smátt, en
ekki allan í einu eftir að stjórnvöld hafa hætt
að láta sparnaðinn skerða bætur almanna-
trygginga. Þessi breyting kemur öryrkjum
sem eiga viðbótarlífeyrissparnað til góða en
þeir hafa ekki getað komist hjá skerðingu.
Tíu ár eru liðin frá því að ákvæði voru sett í
lög um séreignarlífeyrissparnað. Samkvæmt
uppgjöri lífeyrissjóðanna áttu landsmenn 198
milljarða inni á séreignarreikningum á vegum
lífeyrissjóðanna í árslok 2006. Aukningin á því
ári var 34% eða 50 milljarðar. Séreign-
arsparnaður í heild nam um 13% af heildar-
eignum lífeyriskerfisins.
Um tveir milljarðar króna voru greiddir út
af lífeyrissparnaðarreikningum á árinu 2006.
Vegna skerðingarreglna hafa flestir kosið að
taka þennan sparnað út áður en þeir yrðu 67
ára.
Tekjur af séreignasparnaði hafa skert bæt-
ur Tryggingastofnunar ríkisins með alveg
sama hætti og tekjur úr almennum lífeyr-
issjóðum. Skerðingarhlutfallið er 39,95% og
verður á næsta ári 38,35%. Skerðing greiðslna
úr lífeyrissjóðum nær til tekjutryggingar og
heimilisuppbótar en grunnlífeyrir skerðist
ekki. Sigurður Grétarsson, sérfræðingur hjá
Tryggingastofnun, segir að ef viðkomandi búi
einn og sé með heimilisuppbót þá nái tekjur
úr lífeyrissjóðum að skerða bætur almanna-
trygginga viðkomandi manns um u.þ.b. 50%.
Nauðsynlegt er að hafa í huga að þarna er
verið að tala um skerðingarhlutfall fyrir skatt.
Hafa þurft að taka sparnaðinn
út fyrir 67 ára aldur
Það er ekki stór hópur sem verður fyrir því
að viðbótarlífeyrir skerði bætur TR. Ástæðan
er sú að ef fólk tekur út viðbótarlífeyr-
issparnað áður en það verður 67 ára kemur
ekki til skerðingar. Flestir hafa því nýtt sér
þetta og tekið sparnaðinn út í einu lagi áður
en þeir komust á ellilífeyrisaldur. Það eru
hins vegar ekki allir sem hafa áttað sig á
þessu nægilega tímanlega og hafa því lent í
skerðingum. Þessi skerðing kemur hins vegar
illa við örorkulífeyrisþega því að tekjur frá
viðbótarlífeyrissparnaði skerða tekjur þeirra.
Þeir hafa ekki getað tekið sparnaðinn út áður
en þeir fara á ellilífeyri til að losna við skerð-
ingar.
„Hugmyndin með viðbótarlífeyrissparnaði
var að fólk tæki út þennan sparnað smátt og
smátt og að þetta væri til viðbótar við aðrar
tekjur. Reglurnar hafa hins vegar verið þann-
ig að fólk hefur orðið að taka þetta út í einni
summu,“ sagði Sigurður Grétarsson.
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að breyta
reglum þannig að viðbótarlífeyrissparnaður
hætti að skerða bætur almannatrygginga.
Breytingin tekur hins vegar ekki gildi fyrr en
1. janúar 2009. Þeim sem ekki hafa tekið út
viðbótarsparnað en eru orðnir 67 ára er því
ráðlagt að bíða í eitt ár með að taka hann út.
Þannig geta þeir losnað við skerðingu.
Ástæðan fyrir því að þetta kemur ekki til
framkvæmda fyrr er sú að það er mjög flókið
tæknilega að koma þessu við á skömmum
tíma. Tryggingastofnun er búin að senda út til
lífeyrisþega tekjuáætlun þar sem gert er ráð
fyrir viðbótarlífeyrissparnaði. Þá þarf rík-
isskattstjóri að aðgreina viðbótarlífeyr-
issparnað frá öðrum greiðslum úr lífeyr-
issjóði.
Skerðing viðbótarlífeyris afnumin
Eldri borgarar þurfa að einu ári liðnu ekki lengur
að taka viðbótarlífeyrissparnaðinn út í einu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Í HNOTSKURN
»Maður sem býr einn og hefur engartekjur fær 126.537 kr. á mánuði í ellilíf-
eyri frá TR. Ef hann er með 50 þúsund
króna tekjur á mánuði í viðbótarlífeyr-
issparnað skerðast bætur hans um 25.865
kr. Helmingur af sparnaði hans er því í
reynd sparnaður fyrir ríkið.
»Um síðustu áramót áttu landsmenn 198milljarða inni á lífeyrissparnaðar-
reikningum.
Eftir Sigrúnu Ásmundsdóttur
sia@mbl.is
ÞEIR sem hafa verið teknir ölvaðir
við akstur segja að viðmótið sem þeir
fá eftir á; skömmin, viðbrögð ætt-
ingja, vina og fjölskyldu; reynist þeim
erfiðara en tilhugsunin um sekt, refs-
ingu eða þann möguleika að missa
bílinn. Þetta segir Ágúst Mogensen,
forstöðumaður Rannsóknarnefndar
umferðarslysa, en hann gerði ásamt
Helga Gunnlaugssyni rannsókn á við-
horfi ökumanna sem teknir voru fyrir
ölvun við akstur. Erindi um rann-
sóknina er birt í ritinu Rannsóknir í
félagsvísindum VIII.
Ágúst vann rannsóknina þannig að
hann tók viðtal við fólk, sem tekið
hafði verið ölvað undir stýri, á meðan
það var enn ölvað. Að hans sögn var
mjög áberandi að viðmælendur hans
töldu nánast fjarstæðu að þeir lentu í
slysi. „Sex af fjörutíu spáðu í það
hvort lögregla myndi taka þá eða
ekki. Þetta viðhorf er ákveðin vís-
bending um að fólk gerir mjög lítið úr
hugsanlegum afleiðingum ölvunar-
aksturs,“ segir Ágúst.
Fram kemur í erindi hans að rann-
sóknir árin 2005 og 2006 sýni að
helming banaslysa í umferðinni hafi
mátt rekja til ölvunaraksturs. Ágúst
segir að hugsanlegt sé að fólk geri sér
ekki grein fyrir hve hátt þetta hlutfall
er. „Á móti segi ég: Þau eru fá vanda-
málin sem hafa verið útlistuð eins ít-
arlega og ölvunarakstur,“ segir
Ágúst og nefnir forvarnir og auglýs-
ingar í því samhengi. „Það er sann-
arlega búið að koma þessu á fram-
færi,“ segir hann.
Viðhorfið er smitandi
„Ég held að vandamálið sé að þetta
eru tveir, jafnvel þrír, hópar og lausn-
irnar eru mismunandi eftir hópum. Í
fyrsta lagi er ekki hægt að horfa fram
hjá því að þeir sem aka mest ölvaðir
er fólk sem á við áfengisvandamál að
stríða. Lausn fyrir þann hóp er m.a.
meðferðarúrræði, refsingar, eins og
t.d. áfengislás í bíla, og hert lög-
gæsla,“ segir Ágúst. „Ungt fólk, 17,
18, 19 ára, er annar hópur. Ég varð
nokkuð var við þennan hóp í minni
rannsókn, en þetta fólk var að
skemmta sér, nýkomið með bílpróf,
og vegna ungs aldurs er ómögulegt
að greina hvort þetta fólk á við áfeng-
isvandamál að stríða eða ekki.“ Þann
hóp segir Ágúst unnt að upplýsa t.d.
með fræðslu í skólum. Þriðja hópinn
segir hann vera fullorðið fólk sem
einfaldlega er að stelast til að brjóta
af sér, en ekki á við neinn áfengis-
vanda að stríða.
Ágúst leggur áherslu á að viðhorf
til ölvunaraksturs sé smitandi. „Ef
við gefum þau skilaboð frá okkur að
það sé óleyfileg hegðun að aka ölv-
aður smitar það út frá sér. Þetta
kemst til skila og þennan þátt á ekki
að vanmeta.“
Skömmin verri en refsingin
 Ölvaðir ökumenn telja það fjarstæðu að þeir geti lent í slysi  Þeir sem teknir
hafa verið ölvaðir segja viðmót ættingja erfiðara en tilhugsunina um refsingu
Í HNOTSKURN
»Alls voru 40 viðmælendur til-búnir til þátttöku í rannsókn-
inni en átta báðust undan. Svar-
hlutfall er því 81,3%.
»Viðtölin fóru fram á lög-reglustöðinni á Selfossi (32),
lögreglustöðinni í Reykjavík og
hjá læknamiðstöðinni í Kópavogi
þangað sem komið er með ölvaða
ökumenn til blóðprufu (8).
TVEIR karlmenn, sem slösuðust al-
varlega í bílslysi á Reykjanesbraut
á fimmtudag, liggja enn á gjör-
gæsludeild Landspítalans. Að sögn
vakthafandi læknis hafa þeir geng-
ist undir meðferð og er haldið sof-
andi í öndunarvél.
Rannsókn slyssins er í höndum
lögreglunnar á höfuðborgarsvæð-
inu. Í árekstrinum lentu saman
jeppi og lítill sendibíll. Að sögn lög-
reglu virðist sem jeppinn hafi lent á
öfugum vegarhelmingi með þeim
afleiðingum að bílarnir rákust sam-
an. Einn ökumaður reyndi að ryðj-
ast í gegnum slysavettvanginn.
Liggja enn
á gjörgæslu-
deild
HLAUPIÐ í Skeiðará náði há-
marki sínu síðdegis í gær og er
talið að rennslismagnið gæti hald-
ist óbreytt allt fram til dagsins í
dag, laugardags. Um var að ræða
lítið hlaup með rennsli upp á ná-
lægt 800 rúmmetra á sekúndu en
geta verður þess að hér var um
sjónmat að ræða, en ekki mæl-
ingar. Til samanburðar er venju-
legt meðalrennsli á þessum árs-
tíma nokkrir tugir rúmmetra á
sekúndu.
„Þetta er mjög lítið hlaup og
kannski líkt hlaupinu árið 2004
nema miklu minna,“ segir Gunnar
Sigurðsson vatnamælingamaður
og verkfræðingur hjá Orkustofn-
un. Þar er átt við hegðun hlaups-
ins því hlaupið 2004 var margfalt
meira, eða 3 þúsund rúmmetrar á
sekúndu.
Ekki fréttist af tjóni á mann-
virkjum vegna hlaupsins.
Skeiðarárhlaupið náði hámarki sínu í gær
Telst lít-
ið hlaup
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Hlaup Það var kraftur í ánni þegar þessi mynd var tekin við vesturenda Skeiðarárbrúar. Þetta telst þó lítið hlaup.
EINSTÆÐ kona fannst látin í íbúð
sinni í Hátúni nýverið. Lögregla
hefur staðfest að hennar hafi ekki
verið vitjað í rúma viku. Sigur-
steinn Másson, formaður Öryrkja-
bandalags Íslands, harmar atburð-
inn og gerir kröfu um að farið verði
yfir hvað hafi brugðist.
Fjölbýlishúsið sem konan bjó í er
í eigu Brynju, hússjóðs ÖBÍ, og er
ætlað öryrkjum. Sigursteinn segir
að kröfu verði að gera til þess að
virkt stuðningskerfi sé við íbúana.
„Samskonar atburður gerðist í des-
ember árið 2005. Þá lá kona látin
lengi án þess að hennar væri vitjað.
Ég kallaði þá til alla þjónustuaðila
og forsvarsmenn Brynju til að
ganga úr skugga um að allt yrði
gert sem mögulegt væri til að koma
í veg fyrir að slíkt endurtæki sig.
Nú geri ég kröfu um að farið verði
yfir hvað hafi verið gert síðan 2005
og til hvaða ráða gripið verði í
framhaldi af þessu.“
Ekki er ljóst hvernig dauðsfallið
bar að og er málið í rannsókn.
Var ekki vitj-
að í rúma viku
FORYSTA ASÍ hefur óskað eftir
fundi með forystumönnum rík-
isstjórnarinnar til að kynna kröfur
sem verkalýðshreyfingin gerir
sameiginlega í tengslum við kjara-
viðræður sem nú standa yfir. Kröf-
urnar verða kynntar fyrir Sam-
tökum atvinnulífsins á mánudag.
Kynna kröfur