Náttúrufræðingurinn - 1960, Blaðsíða 29

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
195
23. Lathyrus palustris L. Mýraertur.
í Flóru íslands, III. útg., 1948, er þessarar tegundar ekki getið
frá Austurlandi.
En 1951 finnst hún við Sandbrekku og Ketilsstaði í Útmanna-
sveit (Helgi Jónasson, 1952, bls. 139).
31. ágúst 1955 finn ég liana svo á þurru barði, aðallega vöxnu
grasgróðri, í ca. 120 nr hæð yfir sjávarmál við Hólagerði í Fáskrúðs-
firði, eða eina 100 nr frá vaxtarstað Rosa pimpinellifolia L., þyrni-
rósar, þar. Mýraerturnar voru þarna óblómgaðar og uxu í dálítilli
breiðu; af öðrum háplöntum bar þar mest á Agrostis tenuis Sibtli.,
hálíngresi; Anthoxanthum odoratum L., ilmreyr; Galium verum
L., gulmöðru; Rhinantlius minor L., lokasjóð og Luzula multiflora
(Retz.) Lej., vallhæru, auk nokkurra fleiri.
24. Trifolium pratense L. Rauðsmári.
í Flóru ísl., III. útg., 1948, bls. 225, er sagt um þessa tegund, að
hún bafi slæðzt frá ræktun og megi nú teljast ílend.
Þetta á eflaust við um tegundina sums staðar á landinu, en þó
ekki alls staðar, og ætla ég að nefna bér dæmi, sem sýnir vel, hversu
varlega verður að fara í sakirnar, þegar um það er að ræða, hvort
telja beri hina og þessa slæðinga ílenda, og þar með fullgilda borg-
ara hinnar íslenzku flóru, eða ekki. Fyrir um það bil 20 árum,
þegar ég var strákur að alast upp á Norðfirði, óx rauðsmári þar
allvíða, bæði í túnum og utan túna nálægt gripahúsum og manna-
híbýlum. Þótti okkur krökkunum þetta hin fegursta og skrautleg-
asta planta og gerðum mikið af því að tína blóm hennar. Var okk-
ur sagt, að rauðsmárinn hefði borizt til Norðfjarðar með norsku
heyi, sem þangað var flutt upp úr 1920.
En nú er þessi tegund svo til eða alveg horfin frá Norðfirði, síð-
ustu eintökin, sem ég hef séð, fann ég og tók og pressaði sumarið
1953.
Ef til vill má láta sér detta í hug, að við krakkarnir liöfum
útrýmt rauðsmáranum með blómatínslunni, en það finnst mér
hæpin skýring. Fyrir þessu hljóta að vera einhverjar aðrar orsak-
ir, rauðsmárinn Iiefur af einltverjum ókunnum ástæðum ekki get-
að haldið velli þarna til lengdar. Ef til vill er orsökin sú, að rauð-
smárinn getur alls ekki eða að mjög litlu leyti frjógvað sig sjálfur,
þar verður að fara fram aðfrævun og aðfrjóvgun; og blóm hans