Skírnir - 01.01.1930, Page 11
Skirnir]
Merkisár i sögu Alþingis.
5
för einkennir i rauninni mest allt það tímabil, er landinu
er eingöngu stjórnað frá Danmörku. En frá 1874—1904, er
stjórn sérmálanna fluttist til landsins, má kyrrstaða heita
mestan tímann. Eftir 1904 fer landið að taka framförum.
Höfuðþátt í þeim á símasambandið milli íslands og um-
heimsins. Heildverzlun og stórútgerð hefði ekki mátt hér
stunda, ef ekki hefði símasambandið fengizt. Alþingi 1905
samþykkti simalagninguna. Því verður þetta þing talið eitt
merkari þinga. Þar með er enginn dómur á það lagður,
hvort meiri hluti þingsins hafi þá farið heppilegustu leið í
því máli. En um hitt verður ekki deilt, að símasambandið
hefir orðið undirstaða svo margra og merkilegra breytinga
í íslenzku þjóðlífi, að þýðing þess er allskostar ómetanleg.
Á þessu tímabili eru vitanlega fleiri merkisár, svo sem
1909, er styrinn var mestur um »Uppkastið« frá 1908. En
nafnkunnast munu aukaþingin tvö árið 1918 þó verða. Þá
voru sambandslögin samþykkt á Alþíngi. Þó að ekki væri
öllum óskum landsmanna fullnægt með lögum þeim og þó
að þar væri ýmislegt öðruvísi en þeir töldu sér heppilegt,
þá var þó gerður nauðsynlegur undirbúningur undir það
fullkomna forræði allra mála vorra, sem væntanlega verð-
ur tekið samkvæmt lögunum á sínum tíma. Það eitt, að
landið var viðurkennt fullvalda ríki af sambandsriki þess,
er nægilegt til að halda uppi minningu þess þings, er að
slikri viðurkenningu vann.
Alþingi er að fornu og nýju merkasta stofnun þjóðar-
innar. Fulltrúaráði Bókmenntafélagsins var það því ljóst,
að félaginu var skylt að gera þúsund ára minningu þess
nokkur skil. Alþingi hefir sjálft gert ráðstafanir til þess, að
saga þess verði skrifuð. Það gat því ekki komið til mála,
að Bókmenntafélagið tæki það verk að sér. Hitt mátti þar
á móti orða, að Skírnir yrði að þessu sinni helgaður minn-
ingu Alþingis með því að hann flytti ritgerðir um nokkur
merkustu þingin að fornu og nýju. Um þetta var gerð sam-
þykkt á fundi fulltrúaráðsins 15. júní 1929, og í samráði
við ritstjóra Skírnis, Árna bókavörð Pálsson. Skyldi fá hina
*ærustu menn, er völ væri á, til þess að rita um nokkur