Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 105
Skírnir |
Alþingi árið 1000.
99
uð goðunum og hi'ossakjðt var oft haft í blótveizlum.
Hrossakjötsát var því, að skoðun kristinna manna, leifar
heiðinna siða. En heiðnum mönnum kann að hafa þótt
það nokkurt fjárhagsatriði, að fátækir menn mætti neyta
hrossakjöts eftir sem áður. Vegna blótskapar þess, er leyfð-
ur var og bráðum verður betur getið, hafa kristnir menn
varla lagt áherzlu á það, að hrossakjöt yrði bannað. Úr
því að hið meira var leyft (launblótin), hefir kristnum
mönnum eigi þótt svo mjög rík ástæða til að amast við
hinu rninna (hrossakjötsneyzlunni).
c. Blóta máttu menn á laun, en fjörbaugsgarð skgldi
varða, ef uottfast grði. Þetta var aðalívilnunin til heiðinna
manna. Hver þeirra mátti dýrka hina fornu guði sína, ef
hann gætti þess, að enginn sá væri viðstaddur, er frá því
segði. Það sönnunargagnið, sem oftast var notað, var, sem
kunnugt er, búakviður (5, 7 eða 12 bænda). Búar báru í
rauninni eigi um það, er þeir hefði séð eða heyrt, heldur
hvað þeir hgggi rétt vera. Maður, sem sakaður var um
blótskap, varð samkvæmt lögum Þorgeirs eigi dæmdur
sekur, þó að búakviður vildi bera það, að hann hggði
manninn sannan að sök. Til sakfellis þurfti vœtti tveggja
manna, og eigi færri, um það, að þeir hefði staðið mann-
inn að blótskap. Þetta ákvæði rak sig auðvitað á það, að
allir menn skyldi kristnir vera og skírn taka, því að í því
fólst, að menn voru skírðir til nafns guðs föður, guðs son-
ar og anda heilags og játuðu að halda þá trú. En samt er
þeim leyft að tilbiðja hina gömlu heiðnu guði sína í laumi.
Trúarþvingun í öðru orðinu, en trúarfrelsi að nokkru leyti
í hinu.
Þótt mönnum virðist þessar ráðstafanir nú ósamþýðan-
legar aðalreglunni, þá hafa þær verið nijög viturlegar, eins
og þá stóð á. Jafnvel þótt þröngva hefði mátt hinum heiðnu
mönnum til afdráttarlausrar játningar kristinnar trúar, með
því að leiða þeim fyrir sjónir afleiðingar af því, ef lands-
menn deildist í tvö þjóðfélög, og með því að sýna þeim
fram á, hver yrði afdrif íslenzku gislanna í Noregi, ef krist-
inni trú yrði hafnað, og loks að bann yrði lagt á ferðir og
7*