Skírnir - 01.01.1930, Síða 136
130
Alþingi árið 1262.
[Skírnir
Þessi ákvæði sáttmálans sýna það best, að íslending-
ar reyndu úr því, sem komið var, að fá sem bezta kosti,
og að hið ytra eru þeir eigi kúgaðir til eiðanna, þó að hin
innri nauðsyn væri nægilega rík til þess orðin, er fram
varð að koma.
Eftir þingið fór Hallvarður, ásamt Sigvarði biskupi og
Hrafni, vestur til Borgarfjarðar og hittu þeir Vestfirðinga
og Borgfirðinga á Þverárþingi. Þar gengu þeir á hönd kon-
ungi Norðmanna, sjálfsagt með sömu skilmálum, sem sett-
ir voru á Alþingi. Árið eftir gengu Oddaverjar undir kon-
ung og 1264 Austfirðingar. Var þá lokið fyrsta þættinum
í sögu landsins, lýðríkistímanum.
III.
Það fer að vonum, að menn reyni að grennslast eftir
orsökunum til þess, að Íslendingar gengu Noregs konungum
á hönd. Benda má ef til vill á sumar þeirra, og jafnframt
sýna, að sumt það, sem til hefir verið fært, muni litlu
máli hafa skift eða engu.
1. Svo mætti virðast sem orustur og vígaferli kynni
að hafa orðið valdandi verulegrar mannfækkunar í land'
inu. Á tímabilinu 1203 — en þá var fundurinn í Víði-
nesi — og til 1260 virðast hafa fallið í orustum eða
verið teknir af lífi nálægt 350 menn. Mestur hluti þess-
ara mannvíga kemur þó á tímabilið 1237—1255. í Bæj-
arbardaga 1237 féllu 32 menn, á Örlygsstöðum 1238 53,
í Flóabardaga 1244 60—70 manns, í Haugsnesi 1246
nær 110, á Flugumýri 1253 25, þar af 8 ölmusumenn, og
á Þverárfundi 16 eða 17. Alls munu því hafa fallið fyrir
vopnum og fyrir eldi (Flugumýrarbrenna) á þessu síðast-
nefnda tímabili nálægt 300 manns. Þó að þessi tala kunni
að þykja há út af fyrir sig, þá er ekki líklegt, að manna-
lát þessi hafi skift verulegu máli um afkomu landsmanna.
Verkmenn hafa víst verið svo margir í sveitum meðan
sjávarþorp voru fá eða engin, að þau verk hafa unnin
verið þrátt fyrir vígaferli og herferðir Sturlungaaldar, sem