Skírnir - 01.01.1930, Page 143
Skírnir]
Alþingi árið 1281.
137
kenningarnafn: lagabætir. Magnús konungur ber þetta kenn-
ingarnafn með réttu. Hann vann það þrekvirki að setja ein
lög fyrir Noreg allan, í stað þess, að áður giltu þar sín
iögin í hvoru lögdæmi. Magnús konungur var um þetta
langt á undan sínum tíma og þrekvirki má þetta kallast,.
er þess er gætt, að um þessar mundir var hvarvetna mik-
ill tvístringur á lögum. Það verður t. d. varla tölu komið
á lögin öll, er þá giltu í Þýzkalandi eða Frakklandi. Það á
ekki við að lýsa hér nákvæmlega lagaendurskoðun Magn-
nsar konungs, en geta verður þó aðalatriðanna í sögu
hennar. Lagasetning hans var í tveimur þáttum. Hann lét
fyrst semja lögbók fyrir landið allt, er hann fékk lögtekna
á Gulaþingi árið 1267 og fyrir Víkina og Upplönd árið
1268. En er bókin kom til Frostuþings 1269, þá er svo að
sjá sem Jón erkibiskup hafi andmælt henni. Hafa þau and-
mæli eflaust lotið að því, að erkibiskup hefir talið konung
ganga inn á löggjafarsvið kirkjunnar með bókinni. Niður-
staðan varð sú, að bókin var eigi lögtekin fyrir Frostu-
þing, en konungi var falið »að skipa svo Frostuþingsbók
uni alla hluti þá, sem til veraldar heyra og konungdóms-
ins, sem honum sýndist bezt«.') Þannig strandaði þessi
filraun konungs til að koma á einum lögum í öllum Nor-
egi, og strandaði hún á mótspyrnu kirkjuvaldsins, þess
valds, er þá var nálega eina valdið, er gengið gat í ber-
högg við konungsvaldið í Noregi. En Magnús konungur lét
eigi staðar nuinið við þessi málalok. Hann lét endurskoða
lögbókina að nýju og var nú vandað miklu meira til henn-
ar en áður. Það má vera oss íslendingum ánægjuefni, að
vist má telja, að íslenzkir menn hafi unnið að þessari síð-
ari lagaendurskoðun Norðmanna.1 2) Er það ljóst af því, að
Qrágás var notuð að heimild við þá endurskoðun, en það
myndu norskir menn varla hafa gert. Sýnir þetta, að sagna-
ritunin var ekki eina bókmenntaiðjan, er íslendingar lið-
sinntu Norðmönnum með á þeim tímum. Alnrennt er talið,.
1) ísl. annálar (útg. Storms), bls. 138.
2) Sjá rit mitt Qrágás og lögbækurnar, bls. 38—45.